वर
Hindi
editEtymology
editBorrowed from Sanskrit वर (vara).
Pronunciation
editNoun
editवर • (var) m
References
edit- Bahri, Hardev (1989) “वर”, in Siksarthi Hindi-Angrejhi Sabdakosa [Learners' Hindi-English Dictionary], Delhi: Rajpal & Sons.
- Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “वर”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “वर”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
Konkani
editEtymology
editBorrowed from Portuguese hora.
Pronunciation
editNoun
editवर • (var) (Latin script vor, Kannada script ವರ್)
References
edit- Pushpak Bhattacharyya (2017) IndoWordNet[1]
Marathi
editAlternative forms
editवरी (varī) (literary, less common)
Etymology
edit(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium.)
Pronunciation
editAdverb
editवर • (var)
Postposition
editवर • (var)
Antonyms
edit- खाली (khālī)
References
edit- Berntsen, Maxine (1982–1983) “वर”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies
Pali
editAlternative forms
editAdjective
editवर
- Devanagari script form of vara (“excellent”)
Declension
editCase \ Number | Singular | Plural |
---|---|---|
Nominative (first) | वरो (varo) | वरा (varā) |
Accusative (second) | वरं (varaṃ) | वरे (vare) |
Instrumental (third) | वरेन (varena) | वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi) |
Dative (fourth) | वरस्स (varassa) or वराय (varāya) or वरत्थं (varatthaṃ) | वरानं (varānaṃ) |
Ablative (fifth) | वरस्मा (varasmā) or वरम्हा (varamhā) or वरा (varā) | वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi) |
Genitive (sixth) | वरस्स (varassa) | वरानं (varānaṃ) |
Locative (seventh) | वरस्मिं (varasmiṃ) or वरम्हि (varamhi) or वरे (vare) | वरेसु (varesu) |
Vocative (calling) | वर (vara) | वरा (varā) |
Case \ Number | Singular | Plural |
---|---|---|
Nominative (first) | वरा (varā) | वरायो (varāyo) or वरा (varā) |
Accusative (second) | वरं (varaṃ) | वरायो (varāyo) or वरा (varā) |
Instrumental (third) | वराय (varāya) | वराहि (varāhi) or वराभि (varābhi) |
Dative (fourth) | वराय (varāya) | वरानं (varānaṃ) |
Ablative (fifth) | वराय (varāya) | वराहि (varāhi) or वराभि (varābhi) |
Genitive (sixth) | वराय (varāya) | वरानं (varānaṃ) |
Locative (seventh) | वराय (varāya) or वरायं (varāyaṃ) | वरासु (varāsu) |
Vocative (calling) | वरे (vare) | वरायो (varāyo) or वरा (varā) |
Case \ Number | Singular | Plural |
---|---|---|
Nominative (first) | वरं (varaṃ) | वरानि (varāni) |
Accusative (second) | वरं (varaṃ) | वरानि (varāni) |
Instrumental (third) | वरेन (varena) | वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi) |
Dative (fourth) | वरस्स (varassa) or वराय (varāya) or वरत्थं (varatthaṃ) | वरानं (varānaṃ) |
Ablative (fifth) | वरस्मा (varasmā) or वरम्हा (varamhā) or वरा (varā) | वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi) |
Genitive (sixth) | वरस्स (varassa) | वरानं (varānaṃ) |
Locative (seventh) | वरस्मिं (varasmiṃ) or वरम्हि (varamhi) or वरे (vare) | वरेसु (varesu) |
Vocative (calling) | वर (vara) | वरानि (varāni) |
Noun
editवर m or n
- Devanagari script form of vara (“wish”)
Declension
editCase \ Number | Singular | Plural |
---|---|---|
Nominative (first) | वरो (varo) | वरा (varā) |
Accusative (second) | वरं (varaṃ) | वरे (vare) |
Instrumental (third) | वरेन (varena) | वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi) |
Dative (fourth) | वरस्स (varassa) or वराय (varāya) or वरत्थं (varatthaṃ) | वरानं (varānaṃ) |
Ablative (fifth) | वरस्मा (varasmā) or वरम्हा (varamhā) or वरा (varā) | वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi) |
Genitive (sixth) | वरस्स (varassa) | वरानं (varānaṃ) |
Locative (seventh) | वरस्मिं (varasmiṃ) or वरम्हि (varamhi) or वरे (vare) | वरेसु (varesu) |
Vocative (calling) | वर (vara) | वरा (varā) |
Case \ Number | Singular | Plural |
---|---|---|
Nominative (first) | वरं (varaṃ) | वरानि (varāni) |
Accusative (second) | वरं (varaṃ) | वरानि (varāni) |
Instrumental (third) | वरेन (varena) | वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi) |
Dative (fourth) | वरस्स (varassa) or वराय (varāya) or वरत्थं (varatthaṃ) | वरानं (varānaṃ) |
Ablative (fifth) | वरस्मा (varasmā) or वरम्हा (varamhā) or वरा (varā) | वरेहि (varehi) or वरेभि (varebhi) |
Genitive (sixth) | वरस्स (varassa) | वरानं (varānaṃ) |
Locative (seventh) | वरस्मिं (varasmiṃ) or वरम्हि (varamhi) or वरे (vare) | वरेसु (varesu) |
Vocative (calling) | वर (vara) | वरानि (varāni) |
Verb
editवर
- Devanagari script form of vara, which is second-person singular imperative active of वरति (varati, “to desire”)
Sanskrit
editAlternative forms
edit- ৱৰ (Assamese script)
- ᬯᬭ (Balinese script)
- বর (Bengali script)
- 𑰪𑰨 (Bhaiksuki script)
- 𑀯𑀭 (Brahmi script)
- ဝရ (Burmese script)
- વર (Gujarati script)
- ਵਰ (Gurmukhi script)
- 𑌵𑌰 (Grantha script)
- ꦮꦫ (Javanese script)
- 𑂫𑂩 (Kaithi script)
- ವರ (Kannada script)
- វរ (Khmer script)
- ວຣ (Lao script)
- വര (Malayalam script)
- ᠸᠠᡵᠠ (Manchu script)
- 𑘪𑘨 (Modi script)
- ᠸᠠᠷᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧊𑧈 (Nandinagari script)
- 𑐰𑐬 (Newa script)
- ଵର (Odia script)
- ꢮꢬ (Saurashtra script)
- 𑆮𑆫 (Sharada script)
- 𑖪𑖨 (Siddham script)
- වර (Sinhalese script)
- 𑩾𑩼 (Soyombo script)
- 𑚦𑚤 (Takri script)
- வர (Tamil script)
- వర (Telugu script)
- วร (Thai script)
- ཝ་ར (Tibetan script)
- 𑒫𑒩 (Tirhuta script)
- 𑨭𑨫 (Zanabazar Square script)
Etymology 1
editFrom Proto-Indo-Aryan *wáras, from Proto-Indo-Iranian *wáras, from Proto-Indo-European *wer- (“to cover, envelop”). The Sanskrit root is वृ (√vṛ, “to cover”).
Pronunciation
editNoun
editवर • (vára) stem, m
- "environing", "enclosing", circumference, space, room (RV., AV., TS.)
- वर आ पृथिव्याः (vára ā́ pṛthivyā́ḥ) — on the wide earth
- stopping, checking (RV. I, 143, 5)
Declension
editMasculine a-stem declension of वर (vára) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | वरः váraḥ |
वरौ / वरा¹ várau / várā¹ |
वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹ |
Vocative | वर vára |
वरौ / वरा¹ várau / várā¹ |
वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹ |
Accusative | वरम् váram |
वरौ / वरा¹ várau / várā¹ |
वरान् várān |
Instrumental | वरेण váreṇa |
वराभ्याम् várābhyām |
वरैः / वरेभिः¹ váraiḥ / várebhiḥ¹ |
Dative | वराय várāya |
वराभ्याम् várābhyām |
वरेभ्यः várebhyaḥ |
Ablative | वरात् várāt |
वराभ्याम् várābhyām |
वरेभ्यः várebhyaḥ |
Genitive | वरस्य várasya |
वरयोः várayoḥ |
वराणाम् várāṇām |
Locative | वरे váre |
वरयोः várayoḥ |
वरेषु váreṣu |
Notes |
|
Descendants
edit- → Old Javanese: awara (“screen”)
Etymology 2
editFrom Proto-Indo-Aryan *warás, from Proto-Indo-Iranian *warás, from Proto-Indo-European *welh₁os (“chosen, wanted (person or thing)”). The Sanskrit root is वृ (√vṛ, “to choose”). The adjective (in the sense of "high quality") and noun (in the sense of "gift") developed from the notion of "select", "chosen".
Adjective
editवर • (vará) stem
Declension
editMasculine a-stem declension of वर (vará) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | वरः varáḥ |
वरौ / वरा¹ varaú / varā́¹ |
वराः / वरासः¹ varā́ḥ / varā́saḥ¹ |
Vocative | वर vára |
वरौ / वरा¹ várau / várā¹ |
वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹ |
Accusative | वरम् varám |
वरौ / वरा¹ varaú / varā́¹ |
वरान् varā́n |
Instrumental | वरेण varéṇa |
वराभ्याम् varā́bhyām |
वरैः / वरेभिः¹ varaíḥ / varébhiḥ¹ |
Dative | वराय varā́ya |
वराभ्याम् varā́bhyām |
वरेभ्यः varébhyaḥ |
Ablative | वरात् varā́t |
वराभ्याम् varā́bhyām |
वरेभ्यः varébhyaḥ |
Genitive | वरस्य varásya |
वरयोः varáyoḥ |
वराणाम् varā́ṇām |
Locative | वरे varé |
वरयोः varáyoḥ |
वरेषु varéṣu |
Notes |
|
Feminine ā-stem declension of वरा (varā́) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | वरा varā́ |
वरे varé |
वराः varā́ḥ |
Vocative | वरे váre |
वरे váre |
वराः várāḥ |
Accusative | वराम् varā́m |
वरे varé |
वराः varā́ḥ |
Instrumental | वरया / वरा¹ varáyā / varā́¹ |
वराभ्याम् varā́bhyām |
वराभिः varā́bhiḥ |
Dative | वरायै varā́yai |
वराभ्याम् varā́bhyām |
वराभ्यः varā́bhyaḥ |
Ablative | वरायाः / वरायै² varā́yāḥ / varā́yai² |
वराभ्याम् varā́bhyām |
वराभ्यः varā́bhyaḥ |
Genitive | वरायाः / वरायै² varā́yāḥ / varā́yai² |
वरयोः varáyoḥ |
वराणाम् varā́ṇām |
Locative | वरायाम् varā́yām |
वरयोः varáyoḥ |
वरासु varā́su |
Notes |
|
Neuter a-stem declension of वर (vará) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | वरम् varám |
वरे varé |
वराणि / वरा¹ varā́ṇi / varā́¹ |
Vocative | वर vára |
वरे váre |
वराणि / वरा¹ várāṇi / várā¹ |
Accusative | वरम् varám |
वरे varé |
वराणि / वरा¹ varā́ṇi / varā́¹ |
Instrumental | वरेण varéṇa |
वराभ्याम् varā́bhyām |
वरैः / वरेभिः¹ varaíḥ / varébhiḥ¹ |
Dative | वराय varā́ya |
वराभ्याम् varā́bhyām |
वरेभ्यः varébhyaḥ |
Ablative | वरात् varā́t |
वराभ्याम् varā́bhyām |
वरेभ्यः varébhyaḥ |
Genitive | वरस्य varásya |
वरयोः varáyoḥ |
वराणाम् varā́ṇām |
Locative | वरे varé |
वरयोः varáyoḥ |
वरेषु varéṣu |
Notes |
|
Noun
editवर • (vará) stem, m
- "chooser", one who solicits a girl in marriage, suitor, lover, bridegroom, husband (rarely "son-in-law") (RV. etc.)
- a bridegroom's friend (MW.)
- a dissolute man (= वित (vita) or षिड्ग (ṣiḍga)) (L.)
Declension
editMasculine a-stem declension of वर (vára) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | वरः váraḥ |
वरौ / वरा¹ várau / várā¹ |
वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹ |
Vocative | वर vára |
वरौ / वरा¹ várau / várā¹ |
वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹ |
Accusative | वरम् váram |
वरौ / वरा¹ várau / várā¹ |
वरान् várān |
Instrumental | वरेण váreṇa |
वराभ्याम् várābhyām |
वरैः / वरेभिः¹ váraiḥ / várebhiḥ¹ |
Dative | वराय várāya |
वराभ्याम् várābhyām |
वरेभ्यः várebhyaḥ |
Ablative | वरात् várāt |
वराभ्याम् várābhyām |
वरेभ्यः várebhyaḥ |
Genitive | वरस्य várasya |
वरयोः várayoḥ |
वराणाम् várāṇām |
Locative | वरे váre |
वरयोः várayoḥ |
वरेषु váreṣu |
Notes |
|
Adjective
editवर • (vára) stem (comparative वरीयस्, superlative वरिष्ठ)
- "select", choicest, valuable, precious, best, most excellent or eminent among (genitive, locative, ablative, or compound) or for (genitive) (ŚrS., MBh. etc.)
- (at the end of a compound) royal, princely (Jātakam.)
- better, preferable, better than (ablative, rarely genitive) or among (ablative) (Mn., MBh. etc.)
- eldest (W.)
Declension
editMasculine a-stem declension of वर (vára) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | वरः váraḥ |
वरौ / वरा¹ várau / várā¹ |
वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹ |
Vocative | वर vára |
वरौ / वरा¹ várau / várā¹ |
वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹ |
Accusative | वरम् váram |
वरौ / वरा¹ várau / várā¹ |
वरान् várān |
Instrumental | वरेण váreṇa |
वराभ्याम् várābhyām |
वरैः / वरेभिः¹ váraiḥ / várebhiḥ¹ |
Dative | वराय várāya |
वराभ्याम् várābhyām |
वरेभ्यः várebhyaḥ |
Ablative | वरात् várāt |
वराभ्याम् várābhyām |
वरेभ्यः várebhyaḥ |
Genitive | वरस्य várasya |
वरयोः várayoḥ |
वराणाम् várāṇām |
Locative | वरे váre |
वरयोः várayoḥ |
वरेषु váreṣu |
Notes |
|
Feminine ā-stem declension of वरा (várā) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | वरा várā |
वरे váre |
वराः várāḥ |
Vocative | वरे váre |
वरे váre |
वराः várāḥ |
Accusative | वराम् várām |
वरे váre |
वराः várāḥ |
Instrumental | वरया / वरा¹ várayā / várā¹ |
वराभ्याम् várābhyām |
वराभिः várābhiḥ |
Dative | वरायै várāyai |
वराभ्याम् várābhyām |
वराभ्यः várābhyaḥ |
Ablative | वरायाः / वरायै² várāyāḥ / várāyai² |
वराभ्याम् várābhyām |
वराभ्यः várābhyaḥ |
Genitive | वरायाः / वरायै² várāyāḥ / várāyai² |
वरयोः várayoḥ |
वराणाम् várāṇām |
Locative | वरायाम् várāyām |
वरयोः várayoḥ |
वरासु várāsu |
Notes |
|
Neuter a-stem declension of वर (vára) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | वरम् váram |
वरे váre |
वराणि / वरा¹ várāṇi / várā¹ |
Vocative | वर vára |
वरे váre |
वराणि / वरा¹ várāṇi / várā¹ |
Accusative | वरम् váram |
वरे váre |
वराणि / वरा¹ várāṇi / várā¹ |
Instrumental | वरेण váreṇa |
वराभ्याम् várābhyām |
वरैः / वरेभिः¹ váraiḥ / várebhiḥ¹ |
Dative | वराय várāya |
वराभ्याम् várābhyām |
वरेभ्यः várebhyaḥ |
Ablative | वरात् várāt |
वराभ्याम् várābhyām |
वरेभ्यः várebhyaḥ |
Genitive | वरस्य várasya |
वरयोः várayoḥ |
वराणाम् várāṇām |
Locative | वरे váre |
वरयोः várayoḥ |
वरेषु váreṣu |
Notes |
|
Noun
editवर • (vára) stem, m
- boon, gift, reward, benefit, blessing, favour (RV. etc.)
- वराय (várāya), वरम् आ (váram ā́), प्रति वरम् (práti váram) or वरं वरम् (váraṃ varam) — according to wish, to one's heart's content
- मद्वरात् (mad-varāt) — in consequence of the boon granted by me
- váraṃ-√vṛ — to choose a boon
- varaṃ-√yāc or ā-√kāṅkṣ or √brū or causative of pra-√arth — to prefer a request
- váraṃ √dā, varam pra-√dā or pra-√yam — to grant a boon or blessing
- varaṃ-√labh — to receive a boon or reward
- benefit, advantage, privilege (Daś.)
- charity, alms (VarBṛS.)
- dowry (Pañcat.)
- a kind of grain (= वरत (varata)) (KātyŚr., Sch.)
- bdellium (L.)
- sparrow (L.)
- name of a son of श्वफल्क (śvaphalka) (VP.)
- saffron (BhP.) (in compounds not always separable from the homographic word meaning "enclosing, etc")
Declension
editMasculine a-stem declension of वर (vára) | |||
---|---|---|---|
Singular | Dual | Plural | |
Nominative | वरः váraḥ |
वरौ / वरा¹ várau / várā¹ |
वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹ |
Vocative | वर vára |
वरौ / वरा¹ várau / várā¹ |
वराः / वरासः¹ várāḥ / várāsaḥ¹ |
Accusative | वरम् váram |
वरौ / वरा¹ várau / várā¹ |
वरान् várān |
Instrumental | वरेण váreṇa |
वराभ्याम् várābhyām |
वरैः / वरेभिः¹ váraiḥ / várebhiḥ¹ |
Dative | वराय várāya |
वराभ्याम् várābhyām |
वरेभ्यः várebhyaḥ |
Ablative | वरात् várāt |
वराभ्याम् várābhyām |
वरेभ्यः várebhyaḥ |
Genitive | वरस्य várasya |
वरयोः várayoḥ |
वराणाम् várāṇām |
Locative | वरे váre |
वरयोः várayoḥ |
वरेषु váreṣu |
Notes |
|
Descendants
edit- → Bengali: বর (bor)
- → Burmese: ဘုရား (bhu.ra:, “Buddha”)
- → Khamti: ၸြႃ (phraa, “Buddha”)
- Old Khmer: វ្រះ (vraḥ, “to be holy”)
- → Old Javanese: bra
- → Old Javanese: phra
- Javanese: bra
- → Old Javanese: wara (“favour, gift”)
- → Old Javanese: awara (“screen”)
- → Punjabi:
- → Tamil: வரம் (varam), வரன் (varaṉ)
- → Telugu: వరము (varamu, “blessing”), వరుడు (varuḍu, “excellent man; bridegroom; husband”)
References
edit- Monier Williams (1899) “वर”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, pages 0921, 0922.
- Hindi terms borrowed from Sanskrit
- Hindi terms derived from Sanskrit
- Hindi terms with IPA pronunciation
- Hindi lemmas
- Hindi nouns
- Hindi masculine nouns
- Konkani terms borrowed from Portuguese
- Konkani terms derived from Portuguese
- Konkani terms with IPA pronunciation
- Konkani lemmas
- Konkani nouns
- kok:Time
- Marathi terms with IPA pronunciation
- Marathi lemmas
- Marathi adverbs
- Marathi postpositions
- Pali lemmas
- Pali adjectives
- Pali adjectives in Devanagari script
- Pali nouns
- Pali nouns in Devanagari script
- Pali masculine nouns
- Pali neuter nouns
- Pali nouns with multiple genders
- Pali non-lemma forms
- Pali verb forms
- Pali verb forms in Devanagari script
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-European
- Sanskrit terms belonging to the root वृ
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-Aryan
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-Aryan
- Sanskrit terms inherited from Proto-Indo-Iranian
- Sanskrit terms derived from Proto-Indo-Iranian
- Sanskrit terms with IPA pronunciation
- Sanskrit lemmas
- Sanskrit nouns
- Sanskrit nouns in Devanagari script
- Sanskrit masculine nouns
- Sanskrit a-stem nouns
- Sanskrit terms derived from the Proto-Indo-European root *welh₁-
- Sanskrit adjectives
- Sanskrit adjectives in Devanagari script
- Sanskrit a-stem adjectives
- sa:Birds
- sa:Grains