Mary Proctor
| Mary Proctor | |
|---|---|
 | |
| Bizitza | |
| Jaiotza | Dublin, 1862ko apirilaren 1a |
| Herrialdea |  Ameriketako Estatu Batuak |
| Heriotza | Finchley, 1957ko irailaren 11 (95 urte) |
| Familia | |
| Aita | Richard Anthony Proctor |
| Hezkuntza | |
| Heziketa | Columbia Unibertsitatea The Chartered College of Teaching (en)  |
| Hizkuntzak | ingelesa |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | astronomoa, zientzia-dibulgatzailea, iritzi-kazetaria eta idazlea |
Mary Proctor (Dublin, Irlanda, Erresuma Batua, 1862 – 1957ko irailaren 11) britaniar-estatubatuar astronomia zabaltzailea izan zen.[1] Inoiz ez zuen lortu astronomo profesional titulazio akademikorik, baina oso ezaguna izan zen gaiari buruzko liburu eta artikulu ugariengatik. Garai batean pentsatu zen estatubatuarra zela, baina 1924 inguruko bidaiarien zerrenda bat aurkitu da, non nazionalitate britainiarra ageri den.[2]
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lehen urteak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Proctor Dublinen (Irlanda) jaio zen, Maryren eta Richard Anthony Proctorren alaba.[3] Ama 1879an hil zen eta aita 1881ean berriro ezkondu zen. Familiak Estatu Batuetara emigratu zuen 1882an, eta St. Josephen (Misurin) kokatu zen. Aita, Londresen jaioa eta Saint John's Collegen (Cambridge) graduatua, astronomia-dibulgatzailea, hizlaria eta idazlea zen. Maryk astronomiarekiko grina eta gaiari buruzko ezagutzak jaso zituen aitarengandik. Txikitatik, harro zegoen aitak liburutegia zaintzeko eta bere gutunak antolatzeko ardura eman ziolako, eta, gainera, liburuen proba-orriak zuzentzen zituen.
1898an, Mary Londresko Eskola Hartzailean graduatu zen.[4]
Karrera
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Aitari Knowledge (Ezagutza) izeneko aldizkari berria egiten lagundu zion Proctorrek. Aldizkari hori aitak sortu eta argitaratu zuen. Mary Proctorren lehenengo argitalpena mitologia konparatiboari buruzko zenbait artikulu izan zen. Astronomiari buruzko hitzaldia ematen hasi zen Proctor, eta arrakasta handia izan zuen 1893an Chicagon egindako Columbina Erakusketan. Bere lehen liburua, Starland-en istorioak, 1898an argitaratu zen, eta New York Hiriko Hezkuntza Kontseiluak onartutako testuliburuetan sartu zen. Eskola pribatuetan astronomia irakatsi zuen Columbiako Unibertsitatean ari zela.
Idazle
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Proctorrek egunkari eta aldizkarietarako artikuluak idatzi zituen, eta herri-liburu ugari argitaratu zituen. Bere artikuluak eta liburuak irakurle gazteentzako bereziki egokituta zeuden, eta "haurren astronomoa" deitzen zioten. Bere liburuak erraz irakurtzen ziren, era berean, informaziozkoak eta ondo ilustratuak ziren, zorroztasunik galdu gabe. Astronomo profesionalek asko errespetatzen zuten, eta 1898an Zientziaren Aurrerapenerako Amerikako Elkarterako hautatu zuten. 1916an Real Sociedad Astronomicako kide izendatu zuten.[5]
Lana
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Argitalpen batzuk
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Stories Of Starland, 1895.
- Giant Sun And His Family, 1896.
- "Halley's Comet after 75 years rushes Earthward again", San Francisco Call, 23 de agosto de 1908.
- Half Hours With The Summer Stars, 1911.
- Legends Of The Stars, 1922.
- The Children's Book Of The Heavens, 1924.
- Evenings With The Stars, 1924.
- Legends Of The Sun And Moon, 1926.
- The Romance Of Comets, 1926.
- The Romance Of The Sun, 1927.
- The Romance Of The Moon, 1928.
- The Romance Of The Planets, 1929.
- Wonders Of The Sky, 1931.
- Our Stars Month By Month, 1937
- M. Proctor and A. C. D. Crommelin, Comets, 1937.
- Everyman's Astronomy 1939.
- Comets, Meteors And Shooting Stars, 1940.
Aintzatespenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Proctor ilargi-kraterrak bere izena gogoratzen du,[6] eta Proctor zinema-ater martcianoa bere aitari eskainia dago.[7][8]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Corresponding Member: Miss Mary Proctor. .
- ↑ (ancestry.co Mary Proctor)
- ↑ «The Maria Mitchell Observatory--For Astronomical Research and Public Enlightenment» The Journal of the American Association of Variable Star Observer 30: 67. 2001 Bibcode: 2001JAVSO..30...62H..
- ↑ «Katherine Bracher, ed. (2007). Proctor, Mary - Bilatu» www.bing.com (Noiz kontsultatua: 2022-09-19).
- ↑ Proceedings of The American Association for the Advancement of Science, August 1898. .
- ↑ «Planetary Names» planetarynames.wr.usgs.gov (Noiz kontsultatua: 2022-09-19).
- ↑ (Ingelesez) «AutoStar software» Astronomics.com 2017-04-11 (Noiz kontsultatua: 2022-09-19).
- ↑ «The Proctor interlude in St. Joseph and in America: Astronomy, romance and tragedy» American Studies International 37 (1): –54. febrero de 1999.
Bibliografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Ladies in the laboratory? : American and British women in science, 1800-1900 : a survey of their contributions to research. Lanham, Md.: Scarecrow. 1998. pp. 236-238. ISBN 9780810832879.
- Lienhard, John H.. «Episode no. 2681: Mary Proctor» Engines of our ingenuity (Houston Public Media).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q539738
Multimedia: Mary Proctor (writer) / Q539738