Santi Ugalde

Santi Ugalde
	;
Bizitza
Jaiotza	Bilbo, 1959ko abuztuaren 25a (65 urte)
Herrialdea	Bizkaia, Euskal Herria
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	aktorea
Lan nabarmenak	ikusi Trapu Zaharra;

Santiago Ugalde Uriarte (Bilbo, 1959ko abuztuaren 25a) bizkaitar antzezlea da. Urteetan kale-antzerkian erreferente nagusia izan den Trapu Zaharra taldea sortu zuen Txema Ociorekin. Vaya semanita saileko Joxepo pertsonaiak ospea eman zionetik telebistan eta zineman ere parte hartze handia izan du.

Kale-antzerkia

Bakereke antzerki taldean hasi zen, EHUn magisterio ikasten zuen garaian, orduan konturatu zen antzerkirako zuen gaitasunaz. Talde horretatik atera ziren Txema Ocio, gidoilaria, eta Santi Ugalde, Trapu Zaharra kaleko antzerkia sortzeko. Txema irakaslea zen Lekeition (Bizkaia) eta han hasi ziren elkarrekin lanean. Lekeitioko hondartzan hasi ziren ensaiatzen, beste lekurik ez zuten eta. Aurrerago kasualitatez Trintxerpera (Pasaia, Gipuzkoa) joan ziren. Bertan jende berriarekin lan egiteko aukera izan zuten, horien artean Kike Santiago. Etxea eta entsegurako lokala utzi zien bera kanpoan zela, eta horrela antolatu ahal izan zuten kraka, beren lehen ikuskizuna 1983an.^[1] 2017an hauek ziren aktoreak: Santi Ugalde, Maribel Salas, Gemma Martínez, Mikel Laskurain, Esti Curiel eta Mila Espiga.^[2]

Hasieran obra ibiltariak sortzen zituzten. Antzezlana hiriko puntu batean hasi eta beste puntan bukatu ohi zuten. Taldeari espiritu hori, askeagoa eta libreagoa, gustatzen zitzaion, baina kaleko harrera aldatu egin zen denborarekin eta gero eta zailago bihurtu zen kaleko publikoa ustekabean harrapatzea, batez ere ezkutuko kamera erabiltzen duten programak modan jarri zirenetik.^[3]

«	Langabezia, etorkinak, etxebizitza, gazteak, dibortziatuak, emakumeen aurkako tratu txarrak... Ezeren parodiarik egin gabe, beldurrik gabe eta taburik gabe; baina errealitatea ahalik eta modurik erradikalenean erakutsiz egiten dute antzerkia Antiheroiak izan dira 25 urteetan zehar Trapu Zaharraren istorioen protagonistak, publikoaren kezkak modu dibertigarri eta umoretsuan irudikatzen dituztenak.	»
—Nerea Lizarralde^[4]

2007an 25 urte bete zituenean liburu bat argitaratu zuen Artezblaik. Taldearen ibilbidea laburbiltzen zuen lan hura hainbat pertsonaren artean osatu zuten: Carlos Gil, Miguel Muñoz, Tomas Ibáñez, Jorge Sánz, Jesús Angel Aparicio... Gainera, konpainiaren antzezlan garrantzitsuenen argazkiak publikatu zituzten liburuekin batera, baita Santi Ugalde aktoreari egindako elkarrizketa ere. Liburuak prentsan agertutako artikuluen bilduma ere bazuen. Apurtzaileak, kale kalekoak.^[5]

Antzezlanak

1982tik Trapu Zaharra taldean 30 lan baino gehiago kaleratu dituzte:

Kraka (1983)
La calle ó la vida (1984)
Eroak (1985)
Los hermanos telefunken (1987)
Tambores mundi (1987)
El vengador enmascarado (1988)
1+1 (1988)
Occident paradise (1989)
Oido cocina (1992)
Visto y no visto (1993)

Tarde de sábado (1993)
Trik trak (1994)
Gato encerrado (1995)
La avería (1997)
Paketetxo (1999)
Pan con pan (2001)
Laugarren tenorea (2001)
Elvis vete ya (2003)
Aterpea (2004)
Tetra rip, el último envase (2005)

Visa vis (2006)
El concursazo (2008)
Vaya ganga (2009)
Camping renove (2010)
Vuelta y vuelta (2011)
Vive soñando (2013)
La vida en B (2014)
La conga (2015)
Bienvenido Findemundo (2016)
Sefiní (2017)
Turistreando (2019)

Sariak eta errekonozimenduak

Ramón Batalla 2017 saria, Vila-realeko Nazioarteko Antzerki Jaialdian. Trapu Zaharra taldeak bere lehen 35 urteetan izan zuen ibilbidea aitortu nahi izan zuten, kale-artearen modalitate hau sustatu eta zabaltzeko egindako lanagatik.^[2]
2001ko Max Saria. Trapu Zaharra antzerki taldeak Zanguango taldearekin batera ekoiztu zuten Pan con Pan antzezlanak erkidegoetako ikuskizun errebelazio onenaren garaikurra eskuratu zuen. V. Arte Eszenikoen Max Sarietan, 14.000 profesionalen iritzia hartu zuten kontuan eta 24 artista eta lan izan ziren sarituak.^[6]

Trapuak astintzen (Egunkaria, 2002-05-11)

Filmografia

2003an hasi zen Vaya semanita telebistako programak jaso zuen arrakasta lagundu zion bestelako aktore lanetan ere egin ahal izateko, hainbat film eta telebistako saiotan parte hartu du harrezkero.

Filmak

Rey Gitano (2015). Juanma Bajo Ulloa.
Negociador (2014). Borja Cobeaga.
Ocho apellidos vascos (2014). Emilio Martínez Lázaro.
Zipi & Zape eta kanikaren kluba (2013). Oskar Santos.
Hodeiak pintatzeko makina (2009). Aitor Mazo.
Mozolopintoa (2008). Borja Cobeaga.
Txokolate apur bat (2008). Aitzol Aramaio.
Limoncello (2007). Borja Cobeaga
Sí, quiero... (1999). Carlos Zabala
A ciegas (1997). Daniel Calparsoro.
Pasajes (1996). Daniel Calparsoro.
Cuernos de mujer (1995). Enrique Urbizu.
Cómo ser infeliz y disfrutarlo (1994). Enrique Urbizu.
La leyenda de un hombre malo (1994). Myriam Ballesteros.

Telebista

Allí abajo (2015)
Finlandia (2012)
Al rescate (2012)
Ciudad K (2011)
Uyyyy! (2010)
Que vida más triste (2008)
La Tira (2008)
Agitación + IVA (2005)
Made in China (2005)
Vaya semanita (2003-2005)
Bertan Zoro (1991)

Erreferentziak

↑ (Ingelesez) «Elkarrizketa: Santi Ugalde, Trapu Zaharra antzerki konpainiako kidea» www.etxepare.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-20).
↑ ^a ^b (Gaztelaniaz) «Trapu Zaharra, premio a 35 años de teatro de calle» El Diario Vasco 2017-03-29 (Noiz kontsultatua: 2020-04-20).
↑ «Trapu Zaharra antzerki taldeak 25 urte» Argia (Noiz kontsultatua: 2020-04-20).
↑ Lizarralde, Nerea. (2008-10-01). Trapu Zaharrak 25 urte. Irutxuloko Hitza, 9 or..
↑ «Trapu Zaharra antzerki taldeak 25 urte» Argia (Noiz kontsultatua: 2020-04-20).
↑ (Gaztelaniaz) País, El. (2002-04-21). «Goi mailako antzerkia» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2020-04-21).

Kanpo estekak

«Santi Ugalde» IMDb
«SANTI UGALDE» euskalaktoreak.eus . Iametza
Santi Ugalde aktorea. Youtube.
Blues Thorpes - Santi Ugalde - Mamma Youtube

Datuak: Q12267020

[1] (Ingelesez) «Elkarrizketa: Santi Ugalde, Trapu Zaharra antzerki konpainiako kidea» www.etxepare.eus (Noiz kontsultatua: 2020-04-20).

[:0-2] (Gaztelaniaz) «Trapu Zaharra, premio a 35 años de teatro de calle» El Diario Vasco 2017-03-29 (Noiz kontsultatua: 2020-04-20).

[:1-3] «Trapu Zaharra antzerki taldeak 25 urte» Argia (Noiz kontsultatua: 2020-04-20).

[4] Lizarralde, Nerea. (2008-10-01). Trapu Zaharrak 25 urte. Irutxuloko Hitza, 9 or..

[5] «Trapu Zaharra antzerki taldeak 25 urte» Argia (Noiz kontsultatua: 2020-04-20).

[6] (Gaztelaniaz) País, El. (2002-04-21). «Goi mailako antzerkia» El País ISSN 1134-6582. (Noiz kontsultatua: 2020-04-21).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]