Muziko de Afganio

La muziko de Afganio ekzistis dum longa tempo, sed ekde la fino de la 1970-aj jaroj la lando eniris en konstantaj militoj kaj la loĝantaro malpli interesiĝis pri muziko. Tiele muziko en Afganio estis nuligita kaj registrita por eksterulo estas minimuma, spite riĉan muzikan heredon.

Situe sur ŝosekrucejoj inter multaj komercvojoj, la tradicia muziko de Afganio estis influitaj de Araboj, Persianoj, Hindianoj, Mongoloj, Ĉinoj kaj multaj aliaj preterpasantoj. Tiele Afgana muziko uzas mikson de Persaj melodioj, Arabaj skaloj, Hindiaj komponprincipoj same kiel sonoj de etnaj grupoj kiaj la Paŝtooj aŭ la Taĝikoj kaj la instrumentoj uzitaj gamas el hindia tabla al long-kolaj liutoj.

Dum la 1990-aj jaroj, la post-Sovetaj kaj Talibanaj registaroj malpermesis instrumentan muzikon kaj multon de publika muzik-farado.^[1] Spite arestojn kaj detruon de muzikinstrumentoj, muzikistoj plufaris sian laboron ĝis nun. La mult-etna urbo Kabulo estis dumlonge la regiona kultura ĉefurbo, sed eksteruloj tendencis aliri Heraton, kiu estas hejmo de tradicioj pli rilataj al Irana muziko ol en la cetero de la lando.^[2] Literumado tra plej el Afganio estas tipe en Daria kaj en Paŝtoa.

La urbo Kabulo estas hejmo de multaj muzikistoj kiuj estis mastroj kaj de tradicia kaj moderna afgana muziko. Tradicia muziko estas populara ĉefe dum la celebroj de Noruzo (Novjaro) kaj de la Nacia Sendependeca Tago. Ahmad Zahir, Naŝenas, Ustad Sarahang, Sarban, Ubaidullah Jan, Farhad Darja, kaj Naghma estas kelkaj el la elstaraj afganaj muzikistoj, sed estas multaj aliaj.^[3] Plej afganoj estas alkutimiĝintaj rigardi hindajn filmojn de Bolivudo kaj aŭskulti ties filmajn kantojn.

• Dombro
• Rubabo

• 
  Minstreloj, Herato, 1973
• 
  Afganaj muzikistoj, Herato 1973
• 
  Muzikistoj en Herato, Afganio en 1973

• Paŝtoa literaturo kaj poezio

• Muted Musicians See Hope in Young Performers. Inter Press Service (2005-02-26). Arkivita el la originalo je 2009-04-04. Alirita 21a de novembro 2008 .

• Afghanistan. Almaty or Bust. Arkivita el la originalo je 2006-01-03. Alirita 27a de Aŭgusto 2005 .
• Jacinto, Leela, "The Tale of the Pashtun Poetess", Boston Globe, 2005-05-22. Kontrolita 27a de Aŭgusto 2005.
• Review of Anthology of World Music: The Music of Afghanistan. Delusions of Adequacy Reviews. Arkivita el la originalo je 17a de Aprilo, 2005. Alirita 28a de Januaro, 2006 .

• Doubleday, Veronica. "Red Light at the Crossroads". 2000. In Broughton, Simon and Ellingham, Mark with McConnachie, James and Duane, Orla (Ed.), World Music, Vol. 2: Latin & North America, Caribbean, India, Asia and Pacific, pp 3–8. Rough Guides Ltd, Penguin Books. ISBN 1-85828-636-0
• Afghan Music Before the War. Mikalina. Arkivita el la originalo je 4a de novembro 2005. Alirita August 27, 2005 .

Arkivigite je 2005-11-04 per la retarkivo Wayback Machine

• #1 Afghan Music & Entertainment Site Online Arkivigite je 2021-03-01 per la retarkivo Wayback Machine
• Afghan Music & Entertainment Portal
• Audio clips - traditional music of Afghanistan. French National Library. Alirita la 25an de Novembro, 2010.
• Listen to Afghan Music Online