Super Mario World

Super Mario World
Jatorria
Argitaratze-data	1990
Izenburua	スーパーマリオワールド eta Super Mario World
Jatorrizko herrialdea	Japonia
Argitaletxea	Nintendo
Banatze bidea	Super Nintendo Entertainment System Game Pak (en) eta deskarga digitala
Ezaugarriak
Genero artistikoa	plataforma-bideo jokoa
Gutxieneko jokalariak	1
Joko-modua	besaulkia eta bakarka jokatzeko modua
Euskarria	Super Nintendo Entertainment System, Game Boy Advance, Nintendo Super System (en) , New Nintendo 3DS, Nintendo Switch, Wii eta Wii U
Sarrera gailua	agintea
Adin-sailkapena
Telesaila	Super Mario (mul) eta Mario
Zuzendaritza eta gidoia
Zuzendaria(k)	Takashi Tezuka (en) [[Kategoria:Takashi Tezuka (en) zuzendutako bideo-jokoak]]
Ekoizpena
Ekoizlea	Shigeru Miyamoto
Programatzailea	Toshihiko Nakago (en)
Garatzailea	Nintendo Entertainment Analysis & Development
Bestelako lanak
Musikagilea	Koji Kondo (en)
Fikzioa
Kontakizunaren tokia	Dinosaur Land (en)
ikusi Mario, Princess Peach (mul) , Luigi (mul) , Yoshi, Bowser (mul) , Iggy Koopa (en) eta Morton Koopa Jr. (en)
nintendo.co.jp…

Super Mario World (japonieraz: スーパーマリオワールド, Sūpā Mario Wārudo^?) Nintendo EAD-k garatutako plataforma jokoa da. Nintendok Super Nintendo Entertainment System (SNES) kontsolan argitaratu zuen 1990. urtean.^[1]

Jokalariak Mario kontrolatuko du. Helburua Toadstool printzesa Bowser-engandik eta Koopaling-engandik salbatzea izango da, Dinosaur Land lurraldean bahitu ondoren. Jokagarritasuna aurreko Super Mario Bros. jokoen antzekoa da, jarraipen zuzena izanik; izan ere, bideojokoa Super Mario World: Super Mario Bros. 4 izenarekin estreinatu zen Japonian. Jokalariek Mario kontrolatzen dute maila desberdinetan zehar: helburua amaieran kokatutako helmuga zeharkatzea da. Marioren adiskide Yoshi aurkezten du jokoak lehen aldiz, iturgina bere gainera igota etsaiak jan ditzakeen dinosauroa.

Nintendo Entertainment Analysis & Development barne taldeak garatu zuen jokoa, Takashi Tezukak zuzendari lanak gauzatuta, Shigeru Miyamoto Marioren sortzaileak ekoizle lanak egin zituen bitartean. Marioren SNESerako lehen titulua da, eta kontsolaren ezaugarri teknikoak ahalik eta gehien aprobetxatzeko diseinatu zuten. Garapen taldeak askatasun handiagoa eduki zuen Nintendo Entertainment System (NES) kontsolako jokoen aldean. Yoshi kontzeptualizatu zuten NES jokoen garapenean, baina ez zen Super Mario Worldera arte erabili, hardware mugak zirela-eta.

Super Mario World sagako jokorik onenetakoa da zaleentzat^[2]; ez hori bakarrik, inoiz sortutako bideojokorik baloratuenetakoen artean ere kokatzen dute. Hogei milioi ale baino gehiago saldu ditu mundu osoan,^[3] eta, ondorioz, salmenta gehien eskuratutako SNES kontsolako jokoa da. Izen bereko animazio telesaila eduki zuen, baita jarraipena ere: 1995ean kaleratutako Super Mario World 2: Yoshi's Island. SMW behin baino gehiagotan berrargitaratu dute: 1994ko Super Mario All-Stars + Super Mario World bildumaren parte izan zen SNES kontsolan; Game Boy Advance eramangarrian Super Mario World: Super Mario Advance 2 bertsioa merkaturatu zuten; 2001ean; Wii, Wii U eta Nintendo 3DS gailuetako kontsola birtualean (Virtual Console) argitaratu zuten; bukatzeko, 2019an, Nintendo Switch Online harpidetzaren bidez berrargitaratu zuten Switch kontsolan, joko klasikoen zerbitzuaren barne.

Super Mario World albo mugimendudun 2D plataforma jokoa da. Jokalariak Mario edo Luigi kontrolatzen ditu, jokoaren protagonistak. Super Mario sagako aurreko jokoen – Super Mario Bros. Super Mario Bros. 2, eta Super Mario Bros. 3 – antzeko jokagarritasun mekanikak ditu jokoak, baina, aldi berean, elementu berriak gehitzen ditu. Jauzi eta lasterka egiteaz gain, jokalariak hegan egin dezake, baita flotatu ere, Luma Kapa zein P-Balloon objektuen laguntzarekin; gainera, jauzi birakari (spin jump) mugimendu berria erabil daiteke, jokalariari etsaiak zapaltzea, errebotea modu seguruan egitea edo bloke batzuk apurtzea ahalbidetuz —azken hau soilik jokalariak indartzaile aktiboa baldin badu—. Guztira, 96 maila irteera ditu jokoak.

Jokalariak bi joko pantailen bidez nabigatuko du abenturan zehar: munduko mapa eta albo desplazamendu pantaila. Mapa orokorrak jokalaria aurkitzen den munduaren irudikapena erakusten du, eta sarreratik gaztelu batera daramaten hainbat bide ditu. Bideak ekintza panelei, gotorlekuei, mamu etxeei, gazteluei eta mapetako beste ikurrei lotuta daude, eta, horiei esker, jokalariek hainbat ibilbide har ditzakete munduaren amaierako helmugara iristeko. Pantailan agertzen den pertsonaia ekintza panelera edo gaztelura eramateak maila horretarako sarbidea eskaintzen du. Jokoaren gehiengoa oztopoz eta etsaiz betetako 2D maila linealetan gauzatzen da; jokalariak lasterka edo jauzi eginez nahiz arerioak saihestuz eta garaituz gainditu beharko du maila bakoitza.

Jokalariari hainbat bizitza ematen zaizkio, eta galdu egiten dira Mariok etsai baten aurka talka eginez gero txikia den bitartean, hondorik gabeko amildegietatik behera erortzerakoan, zanpatua izaterakoan, laba ukitzerakoan edo denbora agortzerakoan. Jokoa jokalaria bizitza gabe geratzen denean amaitzen da; hala eta guztiz ere, jokalariak gordetze puntu berrienetik (gainditutako azken gaztelua, gotorlekua edo mamu etxea) jarrai dezake, "Jarraitu" aukeratuz. Mundu bakoitzak garaitu beharreko buruzagia daukan azken maila dauka: Koopalingek kontrolatutako zazpi gotorlekuak. Gainera, jokalaria Bowserren aurka borrokatuko da zazpigarren eta azken munduko gazteluan. Super Mario Worldek multijokalari modalitatea dauka, bi jokalarik jokoan jokatzea ahalbidetuz. Txandaka jokatu beharko dute: munduko mapatik mailetara sartuz. Lehen jokalariak Mario kontrolatuko du; bigarrenak, berriz, Luigi anaia.

Aurreko jokoen indartzaileekin batera —Super Txanpiñoia eta Su Lorea, esaterako—, Super Mario Worldek Luma Kapa izeneko botere berria aurkezten du. Mariok, janzten duen kapari esker, hegan egiteko gaitasuna lortuko du. Indartzaile estra gordetzeko aukera ere gehitzen du tituluak: adibidez, jokalaria indar betean dagoela Su Lore bat edo Luma Kapa bat lortzen badu, Super Txanpiñoia agertuko da kutxan. Jokalariak izar bat hartzen badu, gainera, Mario garaiezin bihurtuko da, eta etsaiek ezingo dute zauritu. Hala ere, ez du jokalaria labara edo hondorik gabeko amildegietatik erortzetik babesten, ezta denborarik gabe geratzen bada ere. Mario etsai batek jotzen badu, kutxan gordetako elementua automatikoki eroriko da. Bestela, jokalariak eskuz aska dezake gordetako elementua, edozein unetan.

Yoshi aurkezten du bideojokoak lehen aldiz, Mariok gainera igonda kontrola dezakeen dinosauroa. Etsai gehienak jateko gai da Yoshi; gainera, Koopa Troopa dortokak edo beren oskolak jaten saiatzen bada, etsaien aurka jaurti dezake. Jokalariak ez badu oskola jaurtitzen, Yoshik irentsi egingo du.

Koopa Trooparen edozein oskol ahoan edukitzean, Yoshik bere koloreari dagokion gaitasuna irabazten du: oskol urdinek Yoshiri hegan egiteko abilezia ematen diote; maskor horiek gertuko etsaiak garaitzeko balio duten hauts hodeiak jaurtitzeko balio du; oskol gorriek hiru su bola jaurtitzeko aukera eskaintzen dute; bukatzeko dirdira egiten duten Koopa maskorrek hiru gaitasunak eskaintzen dituzte. Oskol berdeek, berriz, ez dute bat bera ere ahalbidetzen. Yoshi lehenetsia berdea da, baina Yoshi urdina, horia eta gorria ere aurkituko ditugu; jokalariak Yoshi koloredun bakoitza lor dezake Izar Munduaren eremuetan bere arrautza aurkitzean, eta Yoshi kumea bost etsairekin, Super Txanpiñoiekin, Su Loreekin, Luma Kapekin edo izarrekin Yoshi kumea elikatuta hazi egingo da.

Helburu nagusia jokoaren amaierara iristeko zazpi munduetan zehar nabigatzea bada ere, jokalariak askoz azkarrago buka dezake izar bide (Star Road) ezkutuetako ibilbideak erabiliz. Mundu ezkutura sartzeko, jokoaren mailetan sakabanatuta dauden giltzak aurkitu behar ditu jokalariak. Giltza bat aurkitzerakoan, maila horretako sarrailara eraman behar du jokalariak; horrela, maila berria edo izar bidearen eremu bat desblokeatzen da. Ezkutuko maila horiek esploratzeak beste maila batzuetara eraman zaitzake; adibidez, Mundu Berezira. Mundu Berezia gainditzeak betirako aldatzen ditu etsaien sprite-etako batzuk, baita munduko maparen kolore eskema ere.

Super Mario Worlden istorioa gida liburuan irakur daiteke^[4]. Super Mario Bros. 3 abenturan Txanpiñoi Mundua salbatu ondoren, Mario eta Luigi anaiek Toadstool printzesarekin Dinosaur Land erresumara oporretan joatea erabakitzen dute, dinosauroz eta bestelako arerioz betetako mundu prehistorikora. Hondartzan atseden hartzen ari direla, Bowserrek printzesa bahitzen du. Mario eta Luigi esnatzen direnean, hura aurkitzen saiatzen dira, eta, hainbat orduz bila ibili ondoren, arrautza erraldoi batekin topo egiten dute basoan. Bat-batean, Yoshi izeneko dinosauroa ateratzen da arrautzatik. Bowserren seme-alaba Koopaling gaiztoek bere lagun dinosauroak arrautzetan kartzelaratu dituela azaltzen die Yoshik. Mario eta Luigi berehala ohartzen dira Bowserrek Toadstool ere bahitu duela. Mario, Luigi eta Yoshi printzesa zein Yoshiren lagunak salbatzera abiatzen dira Dinosaur Land zeharkatuz Bowserren eta Koopalingen bila. Yoshik kapa ematen dio Mariori laguntzeko.

Mariok eta Luigik Bowserren atzetik dihardute, bidean Koopalingak garaituz, eta Yoshiren lagunak salbatuz. Azkenik, Bowserren gaztelura iristen dira, eta azken dueluan borrokatzen dute. Bowser hegan jaurtitzen dute, eta Toadstool printzesa salbatzen dute, Dinosaur Landen bakea berrezarriz.

Takashi Tezuka Super Mario Worlden zuzendaria eta arduradun nagusia izan zen. Shigeru Miyamoto, Super Mario zein The Legend of Zelda jokoen sortzaileaj, berriz, ekoizle lanak hartu zituen. Shigefumi Hino grafikoen diseinatzaile lanetan aritu zen. Nintendo Entertainment Analysis & Development-ek garapen prozesua hamar garatzailerekin bideratu zuen. Kide gehienak, hiru programatzaile nagusi eta pertsonaien diseinatzailea barne, aurreko Super Mario jokoetan lan egindakoak ziren.

Super Mario Bros. 3ren doinu ezberdinen sortze prozesuaren inguruan hausnartuta, Koji Kondo musikagileak Super Mario Worldentzat kantu berberak birmoldatzea erabaki zuen. Hori egitean, jokalariak doinuak ezagutzeko gai izango zirela uste zuen; halere, abenturan aurrera egin ahala musikaren aldaera berriak aurkeztu zituen. Super Mario World SNESentzat garatutako lehen jokoa izan zenez, Kondo poztu egin zen zortzi soinu batera erabilita musika konposatzeko aukera edukitzeagatik. Kontsolaren berrikuntza teknologikoak aditzera emateko hainbat tresna ezberdin erabili zituen, eta guztiak bata bestearen atzetik ezarri zituen jokoaren menu nagusiko doinuan.

Super Mario World Japonian kaleratu zuten lehen aldiz 1990eko azaroaren 21ean, Super Mario World: Super Mario Bros. 4 izenarekin. Japonian SNESarekin batera merkaturatutako bi jokoetako bat izan zen F-Zero lasterketa jokoarekin batera. 1991ko abuztuaren 23an argitaratu zuten AEBtan; bukatzeko, 1992ko apirilaren 11n estreinatu zen Europan.

Jokoa Super Mario All-Stars + Super Mario World bertsio berezian berrargitaratu zuten 1994ko abenduan. All-Starsek NES kontsolan argitaratutako Super Mario Bros. jokoen lau berregite biltzen ditu: Super Mario Bros., Super Mario Bros. 2, Super Mario Bros. 3 eta Super Mario Bros: Galdutako Mailak (Lost Levels). Bildumako beste jokoak ez bezala, Super Mario Worlden jatorrizko bertsioa da bilduman dagoena; hala ere, Luigiren sprite irudiak eguneratu zituzten, Marioren kolore aldaketa hutsa izan beharrean berezko pertsonaian bilakatzeko.

Game Boy Advance kontsola eramangarrian ere estreinatu zuten Super Mario World: Super Mario Advance 2 izenarekin 2001eko abenduan^[5]. Jatorrizkoaren maila kopuru bebera dauka. Luigi jokalari bakarrarentzako modalitatean erabiltzeko aukera eskaintzen du, Super Mario Bros. 2n erakutsitako ezaugarriak emanez. Edozein lekutan gordetzeko funtzioa ere badauka, Mamu Etxeetan eta gotorlekuetan bakarrik gordetzeko muga ezabatuz. Zailtasuna murrizten da, etsai batek kolpatzerakoan ez baitira indartzaile guztiak galtzen. Mario Bros. Classic jokoarekin batera estreinatu zen, Game Link Cable tresnarekin lau jokalarirentzako euskarria eskainiz. Balorazio positiboak jaso zituen; kritikoek gozatu egin zuten bere berrikuntzekin eta SNESeko joko originalaren sentipena mantentzen zuela adierazi zuten.

SNES bertsioa Wii gailuaren kontsola birtualean argitaratu zen: Japonian 2006ko abenduaren 2an; AEBetan 2007ko otsailaren 5ean; eta, Europan, 2007ko otsailaren 9an. Ipar Amerikan eta Japonian 2013ko apirilaren 26an kaleratu zuten Wii U kontsolan, eta, Europan, 2013ko apirilaren 27an, Wii U kontsola birtualaren kaleratzearekin batera. 2016ko martxoaren 3an, jokoa New Nintendo 3DS eramangarriaren kontsola birtualerako merkaturatu zen. Super Mario World 2017ko irailean argitaratutako Super NES Classic Edition bildumako 21 SNES jokoetako bat izan zen^[6]. Bukatzeko, 2023ko maiatzaren 26an Nintendok Super Mario World merkaturatu zuen Nintendo Switch Online zerbitzuan^[7].

Nintendok jokoaren 20,61 milioi kopia saldu ditu mundu osoan, eta, ondorioz, SNESaren bideojokorik salduena da^[3].

2023ko uztailean Game Erauntsia Elkarteak Super Mario World euskaratu zuen^[8]. Itzulpena ez da ofiziala; hortaz, SNES bertsioaren jatorrizko fitxategiak eraldatu beharra dago euskaraz jokatu ahal izateko.

Behin lokalizazioa burututa, SNES kontsolan zein emulatzaile desberdinetan erabil daiteke. Super Mario Worlden irakur daitezkeen testu eta irudi guztiak itzulita daude, pantailan uneoro azaltzen den “Time”, edo bukaerako “Thank You” mezua alboratuta.

• Webgune ofiziala (ingelesez)
• Game Erauntsiaren fitxa