Akcipitredoj
 | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||
| ||||||||||
Subfamilioj
| ||||||||||
| ||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||
Akcipitredoj estas familio de la birda klaso de vertebruloj, kiu havas 8 subfamiliojn kaj diversajn genrojn kaj speciojn. La familio de Akcipitredoj estas – kune kun falkoj – unu el la du grandaj familioj el la ordo Falkoformaj – tagaj rabobirdoj – kaj la plej multnombra -laŭ specioj- el la du. Ĝi enhavas grupojn kiel agloj, milvoj, vulturoj, akcipitroj, cirkuoj, buteoj, ktp.
Laŭ la lastaj studoj pri molekula biologio kaj genetiko la taksonomio de Akcipitredoj estas iom konfuza kaj multaj specioj ŝanĝiĝas el unu loko al alia. Jam oni ne diskutas, ke fiŝaglo estas aparta familio kaj simile okazis al amerikaj vulturoj aŭ povas okazi al malnovmondaj vulturoj.
Krome la nomigo ne ripetas saman klasadon en diversaj lingvoj kaj tiele koncepto aglo (kio angla eagle, franca aigle, hispana águila, portugala águia, pola orzel, ĉeĥa orel, ktp., kaj definitive latina kaj scienca aquila) ne ĉiam samas precize kaj en multaj lingvoj povas ĝui pli ampleksan signifon, kio povas okazi ankaŭ en Esperanto. Simile okazas kun vulturoj, pri kiuj multaj kredas, ke temas pri angla vulture -Gyps fulvus-, kiu vere esperante estas ansergrifo aŭ gipo, ĉiukaze ene de ampleksa grupo de vulturoj.
Ĝenerala priskribo
[redakti | redakti fonton]Temas pri birdoj kaj grandaj kaj malgrandaj (de 20 cm ĝis 150) kies beko estas hoka kaj havas ĉebaze ciraĵon. La kruroj estas fortaj kaj enhavantaj ŝtalajn krifojn. La flugiloj estas ofte larĝaj. Ili ĝuas grandegan vidkapablon.
Ili loĝas la tutan mondon escepte Antarkton. Preskaŭ ĉiu mondoregiono vidas multajn speciojn; ili loĝas ĉiujn mediojn: sekaj aŭ malsekaj, arbaroj aŭ herbejoj, montaroj aŭ urbaj zonoj.
Genroj
[redakti | redakti fonton]
- Subfamilio Elanienoj - elaniedaj milvoj (8 specioj)
- Genro Elanus
- Genro Chelictinia
- Genro Gampsonyx
- Genro Elanoides
- Subfamilio Pernenoj aŭ Pernisenoj - (ĉ. 14 specioj)
- Genro Aviceda aŭ Kukolagloj
- Genro Henicopernis
- Genro Pernis aŭ vespobuteoj
- Genro Leptodon
- Genro Chondrohierax
- Genro Machaerhamphus aŭ Vespertaglo (dubinde situa)
- Subfamilio Egipienoj - Malnovmondaj vulturoj
- Genro Sarcogyps aŭ Ruĝkapa vulturo
- Genro Aegypius aŭ Monaĥvulturo
- Genro Torgos aŭ Orelvulturo
- Genro Trigonoceps aŭ Blankakapa vulturo
- Genro Gyps, gipoj aŭ vulturoj
- Genro Necrosyrtes aŭ Monaĥgipo
- Subfamilio Gipaetenoj
- Genro Neophron aŭ Kadavrogrifo
- Genro Gypohierax aŭ Palmogipo
- Genro Gypaetus aŭ Ŝafgrifo
- Genro Eutriorchis
- Subfamilio Buteenoj - buteonenaj akcipitroj, veraj agloj kaj maragloj (ĉ. 100 vivantaj specioj, probable poli- aŭ parafiletika)
- Genro Geranoaetus aŭ Nigrabrusta buteaglo
- Genro Buteo (probable parafiletika, povus inkludi Leucopternis parte kaj Parabuteo)
- Genro Parabuteo aŭ Ruĝecŝultra buteo
- Genro Buteogallus aŭ Buteogaloj (probable parafiletika, povus inkludi Leucopternis parte)
- Genro Busarellus aŭ Nigrakola busarelo
- Genro Leucopternis (probable parafiletika)
- Genro Kaupifalco aŭ Unustria buteo
- Genro Butastur
- Genro Harpyhaliaetus aŭ Solagloj
- Genro Geranospiza
- Subfamilio Akvilenoj
- Genro Spizaetus
- Genro Nisaetus
- Genro Lophaetus aŭ Longkresta aglo (eble juna sinonimo de Ictinaetus)
- Genro Stephanoaetus aŭ Kronaglo
- Genro Polemaetus aŭ Militaglo
- Genro Hieraaetus
- Genro Aquila (parafiletika) aŭ veraj agloj
- Genro Ictinaetus aŭ Nigra aglo
- Subfamilio Cirkuenoj - cirkuoj (ĉ. 16 vivantaj specioj)
- Genro Circus
- Subfamilio Poliboroidenoj - cirkuaj akcipitroj aŭ poliboroidoj
- Genro Polyboroides
- Subfamilio Milvenoj - milvenaj milvoj (ĉ. 14 specioj)
- Genro Harpagus
- Genro Ictinia
- Genro Rostrhamus
- Genro Helicolestes - iam inkludata en Rostrhamus
- Genro Haliastur
- Genro Milvus
- Genro Lophoictinia
- Genro Hamirostra
- Subfamilio Akcipitrenoj - akcipitroj kaj parencoj (ĉ. 55 vivantaj specioj)
- Genro Accipiter
- Genro Urotriorchis
- Genro Erythrotriorchis
- Genro Megatriorchis
- Subfamilio Cirkaetenoj - serpentagloj (ĉ. 12o da specioj)
- Genro Terathopius
- Genro Circaetus
- Genro Spilornis
- Genro Pithecophaga
- Subfamilio Haliaeetenoj
- Genro Haliaeetus aŭ maragloj
- Genro Ichthyophaga aŭ iĥtiofagoj
- Subfamilio Harpienoj
- Genro Morphnus
- Genro Harpia
- Genro Harpyopsis
- Subfamilio Melieraksenoj
- Genro Melierax aŭ Melieraksoj (Micronisus)
Genroj kaj specioj laŭ subfamilioj
[redakti | redakti fonton]Subfamilio Elanienoj Elaninae
[redakti | redakti fonton]
- Genro Elanus aŭ Elanio
- Nigraflugila milvo Elanus caeruleus
- Nigraŝultra milvo Elanus axillaris
- Blanka milvo Elanus leucurus
- Leterflugila milvo, Elanus scriptus
- Genro Chelictinia
- Tondilvosta milvo, Chelictinia riocourii
- Genro Machaerhamphus
- Vespertaglo, Machaerhamphus alcinus
- Genro Gampsonyx
- Perlomilvo, Gampsonyx swainsonii
- Genro Elanoides
- Hirundovosta milvo, Elanoides forficatus
Subfamilio Pernenoj Perninae
[redakti | redakti fonton]- Subfamilio Pernenoj (Perninae)
- Afrika kukolaglo, Aviceda cuculoides
- Madagaskara kukolaglo, Aviceda madagascariensis
- Jerdona kukolaglo, Aviceda jerdoni
- Kresta kukolaglo, Aviceda subcristata
- Nigra kukolaglo, Aviceda leuphotes
- Genro Henicopernis
- Longvosta vespobuteo, Henicopernis longicauda
- Nigra vespobuteo, Henicopernis infuscatus
- Genro Pernis
- Vespobuteo, Pernis apivorus
- Orienta vespobuteo, Pernis ptilorhynchus
- Stria vespobuteo, Pernis celebensis
- Genro Leptodon
- Grizkapa milvo, Leptodon cayanensis
- Blankakola milvo, Leptodon forbesi
- Genro Chondrohierax
- Hokobeka milvo, Chondrohierax uncinatus
- Kuba milvo, Chondrohierax wilsonii (disputata)
- Hokobeka milvo, Chondrohierax uncinatus
Subfamilio Milvenoj Milvinae
[redakti | redakti fonton]
- Genro Harpagus
- Dudenta milvo, Harpagus bidentatus
- Ruĝecfemura milvo, Harpagus diodon
- Genro Ictinia
- Misisipia milvo, Ictinia mississippiensis
- Plumbomilvo, Ictinia plumbea
- Genro Rostrhamus
- Helikomilvo, Rostrhamus sociabilis
- Genro Helicolestes
- Longbeka milvo, Helicolestes hamatus - iam en Rostrhamus
- Genro Haliastur
- Fajfomilvo, Haliastur sphenurus
- Hinda milvo, Haliastur indus
- Genro Milvus aŭ veraj milvoj
- Ruĝa milvo aŭ Rufa milvo, Milvus milvus
- Kaboverda milvo, Milvus (milvus) fasciicauda - formortinta (2000)
- Nigra milvo, Milvus migrans
- Nigrorela milvo, Milvus (migrans) lineatus
- Flavbeka milvo, Milvus (migrans) aegyptius
- Ruĝa milvo aŭ Rufa milvo, Milvus milvus
- Genro Lophoictinia
- Kvadratvosta milvo, Lophoictinia isura
- Genro Hamirostra
- Nigrabrusta milvo, Hamirostra melanosternon
- Genro Harpagus
Subfamilio Akcipitrenoj Accipitrinae
[redakti | redakti fonton]
Tipa genro de akcipitroj Accipiter:
- Akcipitro Accipiter gentilis
- Nizo Accipiter nisus
- Grizventra akcipitro, Accipiter poliogaster
- Kresta akcipitro, Accipiter trivirgatus
- Grizkapa akcipitro, Accipiter griseiceps
- Ruĝbrusta akcipitro, Accipiter toussenelii
- Afrika akcipitro, Accipiter tachiro
- Ĉina akcipitro, Accipiter soloensis
- Francesa akcipitro, Accipiter francesiae
- Anjuana akcipitro, Accipiter francesiae pusillus
- Punktovosta akcipitro, Accipiter trinotatus
- Helgriza akcipitro, Accipiter novaehollandiae
- Aŭstralia akcipitro, Accipiter fasciatus
- Kristnaskinsula akcipitro, Accipiter (fasciatus) natalis
- Nigradorsa akcipitro, Accipiter melanochlamys
- Blankagorĝa akcipitro, Accipiter albogularis
- Fiĝia akcipitro, Accipiter rufitorques
- Novkaledonia akcipitro, Accipiter haplochrous
- Moluka akcipitro, Accipiter henicogrammus
- Helgrizkapa akcipitro, Accipiter poliocephalus
- Novbritia akcipitro, Accipiter princeps
- Blankanigra akcipitro, Accipiter melanoleucus
- Hensta akcipitro, Accipiter henstii
- Mejera akcipitro, Accipiter meyerianus
- Brunflanka akcipitro, Accipiter castanilius
- Nikobara akcipitro, Accipiter butleri
- Mallongkrura akcipitro, Accipiter brevipes
- Ardezdorsa akcipitro, Accipiter luteoschistaceus
- Imita akcipitro, Accipiter imitator
- Ruĝecfemura akcipitro, Accipiter erythropus
- Malgranda akcipitro, Accipiter minullus
- Japana akcipitro, Accipiter gularis
- Nana akcipitro, Accipiter nanus
- Ruĝeckola akcipitro, Accipiter erythrauchen
- Brunkola akcipitro, Accipiter cirrocephalus
- Longfingra akcipitro, Accipiter brachyurus
- Rozbrusta akcipitro, Accipiter rhodogaster
- Madagaskara akcipitro, Accipiter madagascariensis
- Ovampa akcipitro, Accipiter ovampensis
- Ruĝecbrusta akcipitro, Accipiter rufiventris
- Ŝikro, Accipiter badius
- Superokula akcipitro, Accipiter superciliosus – povus aparteni al Hieraspiza
- Kolumakcipitro, Accipiter collaris – povus aparteni al Hieraspiza
- Striakcipitro, Accipiter striatus
- Blankabrusta akcipitro, Accipiter chionogaster
- Senmarka akcipitro, Accipiter ventralis
- Brunfemura akcipitro, Accipiter erythronemius
- Kupera akcipitro, Accipiter cooperii
- Gundlaĉa akcipitro aŭ Kuba akcipitro, Accipiter gundlachi
- Dukolora akcipitro, Accipiter bicolor
- Ĉilia akcipitro, Accipiter (bicolor) chilensis
- Besro aŭ Hindia akcipitreto, Accipiter virgatus
Aliaj genroj:
- Melierax
- Gabara melierakso, M. gabar
- Malhela melierakso, M. metabates
- Orientafrika melierakso, M. poliopterus
- Hela melierakso, M. canorus
- Urotriorchis
- Longvosta akcipitro, U. macrourus
- Erythrotriorchis
- Ruĝa akcipitro, E. radiatus
- Burgera akcipitro, E. buergersi
- Megatriorchis
- Doria akcipitro, M. doriae
Subfamilio Buteenoj Buteoninae
[redakti | redakti fonton]
- Genro Geranoaetus - Nigrabrusta buteaglo
- Genro Buteo - veraj buteoj (de Nordameriko aŭ Eŭropo): preskaŭ 30 specioj (probable parafiletikaj, povus inkludi Leucopternis parte kaj Parabuteo)
- Genro Parabuteo - Ruĝecŝultra buteo
- Genro Buteogallus - krabagloj aŭ buteogaloj: 5 specioj (probable parafiletikaj, povus inkludi Leucopternis parte kaj Harpyhaliaetus)
- Genro Busarellus - Nigrakola busarelo
- Genro Leucopternis - grizaj buteoj (probable parafiletikaj)
- Blankabrova buteo (Leucopternis kuhli)
- Blankakola buteo (Leucopternis lacernulatus)
- Nigrokula buteo (Leucopternis melanops)
- Grizdorsa buteo (Leucopternis occidentalis)
- Plumbobuteo (Leucopternis plumbeus)
- Malheldorsa buteo (Leucopternis polionotus)
- Stributeo (Leucopternis princeps)
- Ardezbuteo (Leucopternis schistaceus)
- Duonplumba buteo (Leucopternis semiplumbeus)
- Blanka buteo (Leucopternis albicollis)
- Genro Kaupifalco - Unustria buteo
- Genro Butastur
- Akrida buteo, Butastur rufipennis
- Blankokula buteo, Butastur teesa
- Ruĝecflugila buteo, Butastur liventer
- Grizvanga buteo, Butastur indicus
- Genro Harpyhaliaetus - solagloj
- Krona solaglo, Harpyhaliaetus coronatus
- Monta solaglo, Harpyhaliaetus solitarius
- Genro Harpia - Amerika harpio
- Genro Pithecophaga - Filipina aglo
- Genro Harpyopsis - Papua harpio
- Genro Oroaetus
- Nigrabruna spizaeto, Oroaetus isidori
- Genro Spizastur
- Nigrablanka spizaeto, Spizastur melanoleucus
- Genro Spizaetus krestaj spizaetoj: ĉirkaŭ 4 specioj
- Genro Nisaetus - ĉirkaŭ 9 specioj
- Genro Lophaetus - Longkresta aglo (eble juna sinonimo de Ictinaetus)
- Genro Stephanoaetus - Kronaglo
- Genro Polemaetus - Militaglo
- Genro "Hieraaetus" - akcipitragloj: 3 specioj; Genronomo nedisponebla aŭ apartenas al Aquila
- Genro Lophotriorchis - Ruĝecventra aglo
- Genro Aquila - veraj agloj: ĉirkaŭ 12 specioj; parafiletika
- Genro Ictinaetus - Nigra aglo
- Genro Haliaeetus - maragloj kaj brunaj fiŝagloj: 8 specioj
- Genro Ichthyophaga - grizaj fiŝagloj: 2 specioj
- Genro Harpagornis - povus aparteni al Aquila
- Aglo de Haast, Harpagornis moorei (formortinta)
Subfamilio Egipienoj
[redakti | redakti fonton]
- Genro Aegypius
- Monaĥvulturo aŭ Nigra vulturo, Aegypius monachus
- Genro Gypaetus
- Genro Gypohierax
- Olepalma vulturo, Gypohierax angolensis
- Genro Gyps
- Ansergrifo aŭ gipo,Gyps fulvus
- Bengala grifo aŭ Bengala vulturo, Gyps bengalensis
- Rupelgrifo, Gyps rueppelli
- Longbeka grifo, Gyps indicus
- Himalaja grifo, Gyps himalayensis
- Blankdorsa vulturo, Gyps africanus
- Kaba vulturo, Gyps coprotheres
- Genro Necrosyrtes
- Kapuĉa vulturo, Necrosyrtes monachus
- Genro Neophron
- Kadavrogrifo aŭ Perknoptero, Neophron percnopterus
- Genro Sarcogyps
- Ruĝkapa vulturo, Sarcogyps calvus
- Genro Torgos
- Orelvulturo, Torgos tracheliotus
- Genro Trigonoceps
- Blankkapa vulturo, Trigonoceps occipitalis
Subfamilio Cirkuenoj Circinae
[redakti | redakti fonton]
- Genro: Cirkuo, Circus, 13 specioj
- Griza cirkuo, Circus pygargus
- Blua cirkuo, Circus cyaneus
- Marĉa cirkuo aŭ Okcidenta marĉa cirkuo, Circus aeruginosus
- Orienta marĉa cirkuo, Circus spilonotus
- Papua cirkuo, Circus spilonotus spilothorax
- Ranomanĝa cirkuo, Circus ranivorus
- Aŭstralazia marĉa cirkuo, Circus approximans
- Madagaskara cirkuo, Circus macrosceles (iam en C. maillardi)
- Reunia cirkuo, Circus maillardi
- Longflugila cirkuo, Circus buffoni
- Punktocirkuo, Circus assimilis
- Nigra cirkuo, Circus maurus
- Cindrocirkuo, Circus cinereus
- Stepcirkuo, Circus macrourus
- Nigrablanka cirkuo, Circus melanoleucos
- Genro: Polyboroides aŭ Poliboroidoj
- Poliboroido, Polyboroides typus
- Madagaskara poliboroido, Polyboroides radiatus
- Genro: Geranospiza
- Geranospizo, Geranospiza caerulescens
Subfamilio Cirkaetenoj aŭ Serpentagloj
[redakti | redakti fonton]
- genro: Circaetus
- Serpentaglo, Circaetus gallicus
- Circaetus beaudouini
- Nigrabrusta serpentaglo, Circaetus pectoralis
- Bruna serpentaglo, Circaetus cinereus
- Strizona serpentaglo, Circaetus fasciolatus
- Grizbruna serpentaglo, Circaetus cinerascens
- genro: Spilornis
- Kresta serpentaglo, Spilornis cheela
- Bavea serpentaglo, S. (cheela) baweanus
- Nikobara serpentaglo, S. minimus
- Monta serpentaglo, S. kinabaluensis
- Sulavesa serpentaglo, S. rufipectus
- Filipina serpentaglo, S. holospilus
- Andamana serpentaglo, S. elgini
- Kresta serpentaglo, Spilornis cheela
- Genro Eutriorchis
- Madagaskara serpentaglo, E. astur
- Genro Terathopius
- Senvosta serpentaglo, Terathopius ecaudatus
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- http://www.faunistik.net/BSWT/AVES/ACCIPITRIFORMES/ACCIPITRIDAE/accipitridae.html
- http://www.montereybay.com/creagrus/hawks.html Arkivigite je 2005-12-28 per la retarkivo Wayback Machine
