[go: up one dir, main page]

Vai al contenuto

Râǵ edla Tèra

Da Wikipedia.

C'l artìcol chè 'l è scrit in Carpśàn Emiliàn

La Tèra sesiunèda cun na fèta tolta via
La Tèra schisèda 'd sóver e 'd sòta
Egli a-mśurasiòun ed 'n elisòid c'ma la Tèra

Al râǵ edla Tèra 'l è la distànsa da 'l sèinter edla Tèra infìn ala só superfìsi da stèr a 'l livêl medi dal mêr.
Sènd che la Tèra la nn'è mia propi na sfera perfèta, mo l'è piò cumpàgn'a 'n elisòid schisê in dû a ghe stà i dū Pôl (Pôl nord e Pôl sud), la lunghèsa dal só râǵ l'è diferèinta a secònda in dû a gh's tōś al mśùri.
Cla lunghèsa chè la vin anc tolta in dl'astrunumìa e in dla giulugìa c'ma unitê de mśùra scrivènd .

El só 'mśuri

Al râǵ equatoriêl

Al só râǵ equatoriêl, (o metê as magiōr), a dìr quèl ch'al 'riva infìn a 'l meridiàṅ edl'equatōr, 'l è 'd 6.378,137 kilòmeter.

Al râǵ polêr

Al só râǵ polêr (o metê as minōr), a dìr quèl ch'al 'riva infìn a ùn di dū Pôl, 'l è lung 6.356,7523 kilòmeter[1].

Al râǵ medi

Al râǵ medi edla Tèra (scrìt ), secònd la definisiòun ch'l'in dà l'Asociasiòun Internasionèla dla Geodeśìa e dla Geofìśica (IUGG) 'l è:

in dû 'l è al râǵ equatoriêl e ' 'l è al râǵ polêr, e dòunca, fàt i còunt, al râǵ medi dla Tèra al dvèinta 6.371,009 kilòmeter.

Al râǵ equivalèint medi

Al só râǵ equivalèint medi (scrìt ), catê a partìr dala superfìsi edla Tèra e pinsènd-la c'ma ch'la fùs na sfera, 'l è:

ch'i dvèinten 6.371,0072 kilòmeter.

Al râǵ volumètric medi

Al só râǵ volumètric medi (scrìt ), 'l è quèl ch'a s cata a partìr da 'l v'lùm edla Tèra e pinsènd-la sèimper c'ma na sfera:

ch'al dvèinta 6.371,0008 kilòmeter.

Vóś lighèdi

Èter prugèt

Colegamèint estèren

Noti e referèinsi