Medellín

Medellin Medellín
Kolonbiako udalerriak
Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Kolonbia
Probintzia	Antioquia (Kolonbia)
Alkatea	Federico Gutiérrez (en)
Izen ofiziala	Medellín
Jatorrizko izena	Medellín
Posta kodea	050001
Geografia
Koordenatuak	6°14′41″N 75°34′29″W / 6.244747°N 75.574828°W / 6.244747; -75.574828
Azalera	382 km²
Altuera	1538
Mugakideak	Belllo (en) , San Jerónimo (en) , Ebéjico (en) , Heliconia (en) , Angelópolis (en) , La Estrella (en) , Itagüí (en) , Envigado (en) , Rionegro (en) , Guarne (en) eta Copacabana (en)
Demografia
Biztanleria	2.529.403 (2018) 306.325 (2005)
Dentsitatea	6.643 bizt/km²
Informazio gehigarria
Sorrera	1616
Ordu eremua	UTC−05:00
Hiri senidetuak	Santiago de Cali, Varna, Bartzelona, Bilbo, Buenos Aires, Fort Lauderdale, Gold Coast, Milan, Hyderabad, Monterrey, Miami, Tacuarembó, Tarapoto (en) , Maracay, Rosario, Santa Fe eta Rio de Janeiro
http://www.medellin.gov.co/

Medellín Kolonbiako ipar-mendebaldeko hiria da, Antioquiako departamenduaren hiriburua. Itsas mailatik 1.538 metrora dago. Herrialdeko bigarren hiririk handiena da, 2.486.723 biztanlerekin, 3.821.797 biztanle metropoli-eremuan. Urrezko triangelua-ren barruan dago, Bogota, Cali eta Pereira hiriekin batera. La ciudad de la eterna primavera, Capital de la montaña eta Ciudad de las flores ezizenak eman zaizkio.

1826an Antioquiako hiriburu izendatu zuten, Santa Fe de Antioquia-k kolonia garaitik zuen titulua. XIX. mendean zehar, Medellín merkataritza-gune dinamiko gisa garatu zen, lehenik urrea esportatzen zuen, gero hiriaren industrializazioaren salgaiak eta gaur egun zerbitzugune garrantzitsua da.

Medellín Kolonbiako produkzio-zentro nagusietako bat da, eta enpresa nazional eta multinazional garrantzitsuen egoitza nagusia da, besteak beste: ehungintza, jantzigintza, metalgintza, energia, finantza, osasuna, telekomunikazioak, eraikuntza, automozioa eta elikadura, besteak beste. Duela gutxi, laugarren industria iraultzaren epizentroetako bat izendatu dute.

Hiriaren latitudeak eta altitudeak klima ekuatoriala (Af) eragiten du, hilero 18 °C eta 60 mm-ko euritik gora egiten baitu, nahiz eta altitudea dela eta tenperaturak ez diren altuak. Klima epela eta hezea da, batez beste 21,6 °C-ko tenperaturarekin. "Betiko udaberriaren hiria" goitizena urte osoan zehar klima uniformearen ospetik dator, abendua eta urtarrila bitartean tenperatura aldakuntza txiki batzuk eta ekaina eta uztaila bitartean, urteko sasoirik lehor eta beroenak izanik. Hala ere, alde nabarmenak daude hiriko auzoetako kliman.

Datu klimatikoak (Medellín)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	31.6	33.0	33.4	32.8	32.2	32.0	32.0	33.6	33.1	31.3	31.1	32.8	33.6
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	27.7	28.0	28.0	27.6	27.4	27.9	28.3	28.2	27.7	26.8	27.0	27.1	27.6
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	16.7	16.9	17.2	17.4	17.3	17.0	16.5	16.6	16.5	16.6	16.9	16.7	16.9
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	12.4	12.4	13.0	13.9	12.8	10.4	10.0	11.4	10.2	11.2	11.2	10.8	10.0
Euria (mm)	61.4	76.1	120.6	163.1	199.5	147.7	118.9	154.0	171.7	221.0	151.1	87.8	1672.9
Euri egunak (≥ 1 mm)	12	13	17	21	24	18	16	20	22	25	21	15	224
Eguzki orduak	175.5	149.0	154.2	127.9	138.9	173.0	203.2	191.6	153.4	132.9	136.4	156.2	1892.2
Hezetasuna (%)	66	66	67	70	71	67	63	65	69	72	73	70	68.3
Iturria: [1]

• 1616ko martxoaren 2an Francisco Herrera y Campuzanok fundatu zuen, San Lorenzo de Aburrá izenarekin.
• 1675ean Villa de Nuestra Señora de la Candelaria de Medellín izena hartu zuen.
• 1826ko apirilaren 17an Antioquiako hiriburu bihurtu zen.
• 1935eko ekainaren 24an Carlos Gardel argentinar abeslaria hirian hil zen hegazkin istripuan.
• 1993ko abenduaren 2an Pablo Escobar erail zuten, Kolonbiako narkotrafikatzaile nagusia eta Medellingo kartela izeneko erakunde mafiosoaren burua.
• 1995eko azaroaren 30ean martxan ipini zuten hiriko metroa.

• Popular
• Santa Cruz
• Manrique
• Aranjuez
• Castilla
• Doce de Octubre
• Robledo
• Villa hermosa
• Buenos Aires
• La Candelaria
• Laureles - Estadio
• La América
• San Javier
• El Poblado
• Guayabal
• Belén

• Fernando Botero (1932), eskultorea.
• Pablo Escobar (1949-1993), Kolonbiako narkotrafikatzaile nagusi izandakoa. Operazio batean erail zuten.
• Sergio Cabrera (1950), zinema zuzendaria.
• Alvaro Uribe (1952), politikaria eta herrialdeko presidentea (2002-).
• Victor Gaviria (1955), zinema zuzendaria.
• Rene Higuita (1966), futbolaria.
• Andres Escobar (1967-1994), futbolaria. Selekzioarekin bere atean gola sartu izatearren erail zuten.
• Victor Hugo Aristizabal (1971), futbolaria. Kolonbiako Ligako goleatzaile nagusia.
• Santiago Botero (1972), txirrindularia.
• Juanes (1972), abeslaria.

• Kolonbia: Caldas, Manizales eta Pereira, beste askoren artean.
• Espainia: Medellin eta Bartzelona (Katalunia).
• Mexiko: Medellin