La Brea (Los Angeles)

La Brea (Los Angeles)
Datu orokorrak
Garaiera	184 ft
Mota	asfalto aintzira, aztarnategi paleontologiko eta museo
Geografia
Koordenatuak	34°03′47″N 118°21′21″W / 34.06306°N 118.35583°W / 34.06306; -118.35583
Kokapena	Rancho La Brea (en)
Estatu burujabe	Ameriketako Estatu Batuak
Estatua	Kalifornia
Kaliforniako konderri	Los Angeles konderria
Charte city	Los Angeles

La Brea putzu edo aintzira multzo bat dira, asfaltozko aintzirak izatez, Los Angeles hiriaren erdian daudenak, egun Hancock Park izeneko parkean integratuta, eta bere garaian Rancho La Brea izeneko arrantxo baten parte izan zirenak. Izena kolonizazio garaiko espainolengandik datorkio tokiari.

Asfalto naturala (gaztelaniaz brea), betun, bike edo mundrun izenez ezagutzen dugun gai likitsu beltza, lur azpitik azaleratzen da goian duen hezegunera, eta tarte batzuetan likido beltza agerikoa da, baina beste batzuetan, hautsez, hostoz edo ur gardenagoz estali ohi da.

Inguru horietara milaka urtez animaliak gerturatu izan dira, eta mundrunetan harrapatuta geratu. Pleistozenoko belarjale handien kasuan, harrapatutakoek beste haragijale batzuk erakarri eta haiek ere harrapatuta geratzen ziren.

Ondorioz, kuaternarioko fosilen biltegi ikaragarria da La Brea, naturgune babestu bezala izendatua dago, eta bertan aurkitutakoak erakusten dituen museo bat dago ondoan, George C. Page museoa, non ez bakarrik dauden erakusketak, baizik eta indusketa eta hezur eta fosilen garbiketa etengabea ere erakusten dituzten^[1][2].

Ugaztun handien fosil ikusgarriak atera dira, baina asfaltoak mikrofosilak ere gordetzen ditu, mikropaleontologoentzako altxorra: egur eta landareen hondarrak, karraskarien hezurrak, intsektuak, moluskuak, hautsa, haziak, hostoak eta baita polen aleak ere. Hezurren datazio erradiometrikoak 38.000 urteko adina eman du aztarna zaharrenentzat.

Gaur egunean ere, fosilak sortu zituen mekanismoa bere horretan da, La Brea gauza da organismoak mundrunean harrapatzeko, eta ondorioz putzu gehienak hesituta daude gizakiak eta animaliak babesteko. Putzuetako batean, hondoratzen ari den mamut baten eskultura dago, Los Angelesko irudi ikonikoetako bat.

Zerrenda murritz bat, aukerako batzuekin; † zeinuak adierazten du desagertutako espeziea dela.

Gizaki bakar baten hondarrak ere aurkitu dira, duela 10.000 urteko emakume gazte baten hezurdura^[3].

• † Antzinako bisontea ( Bison antiquus )

• † Bisonte erraldoia ( Bison latifrons )
• † Gamelu amerikarra ( Camelops hesternus )
• † Capromeryx minor
• Antilocapra americana
• Kanadar oreina ( Cervus canadensis )

• † Mexikoko zaldia ( Equus conversidens )
• † Mendebaldeko zaldia ( Equus occidentalis )
• † Kaliforniako tapirra ( Tapirus californicus )

• † Aenocyon dirus

• † Amerikako lehoia ( Panthera atrox )
• † Pleistozenoko Ipar Amerikako jaguarra ( Panthera onca augusta )
• Azeri grisa ( Urocyon cinereoargenteus )
• Hartz beltz amerikarra ( Ursus americanus )
• † Smilodon sabre-horzduna ( Smilodon fatalis )
• Azkonar amerikarra ( Taxidea taxus )

• † Pazifikoko mastodontea ( Mammut pacificus )
• † Kolunbiar mamuta ( Mammuthus columbi )

• † Harlanen lurreko nagia ( Paramylodon harlani )
• † Jeffersonen lurreko nagia ( Megalonyx jeffersonii )
• † Shasta lurreko nagia ( Nothrotheriops shastensis )

• Saguzar zurbila ( Antrozous pallidus )
• Lasiurus cinereus.

Nabarmentzeko batzuk:

• † La Breako kondorra ( Breagyps clarki )
• † Teratornis merriami.
• † La Breako amiamokoa ( Ciconia maltha )