Ροδόχρους πιτυρίαση

Ροδόχρους πιτυρίαση
Ροδόχρους πιτυρίαση στη ράχη
Ειδικότητα	δερματολογία
Ταξινόμηση
ICD-10	L42
ICD-9	696.3
DiseasesDB	24698
MedlinePlus	000871
eMedicine	derm/335 emerg/426 ped/1815
MeSH	D017515

Η ροδόχρους πιτυρίαση είναι τύπος δερματικού εξανθήματος.^[1] Κλασικά, ξεκινά με μια ενιαία κόκκινη και ελαφρώς φολιδωτή περιοχή.^[1] Αυτό ακολουθείται, μέρες έως εβδομάδες αργότερα, από μια έκρηξη πολλών μικρότερων φολιδωτών κηλίδων με ροζ-κόκκινη άκρη σε άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα και γκριζωπή σε πιο σκούρα δέρματα.^[2] Περίπου το 20% των περιπτώσεων εμφανίζει άτυπες αποκλίσεις από αυτό το πρότυπο.^[3] Συνήθως διαρκεί λιγότερο από τρεις μήνες και υποχωρεί χωρίς θεραπεία.^[3] Μερικές φορές μπορεί να εμφανιστεί κακουχία ή πυρετός πριν από την έναρξη του εξανθήματος ή του κνησμού, αλλά συχνά υπάρχουν λίγα άλλα συμπτώματα.^[3]

Αν και η αιτία δεν είναι απολύτως σαφής, πιστεύεται ότι σχετίζεται με τον ανθρώπινο ερπητοϊό 6 (HHV6) ή τον ανθρώπινο ερπητοϊό 7 (HHV7).^[3] Δεν φαίνεται να είναι μεταδοτική.^[3] Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν παρόμοιο εξάνθημα.^[3] Η διάγνωση βασίζεται στα συμπτώματα.^[1]

Τα στοιχεία για ειδική θεραπεία είναι περιορισμένα.^[3] Περίπου το 1,3% των ανθρώπων επηρεάζεται κάποια στιγμή.^[3] Εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα μεταξύ 10 και 35 ετών^[1] Η κατάσταση είχε περιγραφεί ήδη από το 1798.^[4]

Τα συμπτώματα αυτής της πάθησης περιλαμβάνουν:

• Πρόσφατες λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος στο 8-69% των ασθενών έχουν αναφερθεί από ορισμένες μελέτες.^[5][6]
• Περιστασιακά, προδρομικά συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη, όπως πονοκέφαλος, πόνος στις αρθρώσεις, ήπιος πυρετός και κόπωση, καθώς και γαστρεντερικά συμπτώματα όπως ναυτία, διάρροια ή έμετος και γενική αδιαθεσία, προηγούνται άλλων συμπτωμάτων.^[7][8]
• Στις περισσότερες περιπτώσεις, μία μόνο οβάλ κόκκινη βλάβη διαμέτρου 2 έως 10 cm εμφανίζεται, κλασικά στον κορμό ή το λαιμό, με εμφάνιση παρόμοια με δερματοφυτίαση.^[9] Περιστασιακά, το εξάνθημα μπορεί να εμφανιστεί σε κρυφή θέση (στη μασχάλη, για παράδειγμα) και να μην γίνει αμέσως αντιληπτό. Το εξάνθημα μπορεί επίσης να εμφανίζεται ως ένα σύμπλεγμα μικρότερων οβάλ κηλίδων και να εκλαμβάνεται εσφαλμένα ως ακμή. Σπάνια, δεν εμφανίζεται καθόλου.
• Αφού εμφανιστεί η πρώτη βλάβη, συνήθως μερικές ημέρες ή εβδομάδες αργότερα, εμφανίζονται πολλές μικρές (5-10 mm) ροζ ή κόκκινες, λεπιώδεις, οβάλ ή στρογγυλές κηλίδες. Βρίσκονται κυρίως στον κορμό και τα άνω άκρα. Ακολουθούν τις γραμμές τάσης του δέρματος, οι οποίες στο πάνω μέρος του στήθους και στην πλάτη δημιουργούν μια χαρακτηριστική κατανομή «χριστουγεννιάτικου δέντρου».^[9]
• Στο 6% των περιπτώσεων μπορεί να εμφανιστεί «αντίστροφη» κατανομή, με εξάνθημα κυρίως στα άκρα.^[10] Στα παιδιά, η παρουσίαση μπορεί να είναι άτυπη ή αντίστροφη και η πορεία είναι συνήθως πιο ήπια.^[11][12]
• Περίπου ένα στα τέσσερα άτομα με ΡΠ έχουν ήπιο έως σοβαρό συμπτωματικό κνησμό. (Ο μέτριος κνησμός λόγω της υπερβολικής ξηρότητας του δέρματος είναι πολύ πιο συνηθισμένος, ειδικά εάν χρησιμοποιείται σαπούνι για τον καθαρισμό των προσβεβλημένων περιοχών.) Ο κνησμός είναι συχνά μη ειδικός και επιδεινώνεται εάν γρατσουνιστεί. Αυτό τείνει να εξασθενεί καθώς αναπτύσσεται το εξάνθημα και συνήθως δεν διαρκεί σε όλη την πορεία της νόσου.^[13]

Περίπου το ένα πέμπτο των περιπτώσεων έχουν άτυπη μορφή, με σημαντικές διακυμάνσεις στα συμπτώματα που περιλαμβάνουν το μέγεθος, την κατανομή, τη μορφολογία και την εξέλιξη των βλαβών.^[14][15] Εκτός από τις τυπικές βλατίδες και λέπια, έχουν σημειωθεί μορφές που εμφανίζονται ως πολύ μεγάλες πλάκες (γιγάντια ρόδοχρους πιτυρίαση), κνίδωση, μεγάλες φουσκάλες, μπαλώματα που μοιάζουν με πολύμορφο ερύθημα, στοματικές αλλοιώσεις και διάφορες άλλες εμφανίσεις.^[8] Μια φυσαλιδώδης μορφή μπορεί να μοιάζει με ανεμοβλογιά.^[15][8] Οι παραλλαγές στην κατανομή περιλαμβάνουν ανεστραμμένες μορφές, με εξανθήματα στο πρόσωπο ή στα άκρα χωρίς να εμφανίζονται στον κορμό, καθώς και πιο ασυνήθιστες εκδοχές που εντοπίζονται στις μασχάλες, στη βουβωνική χώρα ή στα άκρα ή μονόπλευρη εξάπλωση.^[8]

Η αιτία της ροδόχρους πιτυρίασης δεν είναι βέβαιη, αλλά η κλινική της παρουσία και οι ανοσολογικές αντιδράσεις υποδηλώνουν ως αιτία μια ιογενή λοίμωξη. Μερικοί πιστεύουν ότι πρόκειται για επανενεργοποίηση^[16] των επητοϊών 6 και 7, που προκαλούν τη βρεφική ροδάνθη,^{[17][18][19][20]} αν και ορισμένες έρευνες δεν έχουν βρει στοιχεία για αυτό.^[21]

Οι έμπειροι ιατροί μπορούν να κάνουν τη διάγνωση κλινικά.^[22] Τα κλασικά συμπτώματα είναι συνήθως εύκολα αναγνωρίσιμα, αλλά το ευρύ φάσμα των άτυπων μορφών μπορεί να προκαλέσει δυσκολία στον κλινικό ιατρό στη διάγνωση ορισμένων περιπτώσεων.^[14] Η εσφαλμένη διάγνωση από μη δερματολόγους δεν είναι ασυνήθιστη.^[7] Εάν η διάγνωση είναι αμφίβολη, μπορεί να πραγματοποιηθούν εξετάσεις για τον αποκλεισμό παρόμοιων παθήσεων όπως η νόσος του Λάιμ, η δερματοφυτίαση, η εντερική ψωρίαση, το δισκοειδές έκζεμα, φαρμακευτικό εξάνθημα και άλλα ιογενή εξανθήματα.^[22][23] Η κλινική εμφάνιση της ροδόχρου πιτυρίασης σε ορισμένες περιπτώσεις είναι παρόμοια με εκείνη της δευτερογενούς σύφιλης και θα πρέπει να διενεργείται ταχεία δοκιμή πλάσματος εάν υπάρχει οποιαδήποτε κλινική ανησυχία για σύφιλη.^[24] Μια βιοψία των βλαβών θα δείξει εξαγγειωμένα ερυθροκύτταρα εντός των δερματικών θηλωμάτων και δυσκερατωτικά κύτταρα μέσα στο χόριο.^[22]

Ένα σύνολο επικυρωμένων διαγνωστικών κριτηρίων για τη ροδόχρου πιτυρίαση^[25][26] έχει ως εξής:

Ένας ασθενής διαγιγνώσκεται ότι έχει ροδόχρου πιτυρίαση εάν:

1. Σε τουλάχιστον μία περίπτωση ή κλινική συνάντηση, ο ασθενής έχει όλα τα βασικά κλινικά χαρακτηριστικά και τουλάχιστον ένα από τα προαιρετικά κλινικά χαρακτηριστικά, και
2. Σε όλες τις περιπτώσεις ή κλινικές συναντήσεις που σχετίζονται με το εξάνθημα, ο ασθενής δεν έχει κανένα από τα αποκλειστικά κλινικά χαρακτηριστικά.

Τα βασικά κλινικά χαρακτηριστικά είναι τα ακόλουθα: 

1. Διακριτές κυκλικές ή ωοειδείς βλάβες,
2. Απολέπιση στις περισσότερες βλάβες και
3. Απολέπιση περιφερικού κολάρου με κεντρικό διάκενο σε τουλάχιστον δύο βλάβες.

Τα προαιρετικά κλινικά χαρακτηριστικά είναι τα ακόλουθα: 

1. Κατανομή στον κορμό και το εγγύς άκρο, με λιγότερο από το 10% των βλαβών περιφερικά έως το μέσο του άνω βραχίονα και το μέσο του μηρού,
2. Προσανατολισμός των περισσότερων βλαβών κατά μήκος των γραμμών διάσπασης του δέρματος και
3. Ένα προειδοποιητικό εξάνθημα (όχι απαραίτητα το μεγαλύτερο) που εμφανίζεται τουλάχιστον δύο ημέρες πριν από τις άλλες βλάβες, από το ιστορικό του ασθενούς ή από κλινική παρατήρηση.

Τα αποκλειστικά κλινικά χαρακτηριστικά είναι τα ακόλουθα: 

1. Πολλαπλά μικρά κυστίδια στο κέντρο δύο ή περισσότερων βλαβών,
2. Δύο ή περισσότερες βλάβες σε παλαμιαίες ή πελματιαίες επιφάνειες δέρματος και
3. Κλινικές ή ορολογικές ενδείξεις δευτερογενούς σύφιλης.

Η κατάσταση συνήθως υποχωρεί από μόνη της και δεν απαιτείται θεραπεία.^[27] Από του στόματος αντιισταμινικά ή τοπικά στεροειδή μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη μείωση του κνησμού.^[22] Τα στεροειδή προσφέρουν ανακούφιση από τον κνησμό και βελτιώνουν την εμφάνιση του εξανθήματος, αλλά προκαλούν επίσης το νέο δέρμα που σχηματίζεται (μετά την υποχώρηση του εξανθήματος) να αργεί περισσότερο να ταιριάξει με το χρώμα του περιβάλλοντος. Αν και δεν έχει βρεθεί ουλή που να σχετίζεται με το εξάνθημα, το ξύσιμο θα πρέπει να αποφεύγεται. Είναι πιθανό το ξύσιμο να επιδεινώσει τον κνησμό και να αναπτυχθεί ένας κύκλος φαγούρας-γρατζουνίσματος με τακτικό ξύσιμο. Ερεθιστικά όπως σαπούνια με αρώματα, ζεστό νερό, μαλλί και συνθετικά υφάσματα πρέπει να αποφεύγονται. Οι λοσιόν που βοηθούν στη διακοπή ή την πρόληψη του κνησμού μπορεί να είναι χρήσιμες.^[27][28]

Το άμεσο ηλιακό φως βοηθάει οι βλάβες να υποχωρούν ταχύτερα.^[22] Σύμφωνα με αυτήν την αρχή, η ιατρική θεραπεία με υπεριώδες φως έχει χρησιμοποιηθεί για να επιταχύνει την υποχώρηση,^[29] αν και οι μελέτες διαφωνούν εάν μειώνει τον κνησμό^[29] ή όχι.^[30] Η θεραπεία με υπεριώδη ακτινοβολία είναι πιο ωφέλιμη την πρώτη εβδομάδα της έκρηξης.^[29]

Μια μετα-ανάλυση του 2007 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία για την αποτελεσματικότητα των περισσότερων θεραπειών.^[31] Η από του στόματος ερυθρομυκίνη βρέθηκε ότι είναι αποτελεσματική για τη θεραπεία του εξανθήματος και την ανακούφιση του κνησμού με βάση μια πρώιμη δοκιμή. Ωστόσο, μια μεταγενέστερη μελέτη δεν μπόρεσε να επιβεβαιώσει αυτά τα αποτελέσματα.^[6][31][32]

Στους περισσότερους ασθενείς, η κατάσταση διαρκεί μόνο μερικές εβδομάδες, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να διαρκέσει περισσότερο (έως έξι μήνες). Η ασθένεια υποχωρεί πλήρως χωρίς μακροχρόνιες επιπτώσεις. Σε μια δεκαετή επιδημιολογική μελέτη 939 ατόμων στις Ηνωμένες Πολιτείες, λιγότερο από το 2% παρουσίασε υποτροπή.^[33]

Ο συνολικός επιπολασμός της ΡΠ στις Ηνωμένες Πολιτείες έχει υπολογιστεί ότι είναι 0,13% στους άνδρες και 0,14% στις γυναίκες. Εμφανίζεται συχνότερα μεταξύ 10 και 35 ετών.^[22] Είναι πιο συνηθισμένη την άνοιξη.^[22]

Η ΡΠ δεν θεωρείται μεταδοτική,^[34][35] αν και έχουν αναφερθεί μικρές επιδημίες σε σπίτια αδελφότητας και στρατιωτικές βάσεις, σχολεία και γυμναστήρια.^[22]