Gastu

Erabilera arruntean, gastua beste pertsona edo talde bati zerbitzu baten truke edo produktu baten truke ematen zaion diruaren balantzea da. Adibidez, alokairuan dagoen norbaitentzat, alokairua gastu bat da. Ikasle edo gurasoentzat, unibertsitate-tasak gastu bat dira. Janaria erostea, arropa, etxeko tresnak edo kotxe bat gastu gisa hartzen dira. Asko kostatzen den zerbait 'garestia' dirudigu. Gutxi kostatzen den zerbait 'merkea' dirudigu. 'Mahaiko gastuak' afari, freskagarri, festa eta abarretarako gastuak dira.

Pertsona juridiko edo fisikoek beren betebehar eta funtzionamendu operatiboei aurre egiteko behar dituzten diruak gastuak dira. Gastua boluntarioki aktiboko elementuak iraunkortzeko eta ondoren diru sarrerak lortzeko akzio bezala definitzen da. Enpresa edo negozio bat kudeatzeko inbertsio gisa ere defini daiteke gastua.

Gastua soziologian ere erabiltzen den termino bat da, non nrbaitek dirutza edo prezio jakin bat beste zerbaiti edo norbaiti sakrifikatzen dion, nahita edo nahi gabe, askotan, azken hori lehenaz aprobetxatzen ari den testuinguruan.

Sarrera bikoitzeko kontabilitatean, gastuak zordunketa gisa erregistratzen dira gastu-kontu batean (diru-sarreren egoera-kontua) eta kreditu gisa aktibo- edo erantzukizun-kontu batean (balantze-kontuak). Gastu batek aktiboak gutxitzen edo pasiboak handitzen ditu. Ohiko merkataritza-gastuek barne hartzen dituzte: soldatak, zerbitzu publikoak, kapital-aktiboen balio-galera eta maileguen interes-gastuak. Kapital-aktibo bat erostea, hala nola eraikin bat edo ekipo bat, ez da gastua.

Kutxa diru-fluxu (ingelesez cash-flow statement) egoera batean (funts-fluxuen egoera), gastuak hiru kategoriatan banatzen dira:

• Funtzionamendua: gastu operatiboa – langileen soldata.
• Inbertsioa: kapital-gastua – ekipoak erostea.
• Gastuak (finantzarioak) Finantzaketa-gastuak – mailegu eta bonuen interes-gastuak.

Gastu jakin bat gastu gisa sailkatzen bada, enpresaren diru-sarreren egoera-orrian berehala jakinarazten bada, edo kapital-gastu gisa sailkatzen bada (edo balio-galeraren bat duen gastu gisa), ez da funtsen egoera-fluxu bat. Hala ere, gastu mota horiek gastu gisa jakinarazten dira sortutako funtsak erabiltzen dituzten enpresek balioa galtzen dutenean, enpresa handi gehienek eta C enpresa guztiek egiten duten moduan.

Interpretazio arruntenaren bidez gastu bat kapital edo diru-sarrera gisa definitzea haren terminoaren araberakoa da.

Gastu bat erosketa gisa hartzen denean, bereizketa hori arintzen du. Erosketa egin eta gutxira (gastua zenak ez du baliorik), gastu gisa identifikatu ohi da. Erosketa egin eta berehala eta askoz geroago balioa gordetzen badu, amortizatu/balioa galdu eta balantzean mantendu behar den bizitzadun kapitaltzat hartuko da.

Gastu txostena dokumentu mota bat da, pertsona batek eragiketa komertzialaren ondorioz egin dituen gastu guztiak biltzen dituena. Adibidez, enpresa baten jabea beste leku batera joaten bada bilera batera, bidaien, janarien eta egin dituen gainerako gastu guztien kostua gastuen txostenari gehi dakioke. Horrenbestez, gastu horiek negozio gastutzat hartuko dira, eta zergetatik kendu ahal izanen dira.

Enpresa askok gastu-txostenen sistema automatizatuak erabiltzen dituzte gastuak kudeatzeko. Aukeratutako sistemaren arabera, software-soluzio horiek denbora, akatsak eta iruzurra murriztu ditzakete.