spać

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search
See also: Spac, SPAC, and spáč

Old Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *sъpati. First attested in the 13th century.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /spat͡ɕ/
  • IPA(key): (15th CE) /spat͡ɕ/

Verb

[edit]

spać impf

  1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) to sleep (to rest in a state of reduced consciousness)
    • c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie[1], Miechów, page 11:
      Moui to slou[o] albo sedøcim albo spøcim
      [Mowi to słowo albo siedzącym albo śpiącym]
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 75, 5:
      Spali sø sen swoy (dormierunt somnum suum)
      [Spali są sen swoj (dormierunt somnum suum)]
    • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 113v:
      Recumbere id est iacere vel dormire ligen lezecz vel spącz
      [Recumbere id est iacere vel dormire ligen leżeć vel spąć]
  2. (figuratively, attested in Lesser Poland) to sleep (to be dead)
    • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎[3], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 87, 5:
      Vczinil iesm se iaco czlowek przez pomoczi medzi martwimi wolen, iaco raneni spøcz (dormientes) w grobech, gichsze ne iest pamøczen wøczey
      [Uczynił jeśm sie jako człowiek przez pomocy miedzy martwymi wolen, jako ranieni spiąc (dormientes) w grobiech, jichże nie jest pamięcien więcej]
  3. to sleep (to have sexual intercourse with)
    • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)[4], 19, 33:
      *Wstopywszy starsza ku oczczu y spala gest s nym (dormivitque cum patre)
      [Wstąpiwszy starsza ku oćcu i spała jest s nim (dormivitque cum patre)]

Derived terms

[edit]
verbs
[edit]
nouns

Descendants

[edit]
  • Polish: spać
  • Silesian: spać

References

[edit]
  • Boryś, Wiesław (2005) “spać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
  • Mańczak, Witold (2017) “spać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
  • B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “spać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
  • Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “spać”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish spać.

Pronunciation

[edit]
 

Verb

[edit]

spać impf

  1. (intransitive) to sleep (to rest in state of reduced consciousness)
    Nie śpij, tylko się ucz!Don't sleep, study!
  2. (intransitive, euphemistic) to sleep (to have sexual intercourse) [with z (+ instrumental) ‘with whom’]
    Synonyms: see Thesaurus:uprawiać seks
    Spałeś z nim?Did you sleep with him?
  3. (intransitive, colloquial, derogatory) to sleep (to be careless, inattentive, or unconcerned; not to be vigilant)
  4. (intransitive) to sleep (to lie dormant; to potentially exist in someone)
  5. (intransitive, chiefly in set phrases, figurative) to sleep (to be dead)

Conjugation

[edit]
Conjugation of spać impf
person singular plural
masculine feminine neuter virile nonvirile
infinitive spać
present tense 1st śpię śpimy
2nd śpisz śpicie
3rd śpi śpią
impersonal śpi się
past tense 1st spałem,
-(e)m spał
spałam,
-(e)m spała
spałom,
-(e)m spało
spaliśmy,
-(e)śmy spali
spałyśmy,
-(e)śmy spały
2nd spałeś,
-(e)ś spał
spałaś,
-(e)ś spała
spałoś,
-(e)ś spało
spaliście,
-(e)ście spali
spałyście,
-(e)ście spały
3rd spał spała spało spali spały
impersonal spano
future tense 1st będę spał,
będę spać
będę spała,
będę spać
będę spało,
będę spać
będziemy spali,
będziemy spać
będziemy spały,
będziemy spać
2nd będziesz spał,
będziesz spać
będziesz spała,
będziesz spać
będziesz spało,
będziesz spać
będziecie spali,
będziecie spać
będziecie spały,
będziecie spać
3rd będzie spał,
będzie spać
będzie spała,
będzie spać
będzie spało,
będzie spać
będą spali,
będą spać
będą spały,
będą spać
impersonal będzie spać się
conditional 1st spałbym,
bym spał
spałabym,
bym spała
spałobym,
bym spało
spalibyśmy,
byśmy spali
spałybyśmy,
byśmy spały
2nd spałbyś,
byś spał
spałabyś,
byś spała
spałobyś,
byś spało
spalibyście,
byście spali
spałybyście,
byście spały
3rd spałby,
by spał
spałaby,
by spała
spałoby,
by spało
spaliby,
by spali
spałyby,
by spały
impersonal spano by
imperative 1st niech śpię śpijmy
2nd śpij śpijcie
3rd niech śpi niech śpią
active adjectival participle śpiący śpiąca śpiące śpiący śpiące
contemporary adverbial participle śpiąc
verbal noun spanie

Derived terms

[edit]
adjectives
adverbs
nouns
pharses
proverbs
verbs
[edit]
adjectives

Trivia

[edit]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), spać is one of the most used words in Polish, appearing 0 times in scientific texts, 0 times in news, 0 times in essays, 36 times in fiction, and 36 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 72 times, making it the 899th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]

References

[edit]
  1. ^ Ida Kurcz (1990) “spać”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 542

Further reading

[edit]
  • spać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
  • spać in Polish dictionaries at PWN
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “spać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “spać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
  • SPAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 31.08.2016
  • Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “spać”, in Słownik języka polskiego
  • Aleksander Zdanowicz (1861) “spać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
  • J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “spać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 274
  • spać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego

Silesian

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish spać.

Pronunciation

[edit]

Verb

[edit]

spać impf

  1. (intransitive) to sleep (to rest in state of reduced consciousness)
    Synonyms: nynać, lulać

Conjugation

[edit]

This verb needs an inflection-table template.

Further reading

[edit]
  • spac in dykcjonorz.eu
  • spać in silling.org
  • Henryk Jaroszewicz (2022) “spać”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 134