Ángeles López de Ayala

Ángeles López de Ayala
Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Ángeles López de Ayala y Molero
Jaiotza	Sevilla, 1856ko irailaren 21a
Herrialdea	Espainia
Heriotza	Bartzelona, 1926ko urtarrilaren 29a (69 urte)
Familia
Ezkontidea(k)	Joan Pon i Angelet (en)
Familia	ikusi Adelardo López de Ayala (osaba)
Hezkuntza
Hizkuntzak	gaztelania
Jarduerak
Jarduerak	kazetaria, idazlea eta editorea
Kidetza	Sociedad Progresiva Femenina (en) Sociedad Autónoma de Mujeres de Barcelona (en)
Mugimendua	anarkismoa feminismoa

Ángeles López de Ayala Molero (Sevilla, 1858ko irailaren 21a - Bartzelona, 1926ko urtarrilaren 29a ) ^[1] espainiar politikari dramagile, kontalari, kazetari eta ekintzailea izan zen, XIX mendearen amaiera eta XX. mendearen hasierako herrialde horretako feminista intelektual nagusitzat jotzen da.^[2][3] Ideologia errepublikazalea, feminista eta framazoneriarekin lotua, Bartzelonako Emakumeen Elkarte Autonomoa sortzea sustatu zuen ( 1892 ), Espainiako lehen erakunde feministatzat hartua, Teresa Claramunt Creus anarkistarekin eta Amalia Domingo espiritualistarekin batera, baita Emakume Aurrerakoien Elkartearen sorrera 1898an.^[4] Emakumeen eskubideen defendatzaile bizia, emakumeak bere burua Elizatik emantzipatu behar zutela baieztatu zuen eta gizonezkoen nagusitasunetik.

Ángeles López de Ayala Gonzalo López de Ayala eta Asunción Molero y Valdiviaren alaba izan zen, baita Adelardo López de Ayala idazle eta politikariaren iloba ere.

Zortzi urte zituela, amak umezurtz utzi zuen eta, beraz, aitak erabaki zuen heziketa eta hezkuntza senitartekoen eskuetan uztea, Morón de la Fronteran eta gero Zahara de la Sierra aldean. Santa Katalinako komentuan jaso zuen lehen hezkuntza, Osunan, ondoren, Marchenako Santa Maria komentuan sartu zen nobizia gisa .Hala ere, bere erlijio bokazio eskasa zela eta, bi urteren buruan monasterioa uztea erabaki zuen, beranduago letretarako joera bat aurkituz.

Hamasei urterekin lau liburukiko eleberria amaitu zuen, El triunfo de la virtud (Birtutearen garaipena) izenburupean, eta handik gutxira La Educación, El Fígaro, El Hispalense eta El Disparate bezalako argitalpenetan kolaboratzen hasi zen.

1881ean ezkondu egin zen eta bere senarrarekin Madrilen finkatu zen. Aita eta bi anaia galdu zituen 1880ko hamarkadaren amaieran .

1887an, Los terremotos de Andalucía edo Justicia de Dios lana argitaratu zuen. Denbora labur batez atxilotua izan zen. 1889an, Santanderrera joan zen bizitzera eta eraso bat jasan zuen bere etxeak.

30 urte bete eta gutxira, 1888an, Bartzelonara joan zen bizitzera. Han sortu zuen El Progreso (1896 ) astekaria, errepublikaren ideologiakoa eta emakumeen arazoei buruzkoa, El Gladiator ( 1906 ), emakumearen izaeraz eta arlo guztietako borroka feministaz arduratzen zena, El Libertador (1910), emakumearen defendatzailea eta pentsamendu askearen egunkaria eslogana zuena, eta El Gladiador del Librepensamiento (1914), 1920an desagertuko zena.^[5] Agintarien jazarpena dela eta: hiru aldi luze eman zituen kartzelan bere jarduera politiko eta kazetaritzagatik.

Ángelesek gaueko eskola laikoa finantzatu zuen, Sociedad Progresiva Femenina erakundearen sustatzailea izan zena, non neskentzako eguneko eskola eta helduentzako gaueko eskola baten funtzionamendua finkatu zen.^[6] Elkarte honek oso lotura estua zuen López de Ayala partaide zen Logia Constancia-rekin eta 1895ean idazkari izan zen. Horrez gain, abesbatza eta antzerki konpainia ere sortu zituen.

Ángeles López de Ayala-k antolatu zuen, lerrouxismoaren laguntzarekin, "Emakumearen emantzipazioaren, pentsamendu askearen eta errepublikaren banderapean, Errestaurazioaren adierazpen garrantzitsu eta jendetsuena", 1910eko uztailaren 10ean Bartzelonan ospatu zena. Martxaren helburua José Canalejas politikari espainiarraren proposamenarekiko sinpatia adieraztea zen. Manifestazioarekin, gobernu zibilari mezu bat bidali zitzaion, 22.000 sinadura ingururekin eta bertan Espainiako emakume guztiak katolikoak zirela adierazten zen, baina ez klerikalak.^[7]

1926ko urtarrilaren 29an hil zen. Urte bereko ekainaren 4an, "Vida Masónica" aldizkariak "Espainiako Framazonen Ohorezko zutabea" inauguratu zuen bere biografiarekin.

Hauek dira Ángeles López de Ayalak idatzitako lanetako batzuk:

• Lo que conviene a un marido, 1880. Teatro.
• Don Gonzalo de Córdoba, 1880. Teatro.
• El triunfo de la virtud, 1881. Novela.
• Los terremotos de Andalucía o Justicia de Dios. Madrid: Tip. Huérfanos, 1886. Novela.
• Cuentos y cantares para los niños. Madrid: José Matarredona, 1888. Cuentos.
• De tal siembra tal cosecha. Barcelona: Maucci, 1889. Teatro.
• Absurdos sociales, Barcelona, 1899. Novela.
• Primitivo, 1900. Libro de lectura.

Honakoetan kolaborazioak egiteaz gain: La Educación, El Fígaro, El Hispalense, El Disparate, La Publicidad de Madrid, La Ilustracion Madrileña, El Clamor Zaragoza, El Diluvio, La Humanidad, El Gladiator de Jaén eta El Fénix de Santander.