Flava motacilo

Flava motacilo
Maskla plenkreskulo de Blukapa motacilo (M. f. flava)
Biologia klasado
Regno: Animaloj Animalia Filumo: Ĥorduloj Chordata Klaso: Birdoj Aves Ordo: Paseroformaj Passeriformes Familio: Motaciledoj Motacillidae Genro: Motacilla Specio: 'M. flava'
Dunomo
Motacilla flava (Linnaeus, 1758)
Konserva statuso
Konserva statuso: Malplej zorgiga
Natura arealo  Reproduktaj teritorioj  Ĉiujare prezencoj  Migrado  Vintrejoj
Aliaj Vikimediaj projektoj
Sistematiko en Vikispecioj
Komunejo pri Flava motacilo
v • d • r

La Flava motacilo (Motacilla flava) estas mezgranda paseroforma birdo el la familio Motaciledoj, kiu enhavas motacilojn, pipiojn kaj longungulojn. La specio vivas en multo de moderklimataj Eŭropo kaj Azio kaj eĉ iome en Nordameriko en Alasko. Ili estas loĝantaj birdoj en pli mildaj partoj de sia teritorio, kiel en okcidenta Eŭropo, sed nordaj kaj orientaj populacioj migras en Afrikon kaj en sudan Azion. La populacio de Beringio vintrumas suben en marbordo de Pacifiko.

Vagantaj individuoj malproksimiĝas el la vintrejoj dum migrado. Ekzemple, en Palaŭo en Mikronezio videblas foje migrantaj aroj de tiu specio -ŝajne de la Beringa flava motacilo- kun multaj maskloj, dum pli norde en Marianoj oni trovas nur individuaj vagantoj, kutime inoj aŭ nematuruloj.^[1]

Ĝi estas svelta 15–16 cm longa birdo, kun la karaktera longa, konstante vostomovo de tiu genro. Ĝi estas la plej mallongvosta de la eŭropaj motaciloj. Maskla plenkreskulo estas ĝenerale oliveca supre kaj flava sube. En aliaj plumaroj, flavo povas nuanciĝi al blanko. La kapoj de la masklaj reproduktuloj varias je koloroj kaj bildoj depende de la subspecio.

La alvoko estas karaktera altatona jiit.^[2]

Tiu insektovora birdo loĝas en malferma kamparo ĉe akvo, kiel humidaj herbejoj. Ili nestumas en herbotufoj, kie la ino demetas 4-8 punktitajn ovojn.

La latina genro nomo origine signifas "etan movanton", sed iuj verkistoj de la mezepoko pensis ke ĝi signifas "vostomovanto", kaŭzante novan latinan vorton cilla por "vosto".^[3] La specifa epiteto flava estas latina vorto por precize "flava".

La sistematiko de tiu specio kaj ties filogenio estas ege konfuza. Oni priskribis dekduojn da subspecioj diversokaze, kaj ĉirkaŭ 15-20 estas nune konsiderataj validaj depende de la fakuloj. Krome la Citronmotacilo (M. citreola) formas kriptan specikomplekson (superspecion) kun tiu birdo^[4]; ambaŭ taksonoj estas konsiderataj kiel parafiletikaj unu de la alia. La populacioj de la Beringa Markolo estas foje separataj kiels Orienta flava motacilo (M. tschutschensis).

Nuntempe akceptataj subspecioj:^[5]

Koloro aludas al maskloj escepte se oni male notas.

• M. f. flava Linnaeus, 1758 – Blukapa motacilo.

Blugriza kapo kun blanka superokula strio kaj subvizaĝa stripo en maskloj, multe pli eluzita kaj sablokolora verdeca ĉe inoj.

Reproduktejoj: suda Skandinavio al Francio kaj centreŭropaj montareoj, orienten al Uraloj. Vintre: subsahara Afriko.

• M. f. flavissima Blyth, 1834 – Flavkrona motacilo.

Flavverda kapo kun pli brilflava superokula strio. Inoj pli palaj sube ol maskloj.

Reproduktejoj: Britio kaj marbordo de Manika Markolo. Vintre: Afriko.

• M. f. thunbergi Billberg, 1828 - Malhelkapa motacilo aŭ Grizkapa motacilo.

Malhelgriza kapo, ĝis vangoj, kaj sen blanko ĉe maskloj; pli hela kaj eluzita verdeca, kun resto de verdeca superokula strio ĉe inoj.

Reproduktejoj: centra kaj norda Skandinavio orienten al nordokcidenta Siberio. Vintre: Orienta Afriko, Hindia subkontinento, Sudorienta Azio.

• M. f. iberiae Hartert, 1921 – Iberia flava motacilo.

Kiel flava, sed gorĝo blanka anstataŭ flava kaj pli malhelgriza, preskaŭ nigra subokule; superokula strio ĝis la okulo kaj ne ĝis la beko.

Reproduktejoj: sudorienta Francio, Iberio, Magrebo el Tunizio al Banc d'Arguin. Vintre: Gambio al CAR.

• M. f. cinereocapilla Savi, 1831 – Cindrokapa motacilo.

Kiel iberiae sed superokula strio foresta aŭ spura.

Reproduktejoj: Sicilio, Sardinio, Italio, Slovenio. Vintre: marborda Tunizio kaj Alĝerio, Malio al Lago Ĉado.

• M. f. pygmaea (A. E. Brehm, 1854) – Egiptia flava motacilo.

Simila al cinereocapilla, pli malgranda, malpli brila.

Nila Delto kaj pli malsupra Nilo, loĝanta la tutan jaron.

• M. f. feldegg Michahelles, 1830 – Nigrakapa motacilo

Kiel thunbergi sed nigra krono ĉe maskloj, inoj kiel senkolora masklo de thunbergi supre, tre eluzita falveca sube, blanka gorĝo.

Reproduktejoj: Balkanio orienten al Kaspia Maro, suden al Turkio, Irano kaj Afganio; ankaŭ Levantenio. Vintre: centra Afriko el Niĝerio al Ugando kaj suda Sudano.

• M. f. lutea (S. G. Gmelin, 1774) – Flavkapa motacilo.

Flava kapo kun verda kolo ĉe maskloj, inoj kiel pli vivida ino de flava.

Reproduktejoj: Malsupra Volgo al rivero Irtiŝo kaj Lago Zajsano. Vintre: Afrikokaj Hindia subkontinento.

• M. f. beema (Sykes, 1832) – Motacilo de Sykes.

Kiel flava sed kapo pli helgriza, orelareo blankeca; ambaŭ seksoj ofte similaj.

Reproduktejoj: Norde de lutea, oriente al areo de Ladako. Vintre: Hindia subkontinento, ankaŭ Orienta Afriko kaj apuda Arabio.

• M. f. melanogrisea (Homeyer, 1878) – Turkestana nigrakapa motacilo.

Simila al feldegg, sed blanka subvanga strio kaj foje verda kolo.

Reproduktejoj: Volga Delto orienten ĉirkaŭ Kaspia Maro al norda Afganio. Vintre: Pakistano kaj nordokcidenta Barato al okcidenta Nepalo, eble ankaŭ en nordorienta Afriko.

• M. f. plexa (Thayer & Bangs, 1914) – Nordsiberia flava motacilo.

Maskloj kiel thunbergi sed orelareo pli malhela, krono pli hela, spura superokula strio. Inoj kiel eluzitaj maskloj.

Reproduktejoj: Siberio inter riveroj Ĥatango kaj Kolima. Vintre: Barato, sudorienta Azio.

• M. f. tschutschensis J. F. Gmelin, 1789 – Beringa flava motacilo, Alaska flava motacilo aŭ Orienta flava motacilo.

Ambaŭ seksoj simila al koresponda flava, sed pli malhelgriza kapo; inoj ofte tre similaj al maskloj.

Reproduktejoj: ĉirkaŭ Beringa Markolo al marbordo de nordokcidenta Kanado. Vintre: regionoj ĉirkaŭ Sudĉina Maro.

• M. f. angarensis (Sushkin, 1925) – Sudsiberia flava motacilo.

Maskloj kiel plexa, sed superokula strio pli markata.

Reproduktejoj: El suda Siberio suden tra okcidenta Transbajkalio al norda Mongolio. Vintre: Sudorienta Azio.

• M. f. leucocephala (Przevalski, 1887) – Blankakapa flava motacilo.

Masklo kiel flava, sed kapo tre palgriza, preskaŭ blanka. Ino kiel inoj de flava, sed kapo iom pli malhela.

Reproduktejoj: nordokcidenta Mongolio kaj apuda Ĉinio kaj Rusio. Vintre: probable Barato.

• M. f. taivana (Swinhoe, 1863) – Verdakrona flava motacilo aŭ Kurila flava motacilo.

Kiel flavissima sed pli malhela sube, orelareo multe pli malhela, preskaŭ nigra. Ambaŭ seksoj similaj.

Reproduktejoj: inter teritorioj de plexa kaj tschutschensis suden tra Saĥalino al norda Hokkaido. Vintre: Birmo al Tajvano, suden al Wallacea.

• M. f. macronyx (Stresemann, 1920) – Sudorienta siberia flava motacilo.

Maskloj kiel thunbergi sed pli brila kaj pli markata dorso. Inoj kiel ĉe thunbergi sed sen superokula strio.

Reproduktejoj: sudorienta Transbajkalio orienten al marbordo, suden al Manĉurio. Vintre: nordokcidento de Sudĉina Maro.

• M. f. simillima Hartert, 1905 – Beringa flava motacilo aŭ Mallongvosta grizkapa flava motacilo.

Ambaŭ seksoj similaj al koresponda flava, sed superokula strio malpli markata.

Reproduktejoj: Kamĉatko kaj insuloj de Beringa Maro, eble ĉe Aleŭtoj. Vintre: Sudorienta Azio suden al norda Aŭstralio.

Nomiga Blukapa flava motacilo kaj Flava motacilo formas mallarĝan hibridejon en norda Francio. Birdoj el tiu zono varias laŭ aspekto, sed unu tipo, kiu similas al nomiga Blukapa flava motacilo (escepte ke la bluaj nuancoj ĉekape estas pli palaj kaj pli violaj kaj blanko ĉekape estas pli etenda, ĉefe ĉe gorĝo, orelareo kaj superokula strio) estas populare nomata Kanala motacilo.

• IUCN2008, BirdLife International (BLI), 2008, 149141, Motacilla flava, 2a Januaro de 2009.
• Tyler, Stephanie J. (2004): 60. Yellow Wagtail. En: del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew & Christie, D. (eldonistoj): Handbook of the Birds of the World (Vol. 9: Cotingas to Pipits and Wagtails): 781-782, plate 77. Lynx Edicions, Barcelona. ISBN 84-87334-69-5. Plate 77 bildo (ĉiuj birdoj escepte al 4 griza/nigradorsaj sube live estas M. flava)
• VanderWerf, Eric A.; Wiles, Gary J.; Marshall, Ann P. & Knecht, Melia (2006): Observations of migrants and other birds in Palau, April-May 2005, including the first Micronesian record of a Richard's Pipit. Micronesica 39(1): 11-29. PDF plena teksto Arkivigite je 2011-06-15 per la retarkivo Wayback Machine
• Voelker, Gary (2002): Systematics and historical biogeography of wagtails: Dispersal versus vicariance revisited. Condor 104(4): 725–739. [angla kun hispana resumo] DOI: 10.1650/0010-5422(2002)104[0725:SAHBOW]2.0.CO;2 HTML resumo
• Wiles, Gary J.; Worthington, David J.; Beck, Robert E. Jr.; Pratt, H. Douglas; Aguon, Celestino F. & Pyle, Robert L. (2000): Noteworthy Bird Records for Micronesia, with a Summary of Raptor Sightings in the Mariana Islands, 1988-1999. Micronesica 32(2): 257-284. PDF plena teksto Arkivigite je 2013-04-23 per la retarkivo Wayback Machine

• Badyaev, A. V., B. Kessel, and D. D. Gibson. 1998. Yellow Wagtail (Motacilla flava). In The Birds of North America, No. 382 (A. Poole and F. Gill, eds.). The Birds of North America, Inc., Philadelphia, PA.

• Antikainen E & Sorvari VM. (1985). A Mixed Pair of Yellow Wagtails Motacilla-Lutea and Motacilla-Flava-Flava in Sonkajarvi North Savo Finland. Ornis Fennica. vol 62, no 2.
• Aymi R. (1997). Additional cases of interrupted moult in the yellow wagtail Motacilla flava. Ringing & Migration. vol 18, no 1. p. 33-34.
• Bell CP. (1996). The relationship between geographic variation in clutch size and migration pattern in the yellow wagtail. Bird Study. vol 43, no 3. p. 333-341.
• Bell CP. (1996). Seasonality and time allocation as causes of leap-frog migration in the Yellow Wagtail Motacilla flava. Journal of Avian Biology. vol 27, no 4. p. 334-342.
• Bell CP. (2005). Fattening rates in preparation for spring migration in leap-frogging yellow wagtail populations wintering in Nigeria. Alauda. vol 73, no 3.
• Bell CP. (2006). Social interactions, moult and pre-migratory fattening among Yellow Wagtails Motacilla flava in the Nigerian Sahel. Malimbus. vol 28, no 2. p. 69-82.
• Belman PJ & Eddings PAI. (1980). Marsh Frogs Rana-Ridibunda Seizing Bonellis Warbler Phylloscopus-Bonelli and Yellow Wagtail Motacilla-Flava. British Birds. vol 73, no 9. p. 418-419.
• Bradbury RB & Bradter U. (2004). Habitat associations of Yellow Wagtails Motacilla flava flavissima on lowland wet grassland. Ibis. vol 146, no 2. p. 241-246.
• Buckland ST & Hereward AC. (1982). Trap Shyness of Yellow Wagtails Motacilla-Flava-Flavissima at a Pre Migratory Roost. Ringing & Migration. vol 4, no 1. p. 15-23.
• Crick H, Raven M, Beaven P & Glue D. (2001). Yellow wagtail and red-throated diver: New nest record scheme alerts. Bird Populations. vol 6, p. 84-87.
• Czikeli H. (1985). Biochemical Genetics in the Yellow Wagtail Motacilla-Flava Complex Conservative Avian Protein Evolution Reconfirmed by Isoelectric Focusing. Biochemical Systematics & Ecology. vol 13, no 2. p. 171-178.
• Dubale MS & Thomas VC. (1978). The Epidermal Structures of the Tongue and the Buccal Cavity of the Brahminy Myna Sturnus-Pagodarum and the Wagtail Motacilla-Flava-Thunbergi. Acta Zoologica. vol 59, no 3-4. p. 149-156.
• Fraker MA & Fraker RN. (1980). Yellow Wagtail Motacilla-Flava East of the Mackenzie Delta Canada. Canadian Field Naturalist. vol 94, no 4. p. 465-466.
• Hereward AC. (1979). The Autumn Molt of the Yellow Wagtail Motacilla-Flava-Flavissima. Ringing & Migration. vol 2, no 3. p. 113-117.
• Hunt J & Standring I. (1995). A yellow wagtail Motacilla flava at Lake Mclarty. Western Australian Naturalist. vol 20, no 2. p. 61-64.
• Inskipp TP. (1981). MYSTERY PHOTOGRAPHS - 60 YELLOW WAGTAIL. British Birds. vol 74, no 12. p. 517-519.
• Johnstone RE. (1982). The Yellow Wagtail Motacilla-Flava in Australia. Western Australian Naturalist. vol 15, no 3. p. 61-66.
• Kaellander H. (1993). Commensal feeding associations between yellow wagtails Motacilla flava and cattle. Ibis. vol 135, no 1. p. 97-100.
• Mason CF & Lyczynski F. (1980). Breeding Biology of the Pied Wagtail Motacilla-Alba and Yellow Wagtail Motacilla-Flava. Bird Study. vol 27, no 1. p. 1-10.
• Moffatt JD. (1981). Yellow Wagtail Motacilla-Flava on Heron Island Queensland Australia with Notes on the Status of Southern Individuals. Emu. vol 81, no 1. p. 47-48.
• Odeen A & Bjorklund M. (2003). Dynamics in the evolution of sexual traits: Losses and gains, radiation and convergence in yellow wagtails (Motacilla flava). Molecular Ecology. vol 12, no 8. p. 2113-2130.
• Pavlova A, Zink RM, Drovetski SV, Red'kin Y & Rohwer S. (2003). Phylogeographic patterns in Motacilla flava and Motacilla citreola: Species limits and population history. Auk. vol 120, no 3. p. 744-758.
• Serra L. (1992). Ageing criteria and moult conditions in the yellow wagtail, Motacilla flava, during spring migration. Rivista Italiana di Ornitologia. vol 62, no 1-2. p. 22-28.
• Shydlovskyy I & Zatushevskyy A. (2005). Summer-autumn migration and orientation of the Yellow Wagtail Motacilla flava (L.) in the western Ukraine. Alauda. vol 73, no 3. p. 319-320.
• Spina F & Massi A. (1992). Post-Nuptial Moult and Fat Accumulation of the Ashy-Headed Wagtail Motacilla-Flava-Cinereocapilla in Northern Italy. Vogelwarte. vol 36, no 3. p. 211-220.
• Surmacki A, Lorek G & Tryjanowski P. (1999). Communal roosting of Linnets (Carduelis cannabina) and Blue-headed Wagtails (Motacilla flava) at post-breeding period in Western Poland. Vogelwarte. vol 40, no 1-2. p. 146-148.
• Taylor DW. (1979). CATTLE EGRET EATING YELLOW WAGTAIL. British Birds. vol 72, no 10. p. 475-475.
• Valkiunas G & Iezhova TA. (2001). A comparison of the blood parasites in three subspecies of the yellow wagtail Motacilla flava. Journal of Parasitology. vol 87, no 4. p. 930-934.
• Van Der Berg M & Oreel GK. (1985). Field Identification and Status of Black-Headed Yellow Wagtails Motacilla-Flava-Feldeggi in Western Europe. British Birds. vol 78, no 4. p. 176-183.
• Vongrej D & Darolova A. (1994). Nidification of Motacilla flava feldegg (Michahelles, 1830) in Slovakia. Biologia. vol 49, no 5. p. 795-796.
• Wilson AM & Vickery JA. (2005). Decline in Yellow Wagtail Motacilla flava flavissima breeding on lowland wet grassland in England and Wales between 1982 and 2002. Bird Study. vol 52, no Part 1. p. 88-92.
• Wood B. (1979). Changes in Numbers of over Wintering Yellow Wagtails Motacilla-Flava and Their Food Supplies in a West African Savanna. Ibis. vol 121, no 2. p. 228-231.
• Wood B. (1982). THE TRANS-SAHARAN SPRING MIGRATION OF YELLOW WAGTAILS (MOTACILLA-FLAVA). Journal of Zoology. vol 197, no JUN. p. 267-283.
• Wood B. (1992). YELLOW WAGTAIL MOTACILLA-FLAVA MIGRATION FROM WEST AFRICA TO EUROPE - POINTERS TOWARDS A CONSERVATION STRATEGY FOR MIGRANTS ON PASSAGE. Ibis. vol 134, p. 66-76.

• Ageing and sexing (PDF) by Javier Blasco-Zumeta Arkivigite je 2012-02-19 per la retarkivo Wayback Machine
• Oiseaux Images

Portalo pri Birdoj