Vidi fonton por Hopia lingvo

Vi ne rajtas redakti ĉi tiun paĝon, pro la jena kialo:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪Hasley‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .

Start of block: 16:21, 18 dec. 2022
Expiry of block: 16:21, 18 dec. 2025

Your current IP address is 62.210.136.28. The blocked range is 62.210.0.0/16.

Bonvolu inkluzivi ĉiujn suprajn detalojn en iuj demandoj, kiujn vi sendas. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Vi povas vidi kaj kopii la vikitekston de tiu ĉi paĝo:

{{Informkesto lingvo
|Lingvo=Hopia lingvo
|Propranomo=Hopilàvayi
|Koloro=Amerika
|Landoj=[[Usono]]
|Regiono=Nordorienta [[Arizono]]
|Parolantoj=~5000
|Fam1=[[jut-azteka lingvaro|jut-azteka]]
|Fam2=norda jut-azteka lingvaro
|Fam3=hopia
|ISO2=nai|ISO3=hop}} {{Eble IFA}}

'''La hopia lingvo''' estas [[jut-azteka lingvaro|jut-azteka lingvo]] parolata de la [[hopioj|hopia popolo]] de nordorienta [[Arizono]], Usono, kvankam hodiaŭ iuj hopioj estas unulingvaj [[angla lingvo|anglalingvanoj]].

La uzado de la lingvo laŭgrade malkreskis tra la daŭro de la [[20-a jarcento]]. En [[1990]], oni taksis, ke pli ol 5 000 popolanoj povis paroli la Hopian denaske, almenaŭ 40 el ili unulingve.

Malgraŭ la fakto, ke relative malmultaj homoj povas paroli la Hopian, estas tre malverŝajne, ke ĝi frontos la danĝeron estingiĝi en la proksima estonteco, ĉar la uzado de lingvo nun rekreskas. Multaj hopiaj infanoj estas kreskigataj en la lingvo, multampleksa Hopia-Angla vortaro estas publikigita, kaj grupo nomita la ''Hopi Literacy Project'' (Hopia Projekto por Legivo) fokusis sian atenton sur akcelado de la lingvo.

== Fonologio ==
'''Vokaloj'''

La Hopia havas ses vokalojn, skribitajn '''a''', '''e''', '''i''', '''o''', '''u''', kaj '''ö'''. La unuaj kvin estas prononcita proksimume kiel la respektivaj Esperantaj vokaloj, dum la lasta estas proksimume la sama kiel en la Germana (en la [[Internacia Fonetika Alfabeto|IFA]], ili estas respektive {{IFA|/ɑ/}}, {{IFA|/e/}}, {{IFA|/i/}}, {{IFA|/o/}}, {{IFA|/ɨ/}}, kaj {{IFA|/ø/}}). Ĉiuj ses vokaloj okazas en longa kaj mallonga formoj; longaj vokaloj estas indikitaj en skribado per skriba duobligo.

'''Konsonantoj'''

La konsonantoj de la Hopia estas
<br /><center>
{| class="wikitable"
!
! align="center"|[[Labialo]]
! align="center"|[[Dentalo]]
! align="center"|[[Palatalo]]
! align="center"|[[Retroflekso]]
! align="center"|[[Palataligo|Palataligita]]<br />[[Velaro (fonetiko)|Velaro]]
! align="center"|[[Velaro (fonetiko)|Velaro]]
! align="center"|[[Labialigo|Labialigita]]<br />[[Velaro (fonetiko)|Velaro]]
! align="center"|[[Uvularo]]
! align="center"|[[Labialigo|Labialigita]]<br />[[Uvularo]]
! align="center"|[[Glotalo]]
|-
! align="left"|[[Plozivo]]
| align="center"|{{IFA|p}}
| align="center"|{{IFA|t}}
|
|
| align="center"|{{IFA|kʲ}}
| align="center"|{{IFA|k}}
| align="center"|{{IFA|kʷ}}
| align="center"|{{IFA|q}}
| align="center"|{{IFA|qʷ}}
| align="center"|{{IFA|ʔ}}
|-
! align="left"|[[Afrikato]]
|
| colspan="2" align="center"|{{IFA|ʦ}}
|
|
|
|
|
|
|
|-
! align="left"|Senvoĉa [[Frikativo]]
|
|
|
| align="center"|{{IFA|s}}
|
|
|
|
|
| align="center"|{{IFA|h}}
|-
! align="left"|[[Voĉado|Voĉa]] [[Frikativo]]
| align="center"|{{IFA|v}}
|
|
| align="center"|{{IFA|ʐ}}
|
|
|
|
|
|
|-
! align="left"|[[Naza konsonanto|Nazalo]]
| align="center"|{{IFA|m}}
| align="center"|{{IFA|n}}
|
|
| align="center"|{{IFA|ŋʲ}}
| align="center"|{{IFA|ŋ}}
| align="center"|{{IFA|ŋʷ}}
|
|
|
|-
! align="left"|[[Alproksimanto]]
|
| align="center"|{{IFA|l}}
| align="center"|{{IFA|j}}
|
|
|
| align="center"|{{IFA|w}}
|
|
|
|} </center>

({{IFA|/β/}}, literumita per ''v'', estas verŝajne kaj fonemo proprarajte, kaj ankaŭ intervokala alofono de /p/):

== Metafiziko ==
[[Benjamen Lee Whorf]], konata [[lingvistiko|lingvisto]], ekzempligis per la Hopia lingvo sian [[Hipotezo de Sapir-Whorf|argumenton]] ke onian mondo-vidon afektas onia lingvo kaj inverse. Inter la plej ŝoke surprizaj pretendoj de Whorf estis tio, ke la Hopia havas “neniajn vortojn, gramatikajn formojn, konstruaĵojn aŭ esprimojn kiuj rekte signas kion ni nomas ''“tempo”''.”<ref>Carroll, Johano B. (ed.)(1956). ''Language Thought and Reality: Selected Writings of Benjamin Lee Whorf''. MIT Press, Boston, Massachusetts. (~''Lingva Penso kaj Realo: Elektis Skribadoj de Benjamen Lee Whorf'') ISBN 0-262-73006-5 kaj ISBN 9780262730068</ref> Tamen, aliaj lingvistoj kaj filozofoj skeptikas pri la argumento de Whorf, kaj liaj konstatoj pri la Hopia estas disputitaj aŭ malakceptitaj.<ref>{{Citreto |URL=http://www.native-languages.org/iaq7.htm#12 |Titolo=Setting the Record Straight About Native Languages: Language Complexity - (~''Ĝustigante la registraĵon pri aŭtoĥtonaj lingvoj: Lingva komplekseco'')|Eldonejo=Native Languages of the Americas|Alirdato=2007-05-01}}</ref>

== Vidu ankaŭ ==
* [[Qatsi trilogio]]

== Piednotoj ==
{{Referencoj}}
<!-- {{Referencoj}} -->

== Bibliografio ==
* Hopi Dictionary Project (University of Arizona Bureau of Applied Research in Anthropology). ''Hopi Dictionary : Hopìikwa Lavàytutuveni: A Hopi-English Dictionary of the Third Mesa Dialect With an English-Hopi Finder List and a Sketch of Hopi Grammar'', University of Arizona Press, 1998. ISBN 0-8165-1789-4
(~''Projekto Hopia Vortaro)

* Kennard, Eduardo A. kaj Albert Yava. ''Field Mouse Goes to War: Tusan Homichi Tuwvöta''. Palmer Lake, Colorado: Filter Press, 1999. (~''Kampo Muso Iras Militi'')

== Eksteraj ligiloj ==
* [http://www.cs.vu.nl/~dick/Summaries/Languages/Hopi.pdf Hopi: Survey of an Uto-Aztecan Language] (~''Esploro de jut-azteka Lingvo'')
* [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=hop Ethnologue ero pri la Hopia lingvo]

{{Ĝermo|lingvoj}}

[[Kategorio:Jut-azteka lingvaro]]
[[Kategorio:Lingvoj laŭ alfabeto]]

Ŝablonoj uzitaj sur ĉi tiu paĝo:

Ŝablono:!- (vidi fontkodon) (protektita)
Ŝablono:- (redakti)
Ŝablono:ArtikolaMesaĝokesto (vidi fontkodon) (protektita)
Ŝablono:Banderolo-P948 (vidi fontkodon) (duon-protektita)
Ŝablono:Citaĵo el la reto (redakti)
Ŝablono:Citreto (redakti)
Ŝablono:Eble IFA (redakti)
Ŝablono:IFA (vidi fontkodon) (protektita)
Ŝablono:Informkesto lingvo (vidi fontkodon) (duon-protektita)
Ŝablono:Informkesto lingvo/Koloro (vidi fontkodon) (duon-protektita)
Ŝablono:Informkesto lingvo/TekstKoloro (redakti)
Ŝablono:Informkesto lingvo/sub (redakti)
Ŝablono:Kesta ombro (vidi fontkodon) (protektita)
Ŝablono:Kolorkontrasta rilatumo (redakti)
Ŝablono:Lin mald (vidi fontkodon) (protektita)
Ŝablono:Lin serĉi (vidi fontkodon) (protektita)
Ŝablono:LingvaKlasifikado (redakti)
Ŝablono:LingvaKlasifiko/ano (redakti)
Ŝablono:Referencoj (redakti)
Ŝablono:Ĝermo (vidi fontkodon) (protektita)
Ŝablono:Ĝermo/bildo (redakti)
Ŝablono:Ĝermo/ligilo (redakti)
Ŝablono:Ĝermokategorio/nomo (redakti)
Ŝablono:Ŝanĝu ŝablonon (vidi fontkodon) (protektita)
Modulo:Arguments (redakti)
Modulo:Color contrast (redakti)
Modulo:Color contrast/colors (redakti)
Modulo:HtmlBuilder (redakti)
Modulo:InfoboxImage (vidi fontkodon) (protektita)
Modulo:Informkesto (redakti)
Modulo:Portalo (vidi fontkodon) (protektita)
Modulo:Portalo/bildoj/l (redakti)
Modulo:String (redakti)
Modulo:Wikidata (vidi fontkodon) (protektita)

Reiri al Hopia lingvo.

Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Hopia_lingvo"