Millet (Otomandar Inperioa)

Millet Otomandar Inperioko komunitate konfesionalei erreferentzia egiteko erabiltzen den terminoa da. "Lege pertsonalari" buruzko auzitegi independenteei buruzkoa da; horien arabera, komunitate erlijiosoei (erretako juduei) beren burua sistema musulman nagusiaren barruan gobernatzeko baimena eman zitzaien. Komunitateek beren burua antolatu eta gobernatzen zuten, eta beren ordezkari gorenek obedientzia erakusten zioten sultanari. Tanzimat (1839-1876) erreforma otomandarren ondoren, terminoa legez babestutako gutxiengo talde erlijiosoak izendatzeko erabili zen, beste herrialde batzuetan nazio hitza erabiltzen den moduan. Millet hitza millah arabiar hitzetik dator eta hitzez hitz "nazioa" esan nahi du. Lege islamikoaren millet sistema erlijio-aniztasun aurre-modernoaren adibidetzat hartua izan da^[1]. Kontzeptua Ekialdeko Elizako komunitateentzat erabili zen IV. mendean Otomandar Inperioa ezarri aurretik^[2].

Milletaren sistemak historia luzea du Ekialde Hurbila, eta oso hurbil dago musulmanak ez diren gutxiengoei buruzko arau islamikoetatik. Otomandar terminoak lege pertsonalari dagozkion auzitegi bereiziei egiten die erreferentzia (ezkontzak, herentziak, etab.), non gutxiengoei alderdi horretan beren kabuz antolatzeko aukera ematen zitzaien, otomandar gobernuaren ia inolako interferentziarik gabe, betiere musulmanik tartean ez bazegoen.

Pertsonak beren erlijio edo komunitate konfesionalen arabera zeuden beren milletaren mende, beren jatorri etnikoen ordez, millet kontzeptuaren arabera. Millet bateko buruzagiak, gehienetan jerarka erlijioso batek, sultan otomandarrari edo errege sasanidari, hurrenez hurren, jakinarazten zien. Milletek botere handia zuten, beren legeak sortu eta beren zergak bildu eta banatzen zituztelako. Otomandar Inperioarekiko leialtasuna besterik ez zen eskatzen. Millet bateko kideak krimen bat egiten zuenean beste bateko kidearen aurka, kaltetutako aldearen legea aplikatzen zen. Hala eta guztiz ere, lege islamikoak milletei ematen zien lehentasuna, musulman bat tartean zegoen liskar bat zenean. Eztabaida lege musulmanarekin, shariarekin, konpontzen zen.