Ziape-hazi

Ziape-hazi
hazi
Historia
Honen produktua	Ziape beltz, Brassica juncea eta Sinapis alba

Ziape-haziak ziape-landare batzuen hazi txiki biribilak dira, 1 edo 2 mm-ko diametrokoak, normalean. Kolore hori zuritik beltzera doa, eta munduko sukaldaritza askotan espezia garrantzitsuak dira. Hiru landaretatik datoz: ziapea beltza (Brassica nigra), ziapea marroi indiarra (B. juncea) eta ziapea zuria (B. hirta/Sinapis alba).

Indiako ziapeari buruzko lehen aipamena Budak K.a. V. mendean kontatutako historian dago, ama baten (Kisa Gotami) eta ziape-pikorren gainean. Ama batek seme bakarra galdu du, eta Budarengana eraman du gorpua, erremedioa bilatzeko. Semeak, senarrak, aitak edo lagunak inoiz galdu ez duen familia bateko ziape-pikor batzuk ekartzeko eskatu dio. Ama bere herrian horrelako familia bat aurkitzeko gai ez denean, heriotza guztiona dela eta ezin dela norberekoia izan sentitzen du.^[1]

Frantsesek ziape-pikorrak erabili dituzte espezia gisa, IX. mendetik aurrera eta XV. mendeko espainiar esploratzaileek eramandako espezieetako bat izan ziren.

Kadugua, aavakaaya edo sasive ziape-oliotan ondutako mango, pipermin hautsetan eta aavaa pindia (ziape-pikor hautsak) dituen nahasketa bat da. Indiako hegoaldean da ezaguna, Andhra Pradeshetik etorrita.

Ziape-aleak espezia gisa erabiltzen dira Indiako iparraldean eta Nepalen, eta ohikoa da lehertu arte txigortzea. Saag-a (kimuak) lortzeko ere landatzen dira, salteatu egiten dira eta <i id="mwKA">sarson ka saag</i>-en barazki gisa erabiltzen dira.

Munduko ziape-hazien produkzioa (2018)[2] (tonak)
NEP	182.917
CAN	173.600
RUS	123.507
MYA	46.581
KAZ	45.694
UKR	33.340
USA	33.150
CHN	18.582
FRA	16.708
CZE	11.639