Carolina Maria de Jesus

Carolina Maria de Jesus
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotza	Sacramento, 1914ko martxoaren 14a
Herrialdea	Brasil
Bizilekua	Favela do Canindé (en) Parelheiros District (en)
Talde etnikoa	African Brazilians (en)
Lehen hizkuntza	brasildar portugesa
Heriotza	Parelheiros District (en) , 1977ko otsailaren 13a (62 urte)
Heriotza modua	: arnas gutxiegitasuna
Familia
Aita	ezezaguna
Hezkuntza
Hizkuntzak	portugesa
Jarduerak
Jarduerak	idazlea, autobiografialaria, poeta, hondakin biltzailea eta Neskamea
Lan nabarmenak	ikusi Child of the Dark (en)
Genero artistikoa	egunkaria autobiografia long poem (en)
vidaporescrito.com

Carolina Maria de Jesus (Sacramento, Minas Gerais, Brasil, 1914ko martxoaren 14a- São Paulo, Brasil, 1977ko martxoaren 13a) brasildar idazlea, poeta eta kronista izan zen. 1960an best-sellerra izan zen Quarto de despejo izeneko egunerokoa argitaratu zen, pobreen faveletako bizimodua itzulinguru barik kontatuta.^{[1] [2]}

Carolina Maria de Jesús Minas Geraisen jaio zen, gurasoak nekazari txikiak ziren landa-komunitate batean. Gizon ezkondu baten alaba ez-legitimoa zenez, haurtzaro osoan paria gisa tratatu zuten, eta haren izaera oldarkorrak okerrera egin zuen bizi izan zituen une zailetan. Zazpi urte zituela, Carolinaren amak eskolara joatera behartu zuen, aberats batek ikasketak berari eta auzoko beste haur pobre batzuei ordaintzea erabaki zuenean. Carolinak bigarren urtean utzi zion eskolara joateari, baina irakurtzen eta idazten ikasi zuen. Carolinaren amak bi seme-alaba zituen legez kanpo, eta Eliza Katolikotik bota egin zuten gaztea zela. Hala ere, katoliko debotoa izan zen bizitza osoan, baina inoiz ez zuten onartu komunitate hartan. Bere egunkarian, Carolinak erlijioari buruzko erreferentziak egiten ditu askotan.^[3]

Hamar mila aleko hasierako tirada aste batean agortu zen (ingelesezko Wikipediaren arabera, hogeita hamar mila kopia saldu ziren lehen hiru egunetan). Ikasketa askorik ez duen pertsona baten hizkera sinple eta ez oso dotorearekin idatzita ere, bere egunerokoa hamahiru hizkuntzatara itzuli zen eta Estatu Batuetan eta Europan supersalmenta bihurtu zen. Baina Carolinak egunerokoa argitaratzean lortu zuen ospea eta publizitateak bizilagunen mespretxua eta etsaitasuna ere sortu zion. Ingurukoen esanetan, hala nola, auzoko mozkor batek:

“Nire gauza txarrak idatzi zenituen, zurea nirea baino okerragoa da”.

Favelari buruz idazten aberastu zela, dirua partekatzeari uko egiten zion prostituta beltza zela... esaten zuten. Auzokoen amorrua Carolinaren bizilekuz kanpoko adreiluzko etxe batera aldatzeak ere eragin zuen, eguneroko argitalpenaren hasierako irabaziei esker gertatu baitzen hori. Bizilagunek inguratu egin zuten eta ez zioten uzten alde egiten. Carolinaren alabak, Verak, elkarrizketa batean amak abeslari eta aktore izan nahi zuela kontatu zuen. Pobrea eta ahaztua, Carolina María de Jesús 1977an hil zen arnas gutxiegitasunarengatik, 62 urte zituela.^[4]

Carolinak familiarekin batera lan egiten zuen lur-zatiaren jabearen filantropiari esker, zazpi urte arte joan zen eskolara. Hori oso arraroa zen 1920ko hamarkadan, Brasilen; izan ere, landa-eremuetan bizi ziren neska pobreek ez zuten heziketarik jasotzen.^[3]

Handik gutxira, aldatu egin zen, eta zerbitzari lan egin zuen. Lan hori galdu egin zen, haurdun gelditu baitzen, gero beste bi izan zituen. Bere bizitzaren zati handi bat São Pauloko favela batean (auzo marjinalean) bizi izan zen, eta bertan bizirik irauteko saltzen zituen kartoiak eta bestelako hondakinak biltzen zituen.^[3]

Ama 1937an hil zenean, São Pauloko metropolira emigratu behar izan zuen. Carolinak bere etxea eraiki zuen zura, latorria, kartoiak eta aurkitu zuen beste edozer erabiliz. Gauero ateratzen zen papera jasotzera, familia mantentzeko dirua lortzeko. Aldizkari eta koaderno zaharrak aurkitzen zituenean, gorde egiten zituen orri horietan egunerokoa idazteko. Favelan eguneroko bizitzari buruz idazten hasi zen. Horrek haserretu egiten zituen irakurtzen ez zekiten bizilagunak, beti idazten ikustean deseroso sentitzen zirenak. Gainera bazekiten eurei buruz idazten zuela. Maitasun-harreman ugari izan zituen gaztea zenean, baina beti uko egin zion ezkontzeari, etxeko indarkeria kasu asko ikusia baitzen. Ezkongabe egon nahiago izan zuen. Hiru seme-alabak guraso desberdinenak ziren, eta haietako bat gizon aberats eta zuri batena zen. Bere egunerokoan favelako biztanleen eguneroko bizitza zehaztu zuen eta ikusten zituen gertaera politiko eta sozialak ere deskribatu zituen, inolako itzulingururik gabe. Pobreziak eta etsipenak pertsona onak nola eraman ditzeketen beren printzipioei traizio egitera, beren familientzako janaria lortu beharra baitute.^[3]

Carolina María de Jesusen egunerokoa 1960ko abuztuan argitaratu zen. Audalio Dantas kazetariak aurkitu zuen, 1958ko apirilean. Dantas udal parke txiki baten inaugurazioa estaltzen ari zen. Zeremonia egin eta berehala, indigente-talde bat iritsi zen 'gunea' aldarrikatuz, haurren atzetik. Dantasek zutik ikusi zuen Carolina, lekutik gertu, “Id o aparecereis en mi libro/ Alde egizue, bestela nire egunerokoan agertuko zarete.” oihuka. Arrotzak joan egin ziren. Dantasek galdetu zion ea zer esan nahi zuen esaldi horrekin. Neska lotsati agertu zen hasieran, baina gero txabolara eraman zuen eta han dena erakutsi zion. Dantasek lagin txiki bat eskatu zion, eta harekin korrika egin zuen egunkariraino. Carolinaren historia “elektrizatu zegin uen hiria” eta 1960an Quarto de despejo argitaratu zen.

Audalio Dantas kazetariaren pizgarria jaso zuen, gero argitaratu zen eguneroko bat idazteko. 1960an argitaratu zen, Quarto de despejo izenarekin. Liburua bestseller bihurtu zen berehala, eta edizio ugari egin zituen bere herrialdean eta atzerrian. Casa de alvenaria ere argitaratu zuen 1961ean, arrakasta bera errepikatu gabe.

Raffaella Fernández ikertzailea Carolina de Jesusen material berria (58 koaderno, eta guztira 5.000 testu-orrialde) antolatzen ari da. Zazpi erromantze dira, 60 testu labur eta 100 poema, lau antzerki lan eta 12 letra Inauterietako martxetarako.^[5]

2014. urtean, Projeto Vida por Escrito - Organização, classificação y preparação del inventario del archivo de Carolina Maria de Jesus, berarekin batera Arte Beltzeko Funarte Saria, Carolina Maria de Jesusen Atari Biobibliografikoa (www.vidaporidazkia .com) kaleratu zen. 2015ean, Sergio Barcellosek antolatutako Vida por Escrito - Guia do Acervo Carolina Maria de Jesusen liburua argitaratu zen. Proiektuak hainbat erakunderen laguntza duen idazlearen material guztia mapeatu zuen, besteak beste: Liburutegi Nazionala, Moreira Salles Institutua, Museu Afro Brasil, Sacramentoko Udal Arku Publikoa eta Mineirosko Idazleen Altxorra (UFMG).^[6]

• "Carolina Maria de Jesus in the Context of Testencias: Race, Sexuality, and Excluon", Eva Paulino Buenoren eskutik.
• Carolina Maria de Jesusi buruzko liburu baten aipamena
• Karim Taylhardat-en Carolina Maria de Jesus artikulua, Cervantes Institutu Birtualerako
• "Estrela misteriotsua", Folha de S.Paulo, 2014ko azaroaren 8a (portugesez)
• Márcio Ferrariren “Poética de resíduos” testua ez da FAPESPren ataria (portugesez)