[go: up one dir, main page]
Saltu al enhavo

Azeroj

El Vikipedio, la libera enciklopedio
(Alidirektita el Azerioj)
Azeroj
Azərbaycanlılar, Azərbaycan türkləri
etno
Tjurkaj popoloj
Tjurkaj popoloj
Suma populacio
35 milionoj ĝis 45 milionoj
Ŝtatoj kun signifa populacio
 Irano 15 milionoj-30 milionoj [1][2][3][4][5][6] [7][8] [9] [10] [11][12][13][14]
 Azerbajĝano 8 150 000 [15][16]
 Turkio 800 000 [17]
 Rusio 622 000 [18]
 Kartvelio 284 761 [19]
 Kazaĥio 78 300 [20]
 Germanio 120 000 - 140 000
 Ukrainio 45 200 [21]
 Nederlando 17 000 [22]
 Usono 5 553 - 400 000 [23][24]
 Kanado 275 000 [25]
 Aŭstrio 1 000 [26]
 Estonio 880 [27]
 Aŭstralio 290 [28]
 Danio 116 [29]
aliaj regionoj 30 000
Lingvo(j)
Azerbajĝana
Religio
Plejparto en ŝijaismo; malplimultoj praktikas sunaismon, kristanismon, bahaismon kaj zoroastrianismon
v • d • r

Parto de serio pri la Azeria popolo

Kulturo
Arkitekturo • Arto • Filmo • Kuirarto

Dancoj • Vestoj • Folkloro • Literaturo Kulturo • Muziko • Religio • Sporto • Teatro

Laŭ landoj aŭ regionoj
Irano • Kartvelio • Rusio

Turkio • Armenio

Religio
Islamo • Kristanismo • Judismo

Zoroastrianismo • Hinduismo

Lingvo
Azerbajĝana
Persekutado
Martaj Tagoj • Nigra Januaro

Khojaly Masakro

Portalo pri Azerbajĝano

 v • d • r 

Azeroj aŭ azerioj (azerbajĝane Azərbaycanlılar آذربایجانلیلار, Azərbaycan türkləri ترکهای آذربایجانی, türklər ترکها) estas etno loĝanta ĉefe en Azerbajĝano, Irano, Kartvelio, Turkio kaj Rusio. Ili parolas en la azerbajĝana lingvo, el la tjurka lingvaro, kaj en la teritorio de eksa Sovetunio ankaŭ en la rusa, en Irano en la persa kaj en Turkio en la turka. Entute en la mondo estas ĉirkaŭ 20 - 30 milionoj da azeroj.

Plejparto de azerioj estas ŝijaaj islamanoj.

En Irano, azeroj konsistigas la duan plej grandan etnon post la persoj, signife pli multnombran ol ĉiuj aliaj etnoj, kaj konsistigas senkompare la plej grandan etnan malplimulton. [30] Kalkulante tutmonde, la plej granda nombro de etnaj azeroj en la mondo loĝas en Irano, grupo signife pli multnombra ol tiu en la najbara respubliko Azerbajĝano.

Krizo en Irano

[redakti | redakti fonton]

Post publikigo de mokbildoj pri azeroj en grava irana gazeto „Iran“, la azeroj de Irano komencis protesti. Manifestacioj daŭris, de la 8-a de majo 2006, tutan monaton.

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. ↑ "Popoloj de Irano" Arkivigite je 2016-03-03 per la retarkivo Wayback Machine en Looklex Encyclopedia of the Orient. Vidita la 22-an de januaro 2009.
  2. ↑ "Iran: People" Arkivigite je 2012-02-03 per la retarkivo Wayback Machine, CIA: The World Factbook: 24% de la suma loĝantaro de Irano. Vidita la 22-an de januaro 2009.
  3. ↑ G. Riaux, "La formigaj jaroj de azerzia naciismo en postrevolucia Irano (angle: "The Formative Years of Azerbaijani Nationalism in Post-Revolutionary Iran", Central Asian Survey, 27(1): 45-58, marto 2008: 25% de la tuta loĝantaro de Irano (p. 46). Vidita la 22-an de januaro 2009.
  4. ↑ "Iran" Arkivigite je 2007-03-11 per la retarkivo Wayback Machine, Raporto de Amnestio Internacia pri Irano kaj Azerioj (angle: Amnesty International report on Iran and Azerbaijanis). Vidita la 30-an de julio 2006.
  5. ↑ "Borders and Brethren: Iran and the Challenge of Azerbaijani Identity" en The Azerbaijani Population fare de Brenda Shaffer, pp. 221–225. Eldonejo MIT Press (2003), ISBN 0-262-19477-5.
  6. ↑ Swietochowski, Tadeusz; Collins, Brian C. (1999). Historical dictionary of Azerbaijan. Lanham, Maryland: Scarecrow Press, Inc. ISBN 0-8108-3550-9. pg 28: "15 million (1999)"
  7. ↑ The Continuum political encyclopedia of the Middle East by Avraham Sela Publisher: Continuum International Publishing Group; Rev Upd edition (October 2002) ISBN 0-8264-1413-3 ISBN 978-0-8264-1413-7"
  8. ↑ The security of the Caspian Sea Region By Gennadiĭ Illarionovich Chufrin, Stockholm International Peace Research Institute"
  9. ↑ BABEK, NATIONAL HERO OF SOUTHERN AZERBAIJAN, DISTURBS IRAN. Arkivita el la originalo je 2011-05-14. Alirita 2011-04-16 .
  10. ↑ AZERBAIJAN AND THE CHALLENGE OF MULTIPLE IDENTITIES: IN SEARCH OF A GLOBAL SOUL. Arkivita el la originalo je 2008-05-06. Alirita 2011-04-16 .
  11. ↑ AZERBAIJANI PUBLIC OUTRAGED BY SLAUGHTER OF AZERIS IN IRAN
  12. ↑ http://www.photius.com/rankings/languages2.html
  13. ↑ Unrepresented Nations and Peoples Organization : Southern Azerbaijan. Arkivita el la originalo je 2010-06-03. Alirita 2011-04-16 .
  14. ↑ World Cultures
  15. ↑ "Population by ethnic groups" Arkivigite je 2007-12-20 per la retarkivo Wayback Machine, The State Statistical Committee of Azerbaijan Republic.
  16. ↑ "Azerbaijan: People" Arkivigite je 2016-07-09 per la retarkivo Wayback Machine, CIA Factbook. Azeri ethnic percentage of 90.6% used to calculate population derived from Azeri census.
  17. ↑ "Turkio: Religioj kaj popoloj" (angle: "Turkey: Religions & Peoples") Arkivigite je 2009-12-14 per la retarkivo Wayback Machine, Encyclopedia of the Orient. Vidita la 7-an de junio 2006.
  18. ↑ "Azerioj en Rusio" Arkivigite je 2008-02-02 per la retarkivo Wayback Machine, Rusia censo 2002. Vidita la 7-an de junio 2006.
  19. ↑ Ŝtata Statistika Departemento de Kartvelio: censo de 2002. Vidita la 16-an de julio 2006.
  20. ↑ Etna konsisto de Kazaĥio Arkivigite je 2007-06-30 per Archive-It (censo de 1999). Vidita la 4-an de marto 2009.
  21. ↑ "Pri nombro kaj konsisto de la loĝantaro de Ukrainio laŭ datumoj de la tutukrainia censo de la loĝantaro 2001" (angle "About number and composition population of Ukraine by data All-Ukrainian census of the population 2001" Arkivigite je 2004-10-31 per la retarkivo Wayback Machine, Ukrainia Censo 2001. Vidita la 7-an de junio 2006.
  22. ↑ Azerbajĝana Ministerio pri Eksteraj Rilatoj: Azerbajĝanaj-Nederlandaj rilatoj: Diaspora informo (oktobro 2007) Arkivigite je 2007-10-24 per la retarkivo Wayback Machine. Noto: El tiuj, 7 000 estas enmigrintoj el Azerbajĝano.
  23. ↑ "Unuavica, duavica kaj suma respondoj pri la demando de prapatroj laŭ detala prapatra kodo: 2000" (angle: "First, Second, and Total Responses to the Ancestry Question by Detailed Ancestry Code: 2000"). Tiu nombro indikas kaj unuavican kaj duavican etnan devenon. Vidita la 18-an de aprilo 2008.
  24. ↑ U.S. Turkic Network – Uniting Turkic-American grassroots to promote our history, culture and civic activism (esperante U.S. Turkic Network - Unuigante turk-amerikajn bazradikojn por reklami nian historion, kulturon kaj civitan aktivismon)
  25. ↑ Arkivita kopio. Arkivita el la originalo je 2011-07-25. Alirita 2011-04-19 .
  26. ↑ Azerbajĝana Ministerio pri Eksteraj Rilatoj: Azerbajĝanaj-Aŭstriaj rilatoj: Diaspora informo (februaro 2008) Arkivigite je 2007-10-24 per la retarkivo Wayback Machine. Noto: De tiuj, ĉirkaŭ 70-75% estas iranaj azerioj, 15-20% estas turkiaj azerioj kaj 5-10% azerioj origine el Azerbaĵgano kaj la resto de eksa Sovetunio.
  27. ↑ Estonio: Censo de 2000: selektu "Azerbaijani" en kategorio "Ethnic nationality". Noto: El tiuj, nur 162 fine de marto 2000 havis estonian ŝtatanecon.
  28. ↑ Aŭstralia Censo de 2006 Arkivigite je 2015-01-07 per la retarkivo Wayback Machine. Noto: Laŭ la censo de 2006, 290 homoj vivantaj en Aŭstralio identigis sin kiel idoj de azeriaj prapatroj, kvankam ekzistas estimoj ke la azeria komunumo en Aŭstralio pli larĝas. Vidita la 1-an de aprilo 2008.
  29. ↑ StatBank Denmark (2008). Noto: Tiu nombro inkluzivas daniajn ŝtatanojn kiuj deklaras Azerbajĝanon kiel sia lando de origino. Tial azerioj devenaj el aliaj landoj (aparte Irano) ne inkluziviĝas. Vidita la 25-an de aprilo 2008.
  30. ↑ Brenda Shaffer. The Limits of Culture: Islam and Foreign Policy (angle: la limoj de kulturo: islamo kaj eksterlanda politiko, eldonejo MIT Press, 2006, ISBN 0262195291 paĝo 229
Portala ikonoPortalo pri Kaŭkazio
Ĝermo pri etnografio
 Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo pri etnografio.
Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton).
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Azeroj&oldid=8912119"