Όντιν

Ο Όντιν^[1] θεωρείται ο ανώτατος θεός στη Σκανδιναβική και Τευτονική Θρησκεία και μυθολογία. Είναι υιός της γιγαντίδος Μπέστλα (Bestla) και του Θεού Μπορ (Borr), ο ύπατος των Θεών Αισίρων (Æsir), του σημαντικότερου κλάδου του σκανδιναβικού πάνθεου. Ήταν πατέρας αρκετών εξ αυτών και δημιουργός του πρώτου ζεύγους της τωρινής γενεάς ανθρώπων (του Ασκ και της Έμπλα), διαμορφωτής των Εννέα Κόσμων της τευτονικής παραδόσεως από τα λείψανα του γίγαντα Ύμιρ (Ymir).

Το όνομα Όντιν προέρχεται από αρχαίο σκανδιναβικό Óðinn (Δ.Φ.Α.: /ˈoːðinː/^[2], προφέρεται -Όδινν-^[2] στα αρχαία σκανδιναβικά και -Όουδινν-^[3]στα ισλανδικά), το οποίο ετυμολογείται από τη λέξη óðr , "οργή". Το όνομά του ποικίλει: Óðinn στα ισλανδικά, Oden στα σουηδικά, Wõden στα αγγλοσαξωνικά, Wuodan στα αλλεμανικά, Wotan ή Wothan στα γερμανικά, Godan στα λομβαρδικά.

Ο Όντιν εμφανίζεται ως θεός του πολέμου στις νότιες τευτονικές πηγές από τον 5ο ως τον 8ο αιώνα.^[4]

Ο ρόλος του, όπως πολλών θεών της βόρειας παράδοσης, είναι πολύσημος: είναι ο θεός της ποιήσεως, της γνώσεως, της εμπνεύσεως αλλά και του πολέμου. Επίσης θεωρείται θεός της σοφίας και της νικηφορίας. Φαίνεται πως ο βασικός αρχικός ρόλος του πρέπει να ήταν αυτός του ψυχοπομπού, δηλαδή να οδηγεί τους νεκρούς στον άλλον κόσμο.^[5] Επίσης είχε στενή σχέση με τα άλογα, τα δόρατα και τη μετενσάρκωση. Το δικό του άλογο ονομαζόταν Σλάιπνιρ, σύμφωνα με τις σκανδιναβικές πηγές, είχε οκτώ πόδια, και ο Όντιν το χρησιμοποιούσε για να μετακινείται ανάμεσα στους διαφορετικούς κόσμους. Επίσης μπορούσε να μεταμορφωθεί σε γεράκι, αλλά σε αντίθεση με άλλες ουράνιες θεότητες ή θεούς-δημιουργούς άλλων πολιτισμών, στη σκανδιναβική μυθολογία ο Όντιν ουδέποτε θεωρήθηκε παντοδύναμος κύριος ουρανού και γης.

Οι ισλανδικές πηγές του Μεσαίωνα τον περιγράφουν ως ηγέτη των Αισίρων και στη σκανδιναβική κοσμοαντίληψη ο Όντιν ήταν ο πιο ισχυρός βασιλιάς. Η περιορισμένη διείσδυση του ονόματός του σε τοπωνύμια σε σύγκριση με τα ονόματα άλλων θεών (π.χ. Θωρ, Φράι) δείχνει ότι η λατρεία του ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη, παρότι ήταν βασιλιάς των θεών. Σύμφωνα με άλλες πηγές, ο Όντιν λατρευόταν κυρίως από την ελίτ, με άλλα λόγια ήταν θεός των βασιλέων και των υψηλά ιστάμενων. Οι κοινοί άνθρωποι δεν στρέφονταν σε εκείνον και άρα υπάρχουν λίγα μόνο μέρη που φέρουν το όνομά του. Σε τρεις περιπτώσεις όπου συναντούμε το όνομα Odinkar, χρησιμοποιόταν ως όνομα σε οικογένειες ευγενούς καταγωγής.^[6]

Στη σκανδιναβική μυθολογία οι θεοί δεν είχαν αποκλειστικές αρμοδιότητες και τομείς δραστηριότητας. Λόγου χάρη, ο Όντιν δεν ήταν ο μοναδικός θεός που λατρευόταν ως θεός του πολέμου. Θεός του πολέμου θεωρούταν και ο Τυρ, ο οποίος λατρευόταν κυρίως από τους απλούς στρατιώτες, ενώ ο Όντιν ήταν θεός των φυλάρχων και των βασιλέων, ακόμα και στον πόλεμο.

Τον επικαλούνταν για θεραπεία από διάφορες παθήσεις, αλλά και οι πολεμιστές κατά τη διάρκεια της μάχης. Θυσίασε το ένα του μάτι για να αποκτήσει το δώρο της προφητείας και -σύμφωνα με το ισλανδικό έπος Hávamál- κρεμάστηκε πάνω στο Δένδρο της Ζωής Ύγκντρασιλ (Yggdrasil) και κεντήθηκε στο πλευρό με λόγχη για να κερδίσει σε αντάλλαγμα για λογαριασμό των Θεών και των ανθρώπων τη γνώση των ρούνων και τη δύναμη να προφητεύει το μέλλον. Αναλυτικά: Όταν ο κόσμος και ο ίδιος ήταν νέοι, και ενώ οι Εσίρ πολεμούσαν ακόμα με τους Βανίρ, ο Όντιν αποζήτησε δύναμη. Έτσι προσφέρθηκε να θυσιάσει το δεξί του μάτι στον Δράκο, φρουρό του Σιντριβανιού του Μίμιρ, ώστε να μπορέσει να πιει από την πηγή. Από τότε έμεινε μονόφθαλμος αλλά και πάνσοφος, ενώ η δύναμη του Σιντριβανιού του χαρίζει ισχυρή όραση στο μοναδικό του μάτι. Μία άλλη, παρόμοια αλλά πιο επώδυνη θυσία που έκανε ήταν να κρεμαστεί από ένα κλαδί του Παγκόσμιου Δένδρου. Για εννέα ημέρες και εννέα νύχτες τυραννιόταν από τον πόνο, μέχρι που με τεράστια προσπάθεια της θέλησής του κατάφερε να διαβάσει τους μαγικούς ρούνους που είχε σκαλίσει στο μπαστούνι του και το οποίο είχε αφήσει στη βάση του Δένδρου (οι ρουνικοί φθόγγοι θεωρούνταν πως διέθεταν υπερφυσικές και μαγικές δυνάμεις). Έτσι ξαναγεννήθηκε αθάνατος και –έχοντας πιει και από το Σιντριβάνι του Μίμιρ– έγινε αρχηγός όλων των θεών φέρνοντας την ειρήνη στο Άσγκαρντ, καθώς και αιώνιος άρχοντας του πολέμου, της ποίησης, της μαγείας και της σοφίας.

Ο Όντιν έχει στην υπηρεσία του δύο κοράκια, το Χούγκιν και το Μούνιν (τα ονόματα των σημαίνουν Σκέψη και Μνήμη στα αρχαία σκανδιναβικά), τα οποία πετούν σε όλη τη γη κάθε μέρα και τη νύχτα επιστρέφουν και αναφέρουν στον Όντιν όλα όσα συνέβησαν στον κόσμο.

Άλλα ονόματά του: Rognir, Sann, Omi, Ohinn, Oer, Sidhott, Thund, Haptagod, Sidskegg, Sigtyr, Unn, Ηerran, Herteit, Hropt, Herian, Ialg, Iolf, Ialk, Iolnir, Sigfadhir, Skilfing, Svipal, Blindi, Nikar, Nikuz, Oski, Svidur, Svidrir, Thunn, Vakr, Fiolsvinn, Hergaut, Grim, Yggr, Grimnir, Valfadhir, Haer, Alfader, Haerbardhr, Ganglari, Hroptr, Fiolnir, Gaut.

Ιερά πλάσματά του είναι ο λύκος, το κοράκι και ο ηλιακός αετός που φωλιάζει στο Δένδρο της Ζωής ως φως που συγκρούεται με το σκότος. Ιερά εμβλήματά του είναι το Τρισκελές (σύμβολο της πολλαπλότητας και της δημιουργικής ικανότητας, όμοιo με τη σικελική trisquetra), ο λεγόμενος Οφθαλμός του Βόνταν (ένας ισοσκελής σταυρός μέσα σε κύκλο) και το θεϊκό δόρυ Γκούνγκνιρ (Gungnir) που δεν έσπαζε ποτέ (με αυτό θάβονταν οι άνδρες θρησκευτές του, αλλά και οι γυναίκες θρησκεύτριές του, οι οποίες το έφεραν σε μικρογραφία πάνω στις νεκρικές ζώνες τους ακόμη και στις ταφές του 7ου αιώνος στο Κεντ, όταν οι βασιλείς της επαρχίας είχαν ήδη κηρύξει απηνείς διωγμούς κατά των αρχαιοθρήσκων).

Ο Σλέιπνιρ είναι το άλογο του Όντιν με τα οχτώ πόδια. Είναι γιος του Λόκι, από την ένωσή του με ένα άλογο (επονομαζόμενο Svaðilfari) όταν ο ίδιος είχε μεταμορφωθεί σε φοράδα.