Πυθία

Πυθία
Πληροφορίες ασχολίας
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Πυθία ήταν η Πρωθιέρεια ή Αρχιέρεια ^[1] του Θεού Απόλλωνα στο Μαντείο των Δελφών η οποία, ευρισκόμενη σε έκσταση, μετέφερε τη χρησμοδότηση του Θεού προς τον ενδιαφερόμενο με τρόπο συνήθως λακωνικό, δυσνόητο και αινιγματικό.

Η λέξη «Πυθία» προέρχεται από το αρχαίο ρήμα πυνθάνομαι, που σημαίνει πληροφορούμαι. Άλλοι πιστεύουν ότι προέρχεται από το «Πύθων», το όνομα ενός ερπετού, φιδιού ή «δράκου» που σκότωσε κατά τη μυθολογία ο Απόλλωνας για να κυριεύσει το χώρο του μαντείου στους Δελφούς. Μέχρι τότε το μαντείο ήταν το κέντρο της χθόνιας λατρείας της Γαίας. Το «πύθων» με τη σειρά του θεωρείται μερικές φορές ότι προέρχεται από το ρήμα «πύθειν» (σαπίζει), ίσως όμως σχετίζεται με τη λέξη «πάθος».

Πριν από κάθε χρησμοδότηση η Πυθία πλενόταν, έπινε νερό από την Κασταλία πηγή, μασούσε φύλλα δάφνης και ανέβαινε σ' έναν τρίποδα. Από τη βάση του τρίποδα έβγαιναν αναθυμιάσεις που παράγονταν με την καύση διαφόρων ψυχοτρόπων βοτάνων, εμπλουτισμένων με υψηλές ποσότητες μεθανίου. Υποστηρίζεται ότι το φυτό της Πυθίας ήταν η πικροδάφνη τα φύλλα του οποίου η ιέρεια μασούσε και εισέπνεε τον καπνό τους^[2]. Η Πυθία ερχόταν σε έκσταση και έβγαζε ασυνάρτητες κραυγές και λόγους. Οι ιερείς του μαντείου μετέτρεπαν τα άναρθρα αυτά λόγια σε έμμετρους χρησμούς, σχεδόν πάντα με διφορούμενη σημασία. Ο χρησμός π.χ. για τα ξύλινα τείχη, που θα έσωζαν την Αθήνα από τον Ξέρξη, από άλλους ερμηνεύτηκε ως καταφυγή στην Ακρόπολη και από άλλους ως ναυμαχία, επειδή τα καράβια ήταν ξύλινα. Σε άλλη περίπτωση ο χρησμός για πλούσιο μέλλοντα πατέρα, ο οποίος είχε ρωτήσει το μαντείο ποίου γένους παιδί θα αποκτούσε, ήταν «άρρεν ου θήλυ» ολοσχερώς διφορούμενος, ανάλογα με το πού θα τοποθετούνταν ένα κόμμα: «Άρρεν, ου θήλυ» (αγόρι, όχι κορίτσι) και «Άρρεν ου, θήλυ» (Αγόρι όχι, κορίτσι).

Συνήθως η Πυθία εκλεγόταν από τις ευγενικής καταγωγής παρθένες των Δελφών. Αργότερα όμως αποφασίστηκε να είναι ηλικίας πάνω από 50 χρόνων. Στα παλαιότερα χρόνια η Πυθία έδινε μόνο ένα χρησμό, κάθε Φεβρουάριο. Πρώτη Πυθία του Μαντείου των Δελφών κατά την ελληνική μυθολογία ήταν η Φημονόη.

Η Πυθία ανοίγει τους πρώτους στίχους της τραγωδίας του Αισχύλου "Εὐμενίδες",^[3] το τελευταίο έργο της τριλογίας της Ορέστειας:

[---]Πλειστοῦ τε πηγὰς καὶ Ποσειδῶνος κράτος

καλοῦσα καὶ τέλειον ὕψιστον Δία,
ἔπειτα μάντις εἰς θρόνους καθιζάνω.
30καὶ νῦν τυχεῖν με τῶν πρὶν εἰσόδων μακρῷ
ἄριστα δοῖεν· κεἰ πάρ᾽ Ἑλλήνων τινές,
ἴτων πάλῳ λαχόντες, ὡς νομίζεται.

μαντεύομαι γὰρ ὡς ἂν ἡγῆται θεός.

[---]Και καλώντας ακόμα τις πηγές του Πλείστου,

τη δύναμη του Ποσειδώνα κ᾽ έξω απ᾽ όλους
το Δία τον Ύψιστο, που τα πάντα τελειώνει,
έπειτα μάντισσα στους θρόνους πάω ν᾽ ανέβω.
30Και τώρ᾽ ας δώσουν από πριν πολύ πιο κάλλια
να μου συντύχει το έμπασμα κι όσοι είναι ας έρθουν
για χρησμό με τον κλήρο τους, κατά το νόμο·

γιατ᾽ όσα προφητεύω εγώ, ο θεός μού εμπνέει.

• Ο αστεροειδής 432 Πυθία (432 Pythia), που ανακαλύφθηκε το 1897, πήρε το όνομά του από τον τίτλο αυτό της εκάστοτε πρωθιέρειας των Δελφών.

• William Smith: Dictionary of Greek and Roman antiquities. Boston und London 1870. (Stichwort oraculum, S. 836ff.)
• Harissis, Haralampos (2014). «A Bittersweet Story: The True Nature of the Laurel of the Oracle of Delphi»]. Perspectives in Biology and Medicine volume 57 number 3 (summer 2014): 295–298.

• Ραδιοφωνική εκπομπή στα γερμανικά