Pazkoa

Pazkoa
Jesusen piztuera (Raffaello, 1499/1502)
Mota	Kristaua, kulturala
Esanahia	Jesukristoren piztuera ospatzen da
Data
Data	Martxoaren 22
2023	Apirilaren 9 (Mendebaldea) Apirilaren 16 (Ekialdea)
2024	Martxoaren 31 (Mendebaldea) Maiatzaren 5 (Ekialdea)
2025	Apirilaren 20 (Mendebaldea) Apirilaren 20 (Ekialdea)
2026	Apirilaren 5 (Mendebaldea) Apirilaren 12 (Ekialdea)

Pazkoa edo Pazko Igandea kristautasunaren jai egun garrantzitsuena da, udaberrian ospatutakoa.

Judaismoak Pazkoan Moisesen eskutik Israel herria Egiptoren morrontzatik askatu izana ospatzen du. Egun horretan juduek legami gabeko ogia, bildots errea eta barazki gordinak jaten dituzte eta sinagogatan otoitzaldi bereziak egiten dira. Urteetan zehar judaismoaren batasuna bermatzeko ezinbesteko jaia izan da.

Kristauek Aste Santua burutzen dute, hiru egun nagusitan: Ostegun Santuan, Jesukristoren nekaldi edo pasioaren ataria irudikatzen dute, hau da, apostoluekin egindako "Azken Afaria" eta atxilotu baino lehenagoko orduak.

Ostiral Santuan, nekaldiaz beraz oroitzen da, Jesusen heriotza eta lehenago pairatutako sufrimenduak alegia.

Pazkoan Jesusen piztuera ospatzen dute, aste horretako igandean. Era berean, pazkoa liturgia urteko epe garrantzitsuenaren hasiera da, Mendekoste egunera arte 50 egun irauten dituena. Aldi horretako elizkizunetan Elizaren sorrera gogoratzen da, besteak beste.

Kristauen artean ekialdekoek (ortodoxoek) eta mendebaldekoek (katoliko eta protestanteek) egun desberdinetan ospatzen dute pazkoa. Urtez urte data aldatu egiten da, eguzki-egutegiaren bidez egin beharrean ilargi-egutegiaren bidez zehazten baita.

• Mt 28:1-2. Jesusen piztueraren berria: "Larunbata igaro eta asteko lehen eguna aritzean, Magdalako Maria eta beste Maria hilobia ikustera joan ziren. Bat-batean lurrikara gogorra gertatu zen: Jaunaren aingerua jaitsi zen zerutik eta, hurbildurik, harria biratu zuen eta gainean eseri".

• Mk 16:4-6. Hilobia hutsik: "Piztua da": "Begiratu eta harria alboratua zela ohartu ziren, oso astuna zen arren. Hilobian sarturik, gazte bat ikusi zuten eskuinaldean eseria, soineko zuriz jantzia, eta erabat izutu ziren. Baina hark esan zien: Ez izutu! Nazareteko Jesus gurutziltzatuaren bila zabiltzate (…)".

• Lk 24:5-10. Jesusen piztueraren berria. " (…) Zergatik zabiltzate hilen artean, bizi denaren bila? Ez dago hemen, piztua da (…) Hilobitik itzulirik, gertatu guztiaren berri eman zieten Hamaikei eta gainerako ikasleei".

• Jn 20:13-27. Jesus Magdalako Mariari agertu. "Aingeruek esan zioten: Emakume, zergatik ari zara negarrez? Hark erantzun zien: Nire Jauna eraman dute, eta ez dakit non ipini duten. (…) Jesusek esan zion: Maria! Honek, hurbilduz, esan zion hebreeraz: Rabbuni! (hau da, Maisu). Jesusek esan zion: Utz nazazu, oraindik ez bainaiz igo Aitarengana. Ea, zoaz nire senideengana eta esaiezu neure eta zuen Aitarengana noala, neure eta zuen Jainkoarengana".

Katolikoen eta ortodoxoen artean, prozesioek tradizionalki garrantzi handia izan dute. Espainian oso ezagunak dira Andaluzian eta Gaztelan egindakoak, ezaugarri zeharo ezberdinetakoak. Euskal Herrian, aldiz, ohitura ahulagoa dago prozesioei dagokienez.

Gurean, politika eta erlijioa uztartuz, EAJk finkatu zuen Aberri Egunaren ospakizuna Pazko Igandearen egunean.

Irlandan urtero 1916ko Pazko matxinadaren urteurrena ospatu ohi da, herrialde osoan gertakari hori oroitarazteko ekitaldiak burutzen dira, eta Dublingo O'Connell Street etorbidea eta erdigunean kale martxa eta desfileak igarotzen dira.

• Pazko-opila

• (Gaztelaniaz) Bilboko Aste Santuaz