Elisa Montés
| Elisa Montés | |
|---|---|
| Bizitza | |
| Jaiotzako izen-deiturak | Elisa Rosario Valeriana Angustias Francisca de la Santísima Trinidad Ruiz Penella |
| Jaiotza | Granada, 1929ko abenduaren 15a |
| Herrialdea |  Espainia |
| Heriotza | Madril, 2024ko urriaren 9a (94 urte) |
| Familia | |
| Aita | Ramón Ruiz Alonso |
| Ezkontidea(k) | Antonio Ozores Puchol (1960 - 1969) |
| Seme-alabak | ikusi
|
| Haurrideak | ikusi
|
| Hezkuntza | |
| Hizkuntzak | gaztelania |
| Jarduerak | |
| Jarduerak | aktorea |
| Izengoitia(k) | Elisa Montés |
    | |
Elisa Montés, jaiotzaz Elisa Rosario Ruiz Penella (Granada, 1934ko abenduaren 15a - Madril, 2024ko urriaren 9a) granadar aktorea izan zen.
Bere aitonaren, Manuel Penella Moreno konpositorearen, El gato montés, obra ospetsuaz baliatu zen abizen artistikoa hartzeko.[1][2]
Biografia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Granadan jaio zen, Capuchinas kaleko 16. zenbakian. Jaio zenean, Elisa Rosario Valeriana Angustias Francisca de la Santísima Trinidad izena hartu zuen, 1934ko Santu Inuzenteen egunean Granadako Angustietako Andre Mariaren Basilikan bataiatu zutenean .[3]
Ramón Ruiz Alonso politikariaren eta Magdalena Penella Silvaren alaba; Manuel Penella Ragaren birriloba eta Teresita Silvaren iloba, Emma Penella eta Terele Pávez aktoreen ahizpa da. 1960ko maiatzaren 24an Madrilgo San Agustin elizan ezkondu zen Antonio Ozores aktorearekin. Hurrengo urtean alaba bat izan zuten, Emma Ozores aktorea. Zortzi urte geroago banandu ziren. Gero, Emma aitarekin geratu zen bizitzen.[4][5][6]
Lan ibilbidea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Gaztetatik interpretazioaren munduan murgiltzea erabaki zuen, 1954ko pantaila handian debuta eginez, Jesús Pascualen Elena filmarekin. 1950eko hamarkadan, oso maiz egin zuen lan zinemagintzan interpretazio bikainak lortu zituela. Azpimarratzekoa da Luis Luciaren La vida en un bloc filmean izandako parte-hartzea, Carlos Llopisen jatorrizko testuari buruzkoa; Ana dice sí (1959), Pedro Lazagarena, Fernando Fernán Gómezekin eta Analía Gadé eta Juan Collen La cuarta ventana (1963) bi ahizpekin batera. Agertokietan ere zenbait agerraldi egin zituen, hala nola Luigi Pirandelloren Enrique IV (1958) egindako interpretazioa, José Tamayok zuzendua Madrilgo Teatro Español antzokian.
1960ko hamarkadan, ohikoa zen abentura- eta spaghetti western koprodukzioetan aritzea, besteak beste, Combate de gigantes (1966), 7 dolares rojos (1966), Adiós, Texas (1966), El regreso de los siete magníficos (1967), El proscrito del Río Colorado (1969) edo Capitán Apache (1971).[5]
GeroTelevisión española-rentzako kolaborazioak egiten hasi zen, Tragedias de la vida vulgar telesailean parte hartuz. Tragedias de la vida vulgar telesailean, garai hartako senarra eta José Luis Ozores koinatua ziren protagonistak, edo Valerio Lazaroven El Irreal Madril (1969) lan arrakastatsu eta surrealista bereziaren partaide.
Gero, gero eta gutxiago agertu zen zineman eta telebistan, eta bereziki gogoratua da Antonio Merceroren Verano azul (1981) telesail ospetsuenetako batean parte hartu zuela. Carmen, Bearen ama (Pilar Torres) eta Tito (Miguel Joven) izan zen Espainian gehien errepikatua zian den telesail horretan.
Aitzitik, 1960ko hamarkadako antzerki-karrera indartu zuen (El baile de los ladrones, 1960; La herida del tiempo, 1960; Tengo un millón, 1960; La noche de los cien pájaros, 1972, eta, besteak beste, Es mentira (1980) eta José Martín Descalzoren Las prostitutas os precederán en el reino de los cielos (1984), hamar urtez kritikaren eta publikoaren aldetiko arrakasta itzelaz egin zuen bakarrizketa.[7][8]
1991n zinemara itzuli zen Martes de Carnaval lanean protagonista izateko, Fernando Guillén eta Juan Diegorekin batera. Eremu publikotik alde egin aurretik, Antena 3ko Hermanos de leche (1994-1995) telesailean eta Mar de luna (1995) filmean parte hartu zuen, bere ahizpa Emma Penella protagonista zela.
2017. urteko martxoan, ordu batzuez itzuli zen telebistara, Emma alaba bisitatu baitzuen Guadalix de la Sierran, Gran Hermano VIPen bosgarren edizioan parte hartzen ari baitzen.
Filmografia partziala
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Lana, norena den eta urtea:
- Elena, Jesús Pascual (1954)
- El mensaje, Fernando Fernán-Gómez (1955)
- La vida en un bloc, Luis Lucia (1956)
- Faustina, José Luis Sáenz de Heredia (1957)
- Ana dice sí, Pedro Lazaga (1959)
- Suspendido en sinvergüenza, Mariano Ozores (1962)
- Eva 63, Pedro Lazaga (1963)
- La cuarta ventana, Julio Coll (1963)
- Erik, el vikingo, Mario Caiano (1965)
- Combate de gigantes, Giorgio Capitani (1966)
- Hoy como ayer, Mariano Ozores (1966)
- 7 dólares al rojo, Alberto Cardone (1966)
- Adiós, Texas, Ferdinando Baldi (1967)
- El regreso de los siete magníficos, Burt Kennedy (1967)
- El vengador del sur, Marlon Sirko (1969)
- El proscrito del río Colorado, Maury Dexter (1969)
- Capitán Apache, Alexander Singer (1971)
- El chulo, Pedro Lazaga (1974)
- Carne apaleada, Javier Aguirre (1977)
- Polvos mágicos, José Ramón Larraz (1979)
- Verano azul, Antonio Mercero (1981) (Serie de TV)
- Martes de Carnaval, Pedro Carvajal y Fernando Bauluz (1991)
Sariak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Zinemako Idazleen Zirkuluaren dominak[9]
| Urtea | Kategoria | Filma | Emaitza |
|---|---|---|---|
| 1954 | Bigarren mailako aktore onena | Las últimas banderas | Irabazlea |
| Urtea | Kategoria | Filma | Emaitza |
|---|---|---|---|
| 1956 | Emakumezko aktore onena | La vida en un bloc | Irabazlea |
- Anbiciosa Ikuskizunaren Sindikatu Nazionalaren saria (1975).
- Almeria Western Film Festival. Andaluziako Ikus-entzunezko Jaialdien Elkartearen omenaldi berezia (2017).[5]
Iruditegia
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Figuras del cine: Elisa Montés. 19 de julio de 1964.
- ↑ (Gaztelaniaz) «Elisa Montés - 15 de Diciembre de 1934 - Edad | Biografía | Películas | Noticias | Filmografía | Premios» Decine21 (Noiz kontsultatua: 2022-12-04).
- ↑ Historia de una familia: la verdad sobre el asesinato de García Lorca. Escrito por Miguel Caballero Pérez, Pilar Góngora Ayala
- ↑ (Gaztelaniaz) «Así eran y así se llevaban Emma Penella, Elisa Montés y Terele Pávez: tres hermanas de cine» www.bekia.es (Noiz kontsultatua: 2022-12-04).
- ↑ a b c (Gaztelaniaz) Román, Manuel. (2017-10-07). «El sentido homenaje a Elisa Montés de su hija Emma Ozores» Chic (Noiz kontsultatua: 2022-12-04).
- ↑ (Gaztelaniaz) Román, Manuel. (2017-01-22). «La madre de Emma Ozores no quiso saber nada de ella» Chic (Noiz kontsultatua: 2022-12-04).
- ↑ En el Español se estrenó El baile de los ladrones, de Anouilh. 5 de febrero de 1960.
- ↑ Las prostitutas os precederán..., la emoción y profundidad de lo sencillo. 17 de diciembre de 1983.
- ↑ «Premios del CEC a la producción española de 1954» Círculo de Escritores Cinematográficos.
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]
Datuak: Q439888