[go: up one dir, main page]

Edukira joan

Luigi Cremona

Wikipedia, Entziklopedia askea
Luigi Cremona

minister of Public Education of the Kingdom of Italy (en) Itzuli

1898ko ekainaren 1a - 1898ko ekainaren 29a
Nicolò Gallo - Guido Baccelli
Italiako Erresumako senataria

Bizitza
Jaiotzako izen-deiturakLuigi Cremona
JaiotzaPavia1830eko abenduaren 7a
Herrialdea Italiako Erresuma  (1861eko martxoaren 17a -  1903ko ekainaren 10a)
HeriotzaErroma1903ko ekainaren 10a (72 urte)
Hezkuntza
HeziketaPaviako Unibertsitatea
Tesi zuzendariaFrancesco Brioschi (mul) Itzuli
Doktorego ikaslea(k)Giuseppe Veronese
Eugenio Bertini (en) Itzuli
Giovanni Battista Guccia (en) Itzuli
Hizkuntzakitaliera
Ikaslea(k)
Jarduerak
Jarduerakmatematikaria, katedraduna eta politikaria
Enplegatzailea(k)Erromako La Sapienza Unibertsitatea
Boloniako Unibertsitatea
Polytechnic University of Milan (en) Itzuli
Lan nabarmenak
Jasotako sariak
KidetzaRoyal Society
Göttingengo Zientzien Akademia
Suediako Zientzien Errege Akademia
Arteen eta Zientzien Ameriketako Estatu Batuetako Akademia
Prusiako Zientzien Akademia
Linzeen Akademia
Linzeen Akademia
XL izeneko Zientzien Akademia Nazionala
Zientzien Bavariar Akademia
Arteen eta Zientzien Herbehereetako Errege Akademia
Accademia delle Scienze di Torino

Luigi Cremona (1830eko abenduaren 7a1903ko ekainaren 10a) italiar matematikaria izan zen. Bere bizitza geometria ikastera eta bere herrialdeko matematika aurreratuaren irakaskuntzaren erreformara eman zuen. Bere ospea "Introduzione ad una teoria geometrica delle curve piane" lanean oinarritzen da [1] Kurba eta gainazal aljebraikoen ezagutzarako oinarrizko ekarpenak egin zituen. Cremonaren diagrama izeneko egitura isostatikoak kalkulatzeko metodo oso ezaguna ere garatu zuen.

Luigi Cremona Pavian (Lonbardia) jaio zen, orduan Austriaren menpeko Lonbardia-Veneziako Erresumaren zatia.

1848an ikasketak utzi behar izan zituen Austriaren menderakuntzaren aurka armak hartu zituen "Italia Askea" batailoian sartzeko. Unibertsitatera itzuli eta gero, Francesco Brioschiren zuzendaritzapean ekin zion berriro ikasketei. 1853an ingeniaritza zibilean eta arkitekturan doktoratu zen eta matematikako irakasle karrera hastea erabaki zuen.

Bere lehen lana Cremonako Lizeoko oinarrizko matematikako irakasle izan zen. Gerora Milanen antzeko postu bat lortu zuen. 1860an Boloniako Unibertsitatean goi-mailako geometria irakasle titular izendatu zuten, eta 1866an goi-mailako geometria eta estatika grafikoko irakasle titularra Milango Goi Unibertsitate Teknikoan. Urte horretan bertan Berlingo Akademiaren Jakob Steiner sarirako aurkeztu zuen "Memoria sulle superfici del terzo ordine" izeneko tratatu batekin, eta saria JCF Sturmekin partekatu zuen. Bi urte geroago sari bera eman zioten lehiaketan parte hartu beharrik gabe.

1873an Erromatik deitua izan zen ingeniaritza unibertsitatea antolatzeko, eta bertan goi mailako matematikako irakasle eta katedratiko izendatu zuten lehenengoz 1877an. Ordurako Cremonaren ospea Europa osora hedatu zen, eta 1879an Londresko Royal Society-ko kide korrespontsal hautatu zuten. Urte hartan bertan Italiako erreinuko senatari izendatu zuten.

1856az geroztik Cremona "Annali di scienze fisiche-ri" eta "Annali di matematica-ri" laguntzen hasia zen. Bere artikuluak Italiako, Frantziako, Alemaniako eta Ingalaterrako matematikako aldizkarietan agertu ziren, hainbat lan garrantzitsu argitaratuz, horietako asko beste hizkuntza batzuetara itzuliak. Bere Estatika Grafikoaren eskuliburua ( Le figure reciproche della statica grafica (1872)) eta bere Geometria Deskribatzaileko Elementuak (Elementi di geometria proiettiva (1873) eta Elementi di calcolo grafico (1874)) ingelesez argitaratu ditu Clarendonek, C. Leudesdorf-ek itzulia.

Erroman hil zen 1903an.

Erreferentziak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]
  1. Introduzione ad una teoria geometrica delle curve piane: Kurba lauen teoria geometrikorako sarrera.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]