unu

Deveno

el la latina ūnus. La fina -u estas verŝajne analogie al la fina -u de tiu, kiu, ktp

1. la malplej granda kvanto eble da objektoj, kiuj ekzistas; la nombro da iu sola, la naturala nombro sekvanta post nul, kaj la bazo de nombri (1).

Ekzemploj

1. Oni havas unu kapon.
2. Ni ne povis vidi pli malproksime ol unu metron aŭ du antaŭen super la reloj.^[1]

Derivaĵoj

• un'
• unua
• unuope

Kazo	Ununombro	Plurnombro
Nominativo	unu
Akuzativo

1. unika

   celon ni ĉiuj havas unu kaj klaran ^[2]

2. iu certa

   unu vidvino havis du filinojn ^[3]

   en unu tago, kiam ŝi estis apud tiu fonto ^[4]

Rimarkoj: estas often dubinde, ĉu specifa uzo de 'unu' estas numerala aŭ adjektiva. Ne troviĝas la fleksioj *unuj aŭ *unun.

Kazo	Ununombro	Plurnombro
Nominativo	unu (unun)	unuj
Akuzativo		unujn

1. unu iu, iu unu

   la pli juna [estis] unu el la plej belaj knabinoj ^[5]

   unuj objektoj venis en unujn manojn, aliaj en aliajn manojn ^[6]

Rimarkoj: ĉe la akuzativo, la plurnombra formo unujn estas norma, sed la logika ununombra formo unun estas rara, kvankam ĝi troviĝas ĉe kelkaj bonaj aŭtoroj

Referencoj kaj literaturo

• unu
•  "reta-vortaro.de" unu
• Ĉefred. G. Waringhien, Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto (PIV), SAT: Paris, 2005 -- kapvorto "unu".
• Tatoeba, la fraza tradukvortaro, frazoj kun tradukoj al aliaj lingvoj "unu"
• La Simpla Vortaro, „unu“.
•  unu

Fontoj kaj citaĵoj

unu (prefiksa formo nu-, akuzativa formo nu)

1. ni

1. la nombro unu (1, I)

Vidu ankaŭ

zero < 1 < doi, două

unu, o