Atapuercako aztarnategi arkeologikoa

Atapuerca arkeologia gunea1 UNESCOren gizateriaren ondarea
Mota	Kulturala
Irizpideak	iii, v
Erreferentzia	989
Kokalekua	Espainia
Eskualdea2	Europa eta Ipar Amerika
Izen ematea	2000 (XXIV. bilkura)
1 UNESCOk jarritako izen ofiziala (euskaratua) 2 UNESCOren sailkapena

Atapuercako aztarnategi arkeologikoa aztarnategi arkeologiko eta paleontologikoen multzo bat da, Iberiar penintsulako gizakien aztarnarik zaharrenetako batzuk dituena. Atapuercako mendilerroan, Burgosen, Gran Dolina aztarnategian, Homo antecessor espeziearen aztarnak topatu zituzten, gutxienez 800.000 urte zituztenak, eta Elefantearen Siman, zehaztu gabeko Homo espezie batekoak eta 1,2 milioi urtekoak. Arrasto horiek agerian geratu ziren XIX. mendean trenbide bat eraikitzean.

Atapuercako aztarnategi arkeologikoa bertan topatutako historiaurreko aztarna garrantzitsuengatik ezaguna da, batez ere 1976tik, eta hauek direla-eta ingurua Gizateriaren Ondaretzat hartu dute. Aurkikuntzen artean, gutxienez hiru hominido mota daude: Homo antecessor, Homo heidelbergensis eta Homo sapiens. Izan ere, Europako hominidorik zaharrena bertan topatu dute.

Juan Luis Arsuaga, Eudald Carbonell eta José María Bermúdez de Castro 1991tik aurrera aztarnategiko ikerlari nagusiak dira.

Gran Dolinako TD6 mailan, gizakien dozenaka fosil aurkitu zituzten 1994an. Hain zuzen ere, fosil horietan aurkitu zituzten kanibalismoaren aztarna zaharrenak.

Europara iritsitako lehenbiziko biztanleak Homo antecessor espezietakoak ziren; haien aztarnak aurkitu zituzten Atapuercako aztarnategi honetan.

Hominido horiek animaliak jaten zituzten -besteak beste, zaldiak, [[errinozeroak, adarzabalak, bisonteak eta basurdeak-, landareak eta fruituak -almezak, esaterako-, bai eta gizakiak ere.

Burgos hirian kokatuta, aztarnategiak topatutako ondare garrantzitsutik abiatuta Giza Eboluzioaren Museoa eraiki eta 2010ean zabaldu zuten. Gizartean Atapuercak ekarritako guztia jakinarazteko eta bere garrantziaz jabetzeko topagune interesgarria da zalantzarik gabe.

• (Gaztelaniaz) Aztarnategiari buruzko webgunea.
• (Gaztelaniaz) http://www.atapuerca.org

	Gizateriaren Ondarea Espainian
Alhambra, Generalife eta Albayzín • Aranjuezko errege jauregia • Méridako arkeologia multzoa • Tarracoko arkeologia multzoa* • Atapuercako arkeologia multzoa • Ávilako Hiri Zaharra eta harresiz kanpoko elizak • Burgosko katedrala • Cáceres • La Vall de Boíko eliza erromanikoak* • Herkulesen Dorrea*** • Sevillako katedrala, Alkazarra eta Indietako Agiritegia • Altamirako leizea • Kordoba • Cuenca • Doñana • El Escorial • Garajonay • Eivissa • Las Médulas • Aragoiko arkitektura mudejarra • Asturias eta Oviedoko monumentuak • Kataluniar Musikaren Jauregia eta Sant Pau Ospitalea* • Elxeko palmadia • Pobleteko monasterioa* • Pirinioak - Monte Perdido • Úbeda eta Baeza • Mediterraneo itsasoko labar-artea • Lugoko erromatar harresiak*** • Donejakue bidea** • Salamanca • San Cristóbal de La Laguna • San Millán de Yuso eta Susoko monasterioak • Santa María de Guadalupe • Santiago Compostelakoa*** • Segovia eta bere akueduktua • Serra de Tramuntana • Llotja de la Seda • Teide • Toledo • Alcalá de Henaresko unibertsitate eta gune historikoa • Bizkaiko Zubia** • Antoni Gaudíren lanak* • Merkurioaren Ondarea. Almadén eta Idrija¹ • Antequerako trikuharrien parajea • Medina Azahara * Katalunian; ** Euskal Herrian; *** Galizian; ¹ Esloveniarekin batera