Joanne Chory
Joanne Chory (Methuen, Massachusetts, 1955eko martxoaren 19a – La Jolla, Kalifornia, 2024ko azaroaren 12a) estatubatuar botanikari eta genetista izan zen.
Landareen Biologia Zelular eta Molekularreko Laborategiko irakaslea eta zuzendaria izan zen Salk eta Howard Hughes Institutuetan.[1]Aldi berean, Kaliforniako San Diego Unibertsitateko Zelula Biologia eta Garapen Fakultateko irakaslea ere bazen.[2]
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Biologian lizentziatu zen Ohio Oberlin College-n. Mikrobiologiako doktoregoa egin zuen Illinoisko Unibertsitatean Urbana-Champaignen 1984. urtean.[1] 1984 eta 1988 artean doktoregoko ikasketak egin zituen Harvard Medical School- en, Frederick Ausbel-en laborategian. 1988an Salk Institutuan sartu zen irakasle laguntzaile gisa. 1994an, irakasle elkartua eta 1998an ikerketa zuzendari izendatu zuten. 1997an Howard Hughes Medikuntza Institutuan sartu zen.[3]1999an, San Diegoko Kaliforniako Unibertsitateko Biologia zelular eta Garapeneko Fakultateko irakasle izendatu zuten.[4]
2019an Asturiasko Printzesa Saria (Sandra Myrna Díaz argentinarrarekin partekatu zuen) landareen biologiaren ezagutzari egindako ekarpenengatik "klima aldaketaren aurkako borrokarako eta aniztasun biologikoaren defentsarako" transzendentalak direnak. [5][6]
Ekarpen zientifikoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Choryk landareek ingurune argitsuaren aldaketen aurrean nola erreakzionatzen duten jakin nahi izan zuen.[7] Argi-seinaleak beharrezkoak dira landareen garapen-prozesu ugari eragiteko eta erregulatzeko.Arabidopsis thaliana espezie ereduari buruzko bere lanak fitokromoen rolak aztertzeko aukera eman dio. Fotosintesiaren aktibazioan nukleoen geneen eta plastoen koregulazioa ere aztertu du bere taldeak.[8] Brassinosteroideen zelulak hedatzeko prozesuen eginkizunak ere aztertu zituen. [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15]
Gaur egungo gramineoek baino 20 karbono dioxido gehiago xurgatzeko, lehorteak eta uholdeak jasateko eta jateko eta elikatzeko gai izateko aukera emango lukeen landareen garapenean ere interesa agertu zuen.[16][17]
Sariak eta aitorpenak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- 2019: Asturiasko Printzesa Saria Ikerketa Zientifiko eta Teknikorako Sandra Myrna Díaz biologoarekin batera. [18][19][20]
- 2018:
- 2015: American Philosophical Society-ko kidea.[23]
- 2012: American Genetics Society Saria [24]
- 2011: Royal Society-ko atzerriko kidea.[25]
- 2009: Frantziako Zientzien Akademiako Atzerriko Kidea [26]
- 2008: Deutsche Akademie der Naturforscher Leopoldina kidea
- 2006: Biologia Molekularraren Europako Erakundeko kidea
- 2005: Zientzia Aurreratzeko Amerikako Elkarteko kidea
- 2000: L'Oréal-UNESCO Saria Emakumeen Zientzietan [27]
- 1999: kideetako Akademia Nazionalaren Zientzien the United States of America [28]
- 1998: Amerikako Arte eta Zientzien Akademiako kidea
- 1997: Howard Hughes Medikuntza Institutuko kidea
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ a b (Ingelesez) «Joanne Chory» Salk Institute for Biological Studies (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ «Joanne Chory» biology.ucsd.edu (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ (Ingelesez) «Joanne Chory» HHMI.org (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ ISBN https://www.leopoldina.org/fileadmin/redaktion/Mitglieder/CV_Chory_Joanne_EN.pdf..
- ↑ ISSN 1134-6582..
- ↑ (Gaztelaniaz) «Joanne Chory (1955): La bióloga que quiere retrasar el cambio climático | Vidas científicas» Mujeres con ciencia 2019-06-20 (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ «Joanne Chory» www.nasonline.org (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Superplantas que podrían retardar el cambio climático | En la red» Mujeres con ciencia 2019-05-19 (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ doi: ..
- ↑ doi: ..
- ↑ doi: . PMID 9298904..
- ↑ doi: ..
- ↑ doi: . ISSN 0036-8075. PMID 12574634..
- ↑ doi: . OCLC .2442466 PMID 18394996..
- ↑ doi: . OCLC .4721562 PMID 26724867..
- ↑ (Frantsesez) «Réchauffement climatique: ces super-plantes qui pourraient sauver la planète» LExpress.fr 2017-12-06 (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ (Frantsesez) Insider, Business. (2017-12-11). «Cette scientifique qui veut construire une ferme de la taille de l'Egypte vient d'obtenir un prix de 3M$ parrainé par Mark Zuckerberg et Sergey Brin» Business Insider France (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ ISSN 1134-6582..
- ↑ (Gaztelaniaz) generico. «Joanne Chory: Una solución a la crisis climática estaba a simple vista» EFEverde (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ (Gaztelaniaz) «Las biólogas Joanne Chory y Sandra Myrna Díaz, Premio Princesa de Asturias de Investigación» ELMUNDO 2019-06-05 (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ «2018 Gruber Genetics Prize | Gruber Foundation» gruber.yale.edu (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ (Ingelesez) «Chory and Walter Awarded Breakthrough Prizes» HHMI.org (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ (Ingelesez) «Joanne Chory elected to the American Philosophical Society» Salk Institute for Biological Studies (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ (Ingelesez) «Salk Professor Joanne Chory Awarded 2012 Genetics Society of America Medal» www.newswise.com (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ (Ingelesez) «Salk professor, Joanne Chory, elected to Royal Society» EurekAlert! (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ .
- ↑ «L’Oréal Et L’Unesco Récompensent Des Femmes De Science Du Monde Entier» www.loreal.ch (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
- ↑ «Joanne Chory» www.nasonline.org (Noiz kontsultatua: 2020-06-10).
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Biografia eta ikerketa Howard Hughes Medikuntza Institutuan
- Fakultatearen webgunea Salk Institutuko Ikerketa Biologikoetarako
- Google Scholar- en egindako argitalpenen eta aipamenen zerrenda