konieczny

From Wiktionary, the free dictionary
Jump to navigation Jump to search

Old Polish

[edit]

Alternative forms

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Proto-Slavic *konьčьnъ. By surface analysis, koniec +‎ -ny. First attested in the 14th century.

Pronunciation

[edit]
  • IPA(key): (10th–15th CE) /kɔɲɛt͡ʃʲnɨ/
  • IPA(key): (15th CE) /kɔɲɛt͡ʃʲnɨ/

Adjective

[edit]

konieczny (derived adverb koniecznie)

  1. (attested in Greater Poland) end; final (being at the end in space or time)
    • 1874-1891 [Middle of the 15th century], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności[1], [2], [3], volume XXIII, page 279:
      W konyeczne godziny uel czaszy in extremis
      [W konieczne godziny uel czasy in extremis]
    • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 49r:
      Extremus der eusserst konyeczny
      [Extremus der eusserst konieczny]
  2. (attested in Lesser Poland) irrevocable, final
    • 1885-2024 [1488–1489], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne[4], volume V, Kurów (Bochnia), page 39:
      Konyeczna *rzyecz, skazanye prawa diffinitiva sentencia
      [Konieczna rzecz, skazanie prawa diffinitiva sentencia]
  3. (attested in Lesser Poland) entire, whole, complete, total
  4. highest (happening at the highest degree)
    • 1922 [End of the 14th century], Jan Łoś, editor, Początki piśmiennictwa polskiego. (Przegląd zabytków językowych)[6], page 232:
      [] koneczna moc vszmerzil gesc
      [ [] konieczną moc uśmierzył jeść]
  5. (relational, attested in Masovia) end; aim, goal (of or relating to to an aim or goal)
    • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 76:
      Dzewky po smyerczy oczcza... obykly są striyowye... gymyenyem opyekanya chowacz na then konyecz, tho gest konyeczny wmysl (in hunc finem), yszby ge ktho tymykole wymowamy... sz dzedzyn *vipchnyly
      [Dziewki po śmierci oćca... obykli są stryjowie... jimieniem opiekania chować na ten koniec, to jest konieczny umysł (in hunc finem), iżby je ktorymikole wymowami... z dziedzin wypchnęli]

Derived terms

[edit]
nouns
[edit]
adjectives
nouns
verbs

Descendants

[edit]
  • Polish: konieczny
  • Silesian: kōnieczny

References

[edit]

Polish

[edit]

Etymology

[edit]

Inherited from Old Polish konieczny. By surface analysis, koniec +‎ -ny.

Pronunciation

[edit]
 
  • IPA(key): /kɔˈɲɛt͡ʂ.nɘ/

Adjective

[edit]

konieczny (not comparable, derived adverb koniecznie)

  1. necessary, needed
    Synonyms: niezbędny, potrzebny
    Antonym: niekonieczny
  2. necessary, unavoidable
    Antonym: niekonieczny
  3. (obsolete) final, ultimate, last, ending (being at the end in space or time)
    Synonym: końcowy
    Antonym: niekonieczny
  4. (Middle Polish) final, ultimate, last, ending (decisive; not able to be changed)
  5. (Middle Polish) primary, basic
    Synonyms: pierwotny, podstawowy

Declension

[edit]

Derived terms

[edit]
proper nouns
nouns

Further reading

[edit]