CYP1A1
CYP1A1 nazioartean adostutako akronimoa da P450 zitokromoaren entzima bati nahiz haren sintesia arautzen duen geneari buruz hitz egiteko. Eskuarki, geneari dagokionez, letra etzana erabiltzen da: CYP1A1. CYP1A (EC 1.14.14.1) entzima horri Aril-hidrokarburohidroxilasa edo AHH siglak ere deitzen zaizkio. CYP1 familiakoa da, 3 subfamiliaz, 3 genez eta sasigene batez osatua.[6] Xenobiotikoen barruan sailkatuta, 1. familia osoak bezala, zenbait botikaren metabolismoan parte hartzen du (ik. g. teofilina) eta kolesterolaren, esteroideen eta beste lipido batzuen sintesian.[7]
Bere familiako beste entzima batzuk hauek dira: CYP1A2 (15 kromosoman CYP1A1 kodetik 25 kb-ra dago gutxi gorabehera) eta CYP1B1.
Biokimika
[aldatu | aldatu iturburu kodea]CYP1A1 ere aril-4-monooxigenasa edo aril-hidrokarburohidroxilasa izenez ere ezagutzen da, aril-hidrokarburoak tartean dituzten erreakzioak katalizatzen baititu. Erreakzioa mota honetakoa da:
RH + flaboproteina erreduzitua + O2 <=> ROH + flaboproteina oxidatua + H2O,
non gogoratu behar baita flaboproteinak oxidorerreduktoreak direla, eta FAD koentzima gisa erabiltzen dutela (flabin-adenin-dinukleotidoa).[8]
Rol toxikogenikoa
[aldatu | aldatu iturburu kodea]CYP1A1 erretikulu endoplasmatikoaren mailan aurkitzen da, bereziki arnas mukosan, eta haren adierazpena hidrokarburo aromatiko poliziklikoek (HAP) eragiten dute, tabako-kean dauden beste substantzia batzuen artean. Bere substratu endogenoa ezezaguna da, baina badakigu zenbait HAP bitarteko kartzinogenotan metabolizatzeko gai dela; beraz, CYP1A1 genea biriketako minbizia izateko arrisku handiagoarekin lotu izan da.
Hidrokarburo aromatiko poliziklikoen hidroxilazioa eragiten du, hala nola benzantrazenoa eta bentzopirenoa, tabakoaren kean dauden substantziak baitira.
Hidroxilatu ondoren, hidrokarburo horiek zelularen DNAri eragiten diote, eta mutazioak eragiten dituzte zenbait proto-onkogenetan, hala nola myc-an eta p53 gene ezabatzailean, eta horrek minbizia sor dezake.
Egiaztatu ahal izan denez, arrazoi genetikoengatik aril-hidrokarburohidroxilasa entzimaren jarduera handia duten erretzaileek joera handiagoa dute biriketako minbizia agertzeko jarduera txikia dutenek baino.[9][10]
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Fisikoki elkarreragiten duten drogak cytochrome P450 family 1 subfamily A member 1ikusi/editatu erreferentziak Wikidatan. .
- ↑ a b c GRCh38: Ensembl release 89: ENSG00000140465 - Ensembl, May 2017
- ↑ a b c GRCm38: Ensembl release 89: ENSMUSG00000032315 – Ensembl, May 2017
- ↑ Human PubMed Reference:. National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
- ↑ Mouse PubMed Reference:. National Center for Biotechnology Information, U.S. National Library of Medicine.
- ↑ Nelson D (2003). Cytochrome P450s in humans. Última actualización, 6 Oct. 2.003. Consultada el 21 Sep. 2.008
- ↑ CYP1A1 citocromo P450, familia 1, subfamilia A, polipéptido 1 (Homo sapiens)
- ↑ NiceZyme
- ↑ Manuel Repetto Jiménez, Guillermo Repetto Khun: Toxicología fundamental, 4ª edición, 2009, Ediciones Díaz de Santos, ISBN 978-84-7978-898-8
- ↑ Tabaquismo. Programa para dejar de fumar. Ayuntamiento de Madrid, Area de Salud y Consumo, 2ª edición. Ediciones Díaz de Santos, 2003