Primo de Mersenne
En matematiko, kaj pli precize en aritmetiko, primo de Mersenne estas primo, kiu estas unu malpli de entjera potenco de 2, tio estas 2p - 1, kie p devas esti primo.
Pli ĝenerale, la nombro de formo 2p - 1 , kie p estas primo, estas nombro de Mersennes. Sed ne ĉiuj el ili estas primoj. Ekzemple, kvankam 211 - 1 = 23 x 89 estas nombro de Mersenne, ĝi ne estas primo.
Ilia nomo venas de franca matematikisto de la 17-a jarcento Marin Mersenne.
Oni povas pruvi, ke entjera nombro kiel 2n - 1 ne povas esti primo, se n ne estas primo.
La hodiaŭa plej granda konata primo estas primo de Mersenne.
La plej etaj primoj de Mersenne estas:
- 3 = 22-1
- 7 = 23-1
- 31 = 25-1
- 127 = 27-1
- 8181 = 213-1
- 131071 = 217-1
- 524287 = 219-1
- 2147483647 = 231-1
- 2305843009213693951 = 261-1
Estas konataj nur 48 primoj de Mersenne. La lasta kaj plej granda konata primo de Mersenne (257'885'161 -1) estis malkovrita en la jaro 2013 de la interrete distribuite organizata projekto GIMPS (angle mallonge por Great Internet Mersenne Primes Search).
Listo de sciataj primoj de Mersenne
[redakti | redakti fonton]# | n | Mn | Ciferoj en Mn | Dato de malkovro | Malkovrinto |
---|---|---|---|---|---|
1 | 2 | 3 | 1 | antikva | antikva |
2 | 3 | 7 | 1 | antikva | antikva |
3 | 5 | 31 | 2 | antikva | antikva |
4 | 7 | 127 | 3 | antikva | antikva |
5 | 13 | 8191 | 4 | 1456 | anonima |
6 | 17 | 131071 | 6 | 1588 | Pietro Cataldi, eble 1555 J. Scheubel |
7 | 19 | 524287 | 6 | 1588 | Pietro Cataldi, eble 1555 J. Scheubel |
8 | 31 | 2147483647 | 10 | 1772 | Leonhard Euler |
9 | 61 | 2305843009213693951 | 19 | 1883 | Ivan Miĥeeviĉ Pervushin |
10 | 89 | 618970019…449562111 | 27 | 1911 | R. E. Powers |
11 | 107 | 162259276…010288127 | 33 | 1914 | R. E. Powers |
12 | 127 | 170141183…884105727 | 39 | 1876 | Edouard Lucas |
13 | 521 | 686479766…115057151 | 157 | 30-a de januaro 1952 | Raphael M. Robinson |
14 | 607 | 531137992…031728127 | 183 | 30-a de januaro 1952 | Raphael M. Robinson |
15 | 1279 | 104079321…168729087 | 386 | 25-a de junio 1952 | Raphael M. Robinson |
16 | 2203 | 147597991…697771007 | 664 | 7-a de oktobro 1952 | Raphael M. Robinson |
17 | 2281 | 446087557…132836351 | 687 | 9-a de oktobro 1952 | Raphael M. Robinson |
18 | 3217 | 259117086…909315071 | 969 | 8-a de septembro 1957 | Hans Riesel |
19 | 4253 | 190797007…350484991 | 1281 | 3-a de novembro 1961 | Aleksander Hurwitz |
20 | 4423 | 285542542…608580607 | 1332 | 3-a de novembro 1961 | Aleksander Hurwitz |
21 | 9689 | 478220278…225754111 | 2917 | 11-a de majo 1963 | Donald B. Gillies |
22 | 9941 | 346088282…789463551 | 2993 | 16-a de majo 1963 | Donald B. Gillies |
23 | 11213 | 281411201…696392191 | 3376 | 2-a de junio 1963 | Donald B. Gillies |
24 | 19937 | 431542479…968041471 | 6002 | 4-a de marto 1971 | Bryant Tuckerman |
25 | 21701 | 448679166…511882751 | 6533 | 30-a de oktobro 1978 | Landon Curt Noll kaj Laura Nickel |
26 | 23209 | 402874115…779264511 | 6987 | 9-a de februaro 1979 | Landon Curt Noll |
27 | 44497 | 854509824…011228671 | 13395 | 8-a de aprilo 1979 | Harry Nelson kaj David Slowinski |
28 | 86243 | 536927995…433438207 | 25962 | 25-a de septembro 1982 | David Slowinski |
29 | 110503 | 521928313…465515007 | 33265 | 28-a de januaro 1988 | Walt Colquitt kaj Luke Kimra |
30 | 132049 | 512740276…730061311 | 39751 | 19-a de septembro 1983 | David Slowinski |
31 | 216091 | 746093103…815528447 | 65050 | 1-a de septembro 1985 | David Slowinski |
32 | 756839 | 174135906…544677887 | 227832 | 19-a de februaro 1992 | David Slowinski kaj Paul Gage |
33 | 859433 | 129498125…500142591 | 258716 | 4-a de januaro 1994 | David Slowinski kaj Paul Gage |
34 | 1257787 | 412245773…089366527 | 378632 | 3-a de septembro 1996 | David Slowinski kaj Paul Gage |
35 | 1398269 | 814717564…451315711 | 420921 | 13-a de novembro 1996 | GIMPS / Joel Armengaud |
36 | 2976221 | 623340076…729201151 | 895932 | 24-a de aŭgusto 1997 | GIMPS / Gordon Spence |
37 | 3021377 | 127411683…024694271 | 909526 | 27-a de januaro 1998 | GIMPS / Roland Clarkson |
38 | 6972593 | 437075744…924193791 | 2098960 | 1-a de junio 1999 | GIMPS / Nayan Hajratwala |
39 | 13466917 | 924947738…256259071 | 4053946 | 14-a de novembro 2001 | GIMPS / Michael Cameron |
40 | 20996011 | 125976895…855682047 | 6320430 | 17-a de novembro 2003 | GIMPS / Michael Shafer |
41 | 24036583 | 299410429…733969407 | 7235733 | 15-a de majo 2004 | GIMPS / Josh Findley |
42 | 25964951 | 122164630…577077247 | 7816230 | 18-a de februaro 2005 | GIMPS / Martin Nowak |
43 | 30402457 | 315416475…652943871 | 9152052 | 15-a de decembro 2005 | GIMPS / Curtis Cooper kaj Steven Boone |
44 | 32582657 | 124575026…053967871 | 9808358 | 4-a de septembro 2006 | GIMPS / Curtis Cooper kaj Steven Boone |
45 | 37156667 | 202254406…308220927 | 11185272 | 6-a de septembro 2008 | GIMPS / Hans-Michael Elvenich |
46 | 42643801 | 169873516…562314751 | 12837064 | 12-a de aprilo 2009 | GIMPS (Woltman und Kurowski)/ Odd M. Strindmo |
47* | 43112609 | 316470269…697152511 | 12978189 | 23-a de aŭgusto 2008 | GIMPS / Edson Smith |
48* | 57885161 | 581887266…724285951 | 17425170 | 25-a de januaro 2013 | GIMPS / Curtis Cooper |
49* | 74207281 | 22338618 | 7-a de januaro 2016 | GIMPS / Curtis Cooper | |
50* | 77232917 | 23249425 | 26-a de decembro 2017 | ||
51* | 82589933 | 24862048 | 7-a de decembro 2018 | ||
52* | 136279841 | 41024320 | 12-a de oktobro 2024 |
*Ne estas sciata, ĉu iuj aliaj primoj de Mersenne ekzistas inter la 46-a (M32582657) kaj la 48-a (M57885161). Pro ĉi tio, la numerado estas portempa.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- A000668 en OEIS
- Eric W. Weisstein, Nombro de Mersenne en MathWorld.
- Eric W. Weisstein, Primo de Mersenne en MathWorld.
- plej grandaj primoj
- [1] Arkivigite je 1998-12-02 per la retarkivo Wayback Machine
- http://www.mersenne.org
- Kiel trovi grandegajn primojn[rompita ligilo] e-lingva prezentaĵo de Clayton SMITH pri nombroj de Mersenne