układać

From u- +‎ kładać. First attested in the fifteenth century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ukɫadat͡ɕ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ukɫadat͡ɕ/

układać impf

1. (attested in Lesser Poland) to reconcile (to restore a friendly relationship; to bring back to harmony)
   • 1895 [Fifteenth century], Franciszek Piekosiński, editor, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich. Kodeks Działyńskich I‎^[1], Lesser Poland, page 3:

     Przeto my... mocza szlvbv obv stron vkladamy myedzy panem krolem a tesz byskvpem (nos... laudamus atque ordinamus et... arbitramur)

     [Przeto my... mocą ślubu obu stron układamy miedzy panem krolem a też biskupem (nos... laudamus atque ordinamus et... arbitramur)]

2. (law, attested in Masovia) to adjudicate, to enact, to resolve
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 69:

     O swynach vkladamy (decernimus), ysz kthokole swynye wlosthne do czvdzego lasza na szolącz wypądzy, ten, czy by byl lasz, ... moze... swynye zagyącz

     [O świniach układamy (decernimus), iż ktokole świnie włostne do cudzego lasa na żołądź wypędzi, ten, czyj by był las, ... może... świnie zająć]

3. (attested in Masovia) to consider binding or necessary to do
   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 20:

     Gd[z]ysz... wstawyenya y statuta wkladayą [prawo] (constitutiones et statuta legem imponant) rzeczaam... przydączym..., chceemi, abi nasza wstawyenya... nye patrzyli przemynąlich... rzeczi

     [Gdyż... ustawienia i statuta układają [prawo] (constitutiones et statuta legem imponant) rzeczam... przydącym..., chcemy, aby nasza ustawienia... nie patrzyły przeminęłych... rzeczy]

4. (attested in Greater Poland) to contrive; to prepare
   • 1977-1980 [c. 1470], urowska-Górowska Wanda, Kyas Vladimir, editors, Mamotrekty staropolskie‎^{[2], [3], [4]}, Lubin, page 96:

     Lsczy vkladal molliebatur jnsidias (haec illo loquente, Ieroboam retro moliebatur insidias II Par 13, 13)

     [Lści układał molliebatur jnsidias (haec illo loquente, Ieroboam retro moliebatur insidias II Par 13, 13)]

5. (reflexive with się) to pretend, to feign
   • 1885-2024 [1450], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[5], volume IV, page 573:

     Vcladal sze daley finxit se longius (se finxit longius ire Luc 24, 28)

     [Układał sie dalej finxit se longius (se finxit longius ire Luc 24, 28)]

• Polish: układać

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “układać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish układać. By surface analysis, u- +‎ kładać.

• Audio 1; “układać”:

  (file)

• Audio 2; “układać się”:

  (file)

• Rhymes: -adat͡ɕ
• Syllabification: u‧kła‧dać

układać impf (perfective ułożyć)

1. (transitive) to lay out (to arrange objects somewhere in a certain order, sequence, or to maintain their relation in space with each other)
2. (transitive) to lay down, to lay out (to put someone in a horizontal position)
3. (transitive) to lay out (to form a whole by placing a certain number of objects in a certain way) [with z (+ genitive) ‘from what’]
4. (transitive) to arrange, to set; to style (to cause something to take a certain physical shape) [with w (+ accusative) ‘into what shape’]
5. (transitive) to lay, to set (to cause the creation of specific text, work or intellectual product by combining certain elements)
6. (transitive) to form, to shape, to train (to give things or behaviors a form that is considered good or at least acceptable)
7. (transitive) to train (to teach the animal certain behaviors and skills)
8. (transitive, obsolete) to put, to place

   Synonym: kłaść

9. (reflexive with się) to get comfortable (lying, to find a comfortable position) [with do (+ genitive) ‘where’]

   Synonyms: podnosić się, wstawać

10. (reflexive with się) to take on a particular shape [with instrumental ‘with what’; or with w (+ accusative) ‘into what shape’]
11. (reflexive with się) to occur, to unfold (to happen a particular way); (without an adverb); to work out, to pan out (to happen successfully) [with dla (+ genitive) ‘for whom’]

    Synonyms: składać się, ustalać się

12. (reflexive with się) to negotiate, to come to an agreement [with z (+ instrumental) ‘with whom’]

    Synonyms: dogadywać się, negocjować, porozumiewać się, uładzać się

13. (reflexive with się, Middle Polish) to pack (to prepare oneself by placing items into something for a trip)

    Synonym: pakować się

• układać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• układać in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “układać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “układać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “UKŁADAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 24.10.2018
• “UKŁADAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 07.05.2010
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “układać”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “układać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1919), “układać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 7, Warsaw, page 264
• układać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego