składać
Old Polish
editEtymology
editFrom s- + kładać. First attested in 1396.
Pronunciation
editVerb
editskładać impf (perfective złożyć)
- to collect (to put in one place)
- 1930 [c. 1455], “IV Reg”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[1], section 9,12:
- Tedi wszøw Ioyada byskup chowatedlnyczø pyenyøznø y otworzil dzurø z gori..., y skladaly s[y]ø (mittebant) do nyey kaplany... wszitki pyenyødze
- [Tedy wziąw Jojada biskup chowatedlnicę pieniężną i otworzył dziurę z gory..., i składali są (mittebant) do niej kapłani... wszytki pieniądze]
- to connect (to put side by side, to make touch)
- 1930 [c. 1455], “II Esdr”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[2], section 85,8:
- Przeto swich dzewek nye skladaycye (non coniungetis) s gich sini
- [Przeto swych dziewek nie składajcie (non coniungetis) z jich syny]
- 1875 [End of the 15th century], Stanisław Motty, editor, Książeczka do nabożeństwa Jadwigi księżniczki polskiej[3], Modlitewnik Nawojki, page 100:
- Mnye, boze, dzyszya rosvmyey, kolyana thobye zgybaya kv chwalye thwey y racze thobye szkladaya
- [Mnie, Boże, dzisia rozumiej, kolana tobie zgibaję ku chwale twej i ręce tobie składaję]
- (attested in Masovia) to put together; to repair (to join parts of something)
- 1928 [End of the fifteenth century], Jan Janów, editor, Zespół ewangelijny Biblioteki Ordynacji Zamoyskich nr 1116, Warsaw, page 303:
- Vyrzal... Iakvba... y Iana... w lodzy..., skladayącze szyeczy (reficientes retia Mat 4, 21) svogye
- [Ujrzał... Jakuba... i Jana... w łodzi..., składające sieci (reficientes retia Mat 4, 21) swoje]
- to prepare, to create, to devise
- 1885-2024 [Middle of the 15th century], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[4], volume IV, page 592:
- Radosczy vam powyedam, yszecz nową pyeszn scladam o krolevnye nyebyeskey
- [Radość wam powiedam, iżeć nową pieśń składam o krolewnie niebieskiej]
- (law) to sue (to bring to court)
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[5], page 775:
- Troyą zalobą nan (sc. na Jesukrysta) skladaly, alye Pylat pyrvey *zalobe nye dbal
- [Troję żałobę nań (sc. na Jesukrysta) składali, ale Piłat pirwej żałoby nie dbał]
- (attested in Greater Poland) to postpone a court date
- 1959 [1405], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 763, Poznań:
- Iaco Laurencius ne scladal dwa roki, a na trzeci rok postawil swe[y] rancome y chczal ge wyprawicz
- [Jako Laurencius nie składał dwa roki, a na trzeci rok postawił swe rękojmie i chciał je wyprawić]
- (attested in Masovia) to secure repayment of liabilities by way of an arrangement
- 1920 [1425], Marceli Handelsman, Antoni Rybarski, Kazimierz Tymieniecki, editors, Najdawniejsze księgi sądowe mazowieckie, volume II, number 1417, Zakroczym:
- Quia fui conpositor inter Nicolaum et Stephanum et conposui vlg. y scladalem gich bratha pusczinø, y sloszilem pro decem sexagenis
- [Quia fui conpositor inter Nicolaum et Stephanum et conposui vlg. i składałem jich brata puścinę, i złożyłem pro decem sexagenis]
- (attested in Greater Poland) to provide something for payment of liabilities
- 1967 [1396], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty kościańskie, volume III, number 82, Kościan:
- Kedi mu... scladam moy kon, a uon zaplaczena ne chczal wzøcz
- [Kiedy mu... składam moj koń, a on zapłacenia nie chciał wziąć]
- to take off (to remove clothes)
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa[6], page 532:
- O nova y nyeslychana smyaro, Krystus... krol nad krolmy... vstal od vyeczerze, odzyenye sk[ł]ada, obrusem szye opaschuye
- [O nowa i niesłychana śmiaro, Krystus... krol nad krolmi... wstał od wieczerze, odzienie sk[ł]ada, obrusem sie opasuje]
- (attested in Masovia) to nullify
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 71:
- Tho capitulum przeczywne gest onemv... w thych wthorych kszągach popysanemv, a thakosz geno drvgą szklada a szkaza, a przetho w pyrwych kszągach nye polozono, alyszby bylo vilozono
- [To kapitulum przeciwne jest onemu... w tych wtorych księgach popisanemu, a takoż jeno drugą składa a skaża, a przeto w pirwych księgach nie położono, aliżby było wyłożono]
- to step or dance in a fancy way
- 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 88:
- Composito gressu skladanym posczim aut zamyslonym (ambulabant, sc. filiae Sion, pedibus suis et composito gradu incedebant Is 3, 16)
- [Composito gressu składanim pościm aut zamyślonym (ambulabant, sc. filiae Sion, pedibus suis et composito gradu incedebant Is 3, 16)]
- The meaning of this term is uncertain.
- 1885-2024 [End of the 15th century], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[7], volume V, page 24:
- Skladacz edare
- [Składać edare]
- (reflexive with się, attested in Masovia) to be made of, to consist of
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 63:
- Gdy oblycze nasze oth thich person, sz gych sąd szą sklada (ex quibus constat iudicium), byva vydzano, sądza szą vkazvge kv czynyenyv sprawyedlywosczi tim rąthsny
- [Gdy oblicze nasze ot tych person, s jich sąd się składa (ex quibus constat iudicium), bywa widziano, sędzia się ukazuje ku czynieniu sprawiedliwości tym rączsz[n]y]
Derived terms
editnouns
Related terms
editadjectives
verbs
Descendants
editReferences
edit- B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “składać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
editEtymology
editInherited from Old Polish składać. By surface analysis, s- + kładać.
Pronunciation
editVerb
editskładać impf (perfective złożyć)
- (transitive) to fold (to bend (any thin material, such as paper) over so that it comes in contact with itself)
- (transitive) to fold (to bring two things together, e.g. hands, such that they touch)
- (transitive) to put together, to assemble (to take pieces and connect them into a whole) [with z (+ genitive) ‘from what’]
- (transitive) to set (to reduce a bone from a dislocated or fractured state)
- (transitive, printing) to typeset (to set or compose written material into type)
- (transitive) used as a light verb; to make; to submit; to tender
- składać oświadczenie ― to make/submit a statement
- składać przeprosiny ― to tender an apology
- (transitive) to set down; to place, to lay (to bring something somewhere and leave for some time e.g. flowers at a tombstone)
- (transitive) to save up (to accumulate money, especially for a specific, planned expenditure) [with na (+ accusative) ‘for what’]
- (transitive, literary) to bury; to arrange; to dispose (to place someone deceased somewhere)
- (transitive, literary) to hang; to lean (to place and rest a body part on something) [with na (+ locative) ‘on what’]
- (transitive) to place (to incur a particular noun) [with na (+ accusative) ‘for whom’]
- składać winę ― to place blame
- (transitive) to pass along, to give, to hand
- Synonym: wręczać
- (transitive, obsolete) to put off; to take off (to place farther; to remove)
- (transitive, obsolete) to put together (to organize, form, or gather)
- (transitive, obsolete) to aim (to point a weapon at)
- (transitive, obsolete) to put together (to gather into one place)
- Synonym: zbierać
- (transitive, obsolete) to put together (to compose, to lay out, to create)
- Synonym: układać
- (transitive, obsolete) to put together, to call together (to bring people to one place)
- (transitive, obsolete) to put down (to lower; to cause to be in or place at a lower position)
- (transitive, obsolete) to repeat
- Synonym: powtarzać
- (reflexive with się) to fold (to be bent over so as to come in contact with itself)
- (reflexive with się) to go in on (to contribute money for a joint purchase) [with na (+ accusative) ‘on what’]
- (reflexive with się) to be made up of, to constitue (to compose constitute the components of a whole) [with z (+ genitive) ‘of what’]
- (reflexive with się) to be the cause of, to contribute to (to become the cause of something) [with na (+ accusative) ‘of/to what’]
- (reflexive with się) to form (of body parts, to take a particular shape) [with do (+ genitive) or w (+ accusative) ‘what shape’]
- (reflexive with się) to assume (to take a particular position) [with do (+ genitive) ‘for what’]
- Synonym: przymierzać się
- (reflexive with się) to occur, to unfold (to happen or take place in a particular manner)
- Synonyms: przebiegać, układać się, ustalać się
- Tak się składa... ― As it so happens...
- (reflexive with się, obsolete) to be put together (to be organized or connected into a whole)
- (reflexive with się, obsolete) to be aimed (to be pointed to)
- (reflexive with się, obsolete) to justify oneself
- Synonyms: legitymować się, tłumaczyć się
- (reflexive with się, obsolete) to turn to the side
- (reflexive with się, obsolete) to adapt, to adjust oneself
- (reflexive with się, obsolete) to get used to, to become accustomed to, to get in the habit of
- (reflexive with się, obsolete, of a ship) to sail closer to
- Synonym: przypływać
- (reflexive with się, obsolete) to fall (to become lower)
- (reflexive with się, Chełmno-Dobrzyń) to rhyme
- Synonym: rymować
- Wierszyki ładnie się składają. ― The poems rhyme beautifully.
Conjugation
editDerived terms
editadjectives
nouns
verbs
- składać broń impf, złożyć broń pf
- składać egzamin impf, złożyć egzamin pf
- składać jajo impf, złożyć jajo pf
- składać legitymację impf, złożyć legitymację pf
- składać litery impf
- składać mandat impf, złożyć mandat pf
- składać na barki impf, złożyć na barki pf
- składać na karb impf, złożyć na karb pf
- składać na ręce impf, złożyć na ręce pf
- składać swe kości impf, złożyć swe kości pf
- składać urząd impf, złożyć urząd pf
- składać z urzędu impf, złożyć z urzędu pf
Related terms
editadjectives
adverbs
nouns
verbs
- kładać impf
- kłaść impf
- składkować impf
- składować impf
- skłaść pf
Further reading
edit- składać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- składać się in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- składać in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “składać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “składać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “SKŁADAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 15.11.2008
- “SKŁADAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 15.11.2008
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “składać”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “składać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “składać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 148
- składać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
- składać się in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
- Antoni Krasnowolski (1879) “składać się”, in Album uczącéj się młodzieży polskiéj poświęcone Józefowi Ignacemu Kraszewskiemu z powodu jubileuszu jego pięćdziesięcioletniéj działalności literackiéj (in Polish), Lviv: Czytelni Akademickiéj Lwowskiéj; "Gaz. Narod." J. Dobrzańskiego i K. Gromana, Słowniczek prowincjalizmów zebranych w ziemi chełmińskiej i świeckiej, page 308
Categories:
- Old Polish terms prefixed with s-
- Old Polish terms with IPA pronunciation
- Old Polish lemmas
- Old Polish verbs
- Old Polish imperfective verbs
- Old Polish terms with quotations
- Masovia Old Polish
- zlw-opl:Law
- Greater Poland Old Polish
- Old Polish terms with uncertain meaning
- Old Polish reflexive verbs
- Polish terms inherited from Old Polish
- Polish terms derived from Old Polish
- Polish terms prefixed with s-
- Polish 2-syllable words
- Polish terms with IPA pronunciation
- Polish terms with audio pronunciation
- Rhymes:Polish/adat͡ɕ
- Rhymes:Polish/adat͡ɕ/2 syllables
- Polish lemmas
- Polish verbs
- Polish imperfective verbs
- Polish transitive verbs
- pl:Printing
- Polish terms with collocations
- Polish literary terms
- Polish terms with obsolete senses
- Polish reflexive verbs
- Polish terms with usage examples
- Chełmno-Dobrzyń Polish