Akutagawa Ryunosuke

Akutagawa estis el la unuaj aziaj aŭtoroj, kiuj provis kunligi hejmajn literaturajn tradiciojn al eŭropa literaturo. La temoj de liaj rakontoj estas tre diversaj. Ofte li prenis ilin el japanaj fabeloj aŭ el japana literaturo. Liaj rakontoj ege rivelas psikologiajn aspektojn de homoj.

Akutagawa naskiĝis en 1892 en Tokio. Lia familio estis burĝa kaj tradiciema. Inter 1912 kaj 1916 li studis pri anglalingva literaturo kaj komencis publikigi siajn verkojn. Li estis instruisto pri la angla dum tri jaroj kaj poste li laboris ĉe gazeto “Ōsaka Mainichi”.

Akutagawa bone konis literaturon kaj japanan kaj ĉinan kaj eŭropan. Li estis influita de diversaj aŭtoroj, ekzemple de Edgar Allan Poe, Charles Baudelaire, Oscar Wilde, Michel de Montaigne, Mori Ōgai kaj Nacume Sōseki.

Ekde 1919 lia saneco pli kaj pli malboniĝis. Samtempe, liaj rakontoj pli kritikis la socion kaj pli realismiĝis. Akutagawa nun eĉ devis rigardi kaj sian propran malsaniĝadon kaj la „malboniĝadon“ de la socio, kiu ja rektis al milito. Li mortigis sin en 1927.

En la jaro 1954, la fama japana filmisto Kurosawa Akira verkis oftkonatan filmon Rashômon, kiu bazas sur rakonto de Akutagawa. Tiu filmo internacie ricevis premiojn kaj plikonatigis aŭtoron Akutagava.

’’Bonvole aldonu aliajn verkojn, japanajn skribaĵojn, signifojn, tradukojn al esperanto...’’

• 1915: 羅生門 Rashōmon (Raŝomon)
• 1916: 鼻 Hana (Nazo)
• 1918: 地獄変 Jigokuhen (Bildo pri infero)
• 1959: 毛利先生 Mōri-sensei (Instruisto Mōri)
• 1920: 秋 Aki (Aŭtuno)
• 1920: 秋山図 Shūzanzu (Bildo pri aŭtunaj montoj)
• 1922: 将軍 Shōgun (Soldat’estro)
• 1922: 庭 Niwa (Ĝardeno)
• 1924: Ikkai no tsuchi (Unu peco da bieno)
• 1927: Genkakusambō
• 1927: 河童 Kappa (Demono de Akvo) [titolo de tradukaĵo: “La Kapao”]
• 1927: 歯車 Haguruma (Dentradoj)
• kaj pluaj

AKUTAGAWA, Ryunosuke: La Kapao kaj aliaj rakontoj. Kvar noveloj. Trad. el la japana Nozima Yasutaro; Tokio, 1954/1979.

„ La belete prezentita libro enhavas 4 rakontojn de la moderna japana verkisto Akutagawa-Ryunosuke (1892-1927). Ili estas variaj laŭ la temo, sed ne faras grandan impreson. La ĉefa rakonto estas metita en la buŝon de paciento en psikiatria. hospitalo kaj havas satiran tonon, ĉar la strangaj kapaoj (fantaziaj bestoj) kondutas ekzakte kiel certaj homoj. La stilo de la traduko ne estas ĉiam glata, precipe ŝoka estas la uzo de „ol" en la senco de „anstataŭ": Ol malami lin mem, mi sentis simpation naskiĝi en mi. (p. 23). Kiu komprenas la jenon? „Du kelkaj momentoj ni lasis nun suprenrigardi ĉi tiun eksterordinare grandegan katedralon, kiu similis, ol konstruon, sed pli ĝuste ekstravagancan monstraĵon." p. 41. ” — J.H., Belga Esperantisto - Numero 332, Aprilo, 1955

„ Kvar rakontoj de japana aŭtoro Akutagawa, el kiuj La Kapao elstaras pro siaj fantazio kaj formo, en ia maniero, ke vi nepre rememoros tuj la stilon de mondkonata usona verkisto Edgar Poe. La tri sinsekvaj rakontoj pruvas la sagacon de Akutagawa, kiu ironie kaj humore disvolvas siajn argumentojn per plumo senembarasa. La traduko de S-ro Nozima estas bonstila, kvankam kelkfoje tro katenita al la originala teksto, La eldono, senriproĉa, kaj nur laŭdojn ni ŝuldas al la entreprenema Japana Esperanto-Instituto, dank‘ al kiu ni posedas novan pruvon de universaleco de japana literaturo. ” — Edca. Boletín n082 (okt 1955)

• Japanlingva literaturo

• http://www.wanakam.com/literature.asp?LiteratureID=115 Arkivigite je 2006-12-30 per la retarkivo Wayback Machine
• http://www.wanakam.com Arkivigite je 2005-09-08 per la retarkivo Wayback Machine
• http://www.aozora.gr.jp/index_pages/person879.html
• http://www.aozora.gr.jp/index_pages/person879.html#sakuhin_list_1