Claude Louis Berthollet
Claude Louis BERTHOLLET (franca prononco [klod lwi bɛʁtɔlɛ]) (naskiĝis en Talloires, proksima de Annecy, dum la 9-a de decembro 1748 - mortis en Arcueil, dum la 6-a de novembro 1822) estis franca kuracisto kaj kemiisto. Kune kun Antoine Lavoisier kaj aliaj, li kreis la ĥemian nomenklaturon, aŭ sistemon por nomoj, kiuj servas kiel bazo al la modernaj sistemoj por difini la nomojn de la kemiaĵoj. Li ankaŭ elvolvis esploron pri kolorigiloj kaj blankigiloj (enkondukante la uzon de kloro, en 1785, kiel blankiga elemento) kaj determinis la komponaĵon de la amoniako. Berthollet estis unu el la unuaj kemiistoj, kiuj agnoskis la karakterizaĵojn de iu reversa reakcio, kaj tiam, la kemian ekvilibron. Kalia klorato (KCLO3), kiu estas potenca oksidiganto, estas konata kiel "salo de Berthollet".
La plantogenro Bertoletio Bertholletia kun ununura specio Bertholletia excelsa estas nomita laŭ Claude Louis Berthollet.
La asteroido 12750 Berthollet estis ankaŭ nomita omaĝe al Berthollet.
Biografio
[redakti | redakti fonton]Li komencis siajn studojn en Chambéry, kaj poste li iris al Torino kie li diplomiĝis pri medicino. Liaj grandaj elvolviĝoj rilate al kemio faris el li, en mallonga tempoperiodo, ian aktivan partoprenanton en la Akademio de Sciencoj, en 1780. En 1789, li unuafoje produktis ian blankigan likvaĵon en sia laboratorio en la kajo de Javel en Parizo, pasante gaskloron tra solvaĵo kun natria karbonato. La likvaĵo rezultanta, konata kiel "Akvo de Javel" estas malforta solvaĵo de natria hipoklorito.
Berthollet engaĝiĝis en longedaŭra batalo kune kun alia franca kemiisto, Joseph Louis Proust (1754-1826)[1] rilate al la Leĝo de la difinitaj proporcioj ankaŭ konata kiel Leĝo de Proust. Dum Proust kredis ke la kemiaĵoj komponiĝis laŭ fiksaj rilatumoj el ties konstituantaj elementoj, sendepende de la metodoj je produktado, Berthollet asertadis ke ĉi-rilatumo eble ŝanĝas laŭ la proporcio de la reaktantaj produktoj komence uzitaj. Kvankam Proust elmontris sian teorion pere de precisaj mezurprocedoj, lia teorio ne estis tuje akceptita parte kaŭze de la aŭtoritateco de Berthollet. En 1811, lia leĝo estis finfine akceptita, kiam Berzelius (1779-1848)[2]ĝin konfirmis, laŭ eksperimentoj. Tamen, pli malfrue oni malkovris ke Berthollet ne estis komplete erara, ĉar ekzistas iu klaso da komponaĵoj kiuj ne obeas la leĝoj de la difinitaj proporcioj. Ĉi tiuj "ne-stekiometriaj komponaĵoj" nomiĝis Bertholidoj liaomaĝe.
Berthollet estis unu el la pluraj sciencistoj, kiuj partoprenis kune kun Napoleono en la ekspedicio al Egiptio, kaj estis membro de la departemento pri fiziko kaj natura historia de la Instituto de Egiptio[3].
En aprilo 1789, li elektiĝis Membro de la Reĝa Societo de Londono[4]. En 1801, li estis elektita eksterlanda membro de la "Reĝa Akademio de Sciencoj de Svedio"[5]. Li elektiĝis Eksterlanda HonorMembro de la Amerika Akademiko de Artoj kaj Sciencoj, en 1822.
Verkoj
[redakti | redakti fonton]- Éléments de l'art de la teinture, 1804
- Essai de statique chimique, 1803
- Recherche sur les lois des affinités chimiques, 1803
- Memoria sobre a cultura da Urumbeba e sobre criação da Cochonilha
- Description de l'art du blanchiment par l'acide muriatique oxigené; par ... - 1795
- Researches Into the Laws of Chemical Affinity, 1809
- Cours de matière médicale chymique et pharmacologique, Firmin Didot[6], - 1779
- Nouvelles recherches sur les lois de l'affinité, - 1806
- Essai sur la causticité des sels, 1780
- De variorum liquorum vinosorum diaeteticis proprietatibus. (Praes. Joanne-Jacobo Nollan. Cand. Claudio-Ludovico Berthollet) - 1778
- De lacte animalium medicamentoso, (Praes. Joanne-Baptista Le Roŭ Des Tillets. Cand. Claudio-Ludovico Berthollet - 1779
- De aquarum hepatisatarum natura, compositione artificiali et virtutibus. (Praes. Ludovico-Alexandro De Cezan. Cand. Claudio Ludovico Berthollet) - 1784
Literaturo
[redakti | redakti fonton]- Bibliothèque Nationale de France
- WorldCat Identities
- Virtual International Authority File
- Universidade Federal de Campo Grande Arkivigite je 2014-05-15 per la retarkivo Wayback Machine
- Politeknika Lernejo de Parizo
- UOL Educação
- Encyclopaedia Britannica[rompita ligilo]
- University of Princeton Arkivigite je 2014-05-15 per la retarkivo Wayback Machine
Kemiaĵoj pri kiuj li laboris
[redakti | redakti fonton]Famuloj pri kiuj li kunlaboris
[redakti | redakti fonton]- Panteono de Parizo
- Wilhelm Ostwald (1853-1932)
- Antoine François de Fourcroy (1755-1809)[7]
- Louis Bernard Guyton de Morveau (1737-1816)[8]
- Antoine Germain Labarraque (1777-1850)[9]
- Pierre-Simon Laplace (1749-1827)[10]
- Antoine Lavoisier (1743-1794)[11]
- Louis Joseph Gay-Lussac (1778-1850)
- Gaspard Monge (1746-1818)
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Personensuche
- ↑ Info Escola
- ↑ La Instituto de Egiptio estis akademio de saĝuloj, kreita de Napoleono Bonaparte por realigi esplorojn dum la kampanjo al Egiptio. Ili kunvenis je la unua fojo en la 24-a de aŭgusto 1798, kaj Gaspard Monge estis la prezidanto.
- ↑ Fellow of the Royal Society.
- ↑ La Reĝa Akademio de Sciencoj de Svedio estis fondita en la 2-a de junio 1739 de la naturalisto Karolo Lineo, de la pioniro pri agrikulturo Jonas Alströmer (1685-1761), de la inĝeniero Mårten Triewald (1691-1747), Sten Carl Bielke (1709-1753), Carl Wilhelm Cederhielm (1705-1769) kaj de Anders Johan von Höpken (1712-1789).
- ↑ Personensuche
- ↑ Personensuche
- ↑ Personensuche
- ↑ Personensuche
- ↑ Personensuche
- ↑ Personensuche
- Viroj
- Naskiĝintoj en 1748
- Naskiĝintoj la 9-an de decembro
- Mortintoj en 1822
- Mortintoj la 6-an de novembro
- Homoj de Haute-Savoie
- Francaj ateistoj
- Homoj de la Industria revolucio
- Francaj kemiistoj
- Francaj fizikistoj
- Anoj de la Reĝa Societo de Londono
- Membroj de la franca Akademio de Sciencoj
- Membroj de la Reĝa Nederlanda Akademio de Artoj kaj Sciencoj
- Membroj de la Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj