Νικόπολη (Ουκρανία)
| Νικόπολη | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
  Νικόπολη | |||
| Διοικητική υπαγωγή | Nikopol Raion[1] | ||
| Ίδρυση | 1782 | ||
| Διοίκηση | |||
| • Δήμαρχος | Oleksandr Sayuk (από 2020)[2] | ||
| Έκταση | 50 km² | ||
| Υψόμετρο | 70 μέτρα | ||
| Πληθυσμός | 105.160 (1 Ιανουαρίου 2022)[3] | ||
| Ταχ. κωδ. | 53200 | ||
| Ζώνη ώρας | UTC+02:00 (επίσημη ώρα) UTC+03:00 (θερινή ώρα) | ||
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | ||
 Σχετικά πολυμέσα | |||
Η Νικόπολη ή Νίκοπολ (ουκρ. Ні́кополь, ρωσ. Ни́кополь) είναι πόλη της Ουκρανίας, στην Περιφέρεια Ντνιπροπετρόφσκ, κτισμένη στη δεξιά όχθη του ποταμού Δνείπερου (για την ακρίβεια μετά το 1956 στην όχθη της τεχνητής λίμνης Καχόφκα επί του ποταμού). Με πληθυσμό 116.834 κατοίκους (εκτίμηση του 2015) είναι η 36η σε πληθυσμό πόλη της χώρας[4] και η τρίτη μεγαλύτερη της Περιφέρειας. Αποτελεί ισχυρό βιομηχανικό κέντρο και συγκοινωνιακό κόμβο. Το όνομά της προέρχεται από την ελληνική γλώσσα και σημαίνει «πόλη της νίκης».
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Αρχαιότητα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Από αρχαιολογικές ανασκαφές προκύπτει ότι η περιοχή της μετέπειτα Νικόπολης κατοικείτο από τη Νεολιθική εποχή, την 4η χιλιετία π.Χ.[5], ιδίως από τα ίχνη ενός οικισμού που ανακαλύφθηκε στις όχθες του ποταμιού Μάλα Καμιάνκα.[5][6] Σε ταφικούς σωρούς της εποχής του χαλκού-ορείχαλκου, από την 3η μέχρι και την 1η χιλιετία π.Χ., ανακαλύφθηκαν πέτρινα και ορειχάλκινα εργαλεία, όπως και πήλινα οξυπύθμενα διακοσμητικά πιάτα.[5] Επίσης έχουν ανασκαφεί μεταγενέστερες ταφές, από το 200 π.Χ. έως το 200 μ.Χ., της σκυθο-σαρματικής περιόδου.[5] Σε μία από αυτές βρέθηκε περί το 1900, μαζί με άλλα σκυθικά τέχνεργα, ένα πολύτιμο ζωγραφισμένο αγγείο, που αναπαριστά τη σύλληψη άγριων αλόγων.
Μικίτιν Ριχ και Μικίτιν Σιτς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις αρχές του 16ου αιώνα, στη θέση της σημερινής πόλεως δημιουργήθηκε ένα πέρασμα του ποταμού Δνείπερου, ελεγχόμενο από Κοζάκους, το Μικίτιν Ριχ (στην ουκρανική) ή Νικίτιν Ροκ (στη ρωσική).[5], γεγονός καθόλου τυχαίο: ευρισκόμενο πάνω σε μία επιμήκη χερσόνησο ανάμεσα σε δύο βραχίονες του ποταμού, σε σημείο όπου οι όχθες ήταν χαμηλές και βαλτώδεις, το σημείο ήταν επί αιώνες ένα από λίγα εκείνα στα οποία ο μέσος Δνείπερος μπορούσε να διασχισθεί με μεγαλύτερη ευκολία. Σύμφωνα με έναν λαϊκό θρύλο, το Νικίτιν Ροκ ιδρύθηκε από έναν Κοζάκο που ονομαζόταν Νικίτα (Νικήτας) Τσιχάν.[5] Υπό το ίδιο όνομα το πέρασμα αναφέρεται σε ημερολόγιο του διπλωμάτη της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Έθνους Έριχ Λασότα φον Στεμπλάου, που επισκέφθηκε την περιοχή[5] το 1594. Το αποκαλούσαν επίσης Νικίτιν Περεβίζ ή απλώς Μικίτινε. Οι λέξεις ριχ (ουκρανική) και ροκ (ρωσική) σημαίνουν «κέρατο» και υπονοούν εδώ το σχήμα της χερσονήσου στο οποίο βρισκόταν το πέρασμα (πρβλ. Κριβί Ριχ). Δηλαδή το όλο όνομα σήμαινε ουσιαστικά «Κέρατο του Νικήτα».
Το 1638-1639 Κοζάκοι υπό τον Φ. Λιντσάι έκτισαν σχεδόν στο ίδιο μέρος το φρούριο Μικίτιν Σιτς (Микитинська Січ).[7] Το φρούριο αυτό έγινε τοπόσημο της ουκρανικής ιστορίας και εθνικής ταυτότητας όταν εκλέχθηκε εκεί ο Μπογκντάν Χμελνίτσκι ως αταμάνος της Ουκρανίας και από εκεί άρχισε την εξέγερσή του εναντίον της Πολωνο-Λιθουανικής Κοινοπολιτείας. Διοικητικά ως οικισμός υπαγόταν στην Παλάνκα του Κοντάκ, τμήμα του Σιτς της Ζαπορίζια.
Σλαβιάνσκ και Νικόπολη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά τη διάλυση του Σιτς από τη Ρωσική Αυτοκρατορία το 1775, το Νικίτιν Ροκ μετονομάσθηκε σε Σλαβιάνσκ και αργότερα, τον 19ο αιώνα, η πόλη πήρε το σημερινο της όνομα, Νικόπολη. Το 1900 οι 21.282 κάτοικοι της πόλεως απογράφηκαν ως «Ουκρανοί», «Εβραίοι» και «Μεννονίτες», ασχολούμενοι με τη γεωργία και με τη ναυπήγηση λέμβων και πλοιαρίων για το ποτάμι. Ακόμα και τότε η πόλη, κτισμένη στον δρόμο που οδηγεί από το Ντνίπρο στη Χερσώνα, ήταν το σημείο όπου η «οδός του αλατιού» των Τσουμάκων για την Κριμαία διέσχιζε παραδοσιακά τον Δνείπερο. Από τον ύστερο 19ο αιώνα άρχισαν να εξάγονται από το ποτάμιο λιμάνι της Νικόπολης σημαντικές ποσότητες καλαμποκιού, λιναρόσπορου και μαλλιού.
Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Νικόπολη κατεχόταν από τον γερμανικό στρατό μέχρι τις 18 Φεβρουαρίου 1944. Ο Άλμπερτ Σπέερ αναφερόταν σε αυτή ως το «κέντρον της εξορύξεως μαγγανίου» και ζωτικής σημασίας για την παραγωγή εξοπλισμών του ναζιστικού καθεστώτος.[8]
Αυτό που θα μπορούσε σήμερα να είναι ο ιερότερος ίσως τόπος για τον ουκρανικό εθνικισμό, εξαφανίσθηκε εξαιτίας της σοβιετικής πολιτικής του εκβιομηχανισμού: Από το 1956 τα νερά της τεχνητής λίμνης Καχόφκα καλύπτουν το έδαφος του φρουρίου του Χμελνίτσκ στο πρώην Ζαποριζιανό Σιτς και τους τάφους χιλιάδων πολεμιστών, των οποίων τα ονόματα δεν θα γίνουν ίσως ποτέ γνωστά. Λίγα χιλιόμετρα δυτικά από την πόλη βρίσκεται πάντως ο τάφος του κος (στρατιωτικού) αταμάνου του 17ου αιώνα Ιβάν Σιρκό.
Η σημερινή πόλη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σήμερα η Νικόπολη είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Περιφέρειας Ντνιπροπετρόφσκ μετά το Ντνίπρο (από το οποίο απέχει 121 χιλιόμετρα) και το Κριβί Ριχ, αν και ο πληθυσμός της μειώνεται συνεχώς μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Αποτελεί ισχυρό βιομηχανικό κέντρο και συγκοινωνιακό κόμβο. Από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στην πόλη είναι το Σωληνουργείο Νικοπόλεως (τώρα διαιρεμένο σε μικρότερες επιχειρήσεις) και το εργοστάσιο σιδηροκραμάτων, το οποίο είναι το μεγαλύτερο στην Ευρώπη και το δεύτερο σε ολόκληρο τον κόσμο στην παραγωγή σιδηρομαγγανίου (Fe-Mn) και σιδηροπυριτομαγγανίου (Fe-Si-Mn). Εκτός από τις οδικές και σιδηροδρομικές συγκοινωνίες, υπάρχει και το λιμάνι στην τεχνητή λίμνη, που συνδέει τη Νικόπολη με άλλες πόλεις (η λίμνη, ουσιαστικά ο πλημμυρισμένος Δνείπερος, έχει μήκος 240 χιλιόμετρα).
«Αδελφές» πόλεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Νικόπολη της Ουκρανίας είναι «αδελφοποιημένη» με τις παρακάτω τρεις πόλεις:
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Ανακτήθηκε στις 7 Μαρτίου 2022.
- ↑ «Нікопольська міська рада». d:Q12134665. Ανακτήθηκε στις 2023.
- ↑ State Statistics Service of Ukraine: «Чисельність наявного населення України на 1 січня 2022 року». Number of Present Population of Ukraine, as of January 1, 2022. State Statistics Service of Ukraine. Κίεβο.
- ↑ «Nikopol' (City, Dnipropėtrovsk / Дніпропетровськ, Ukraine) - Population Statistics and Location in Maps and Charts». citypopulation.de. Ανακτήθηκε στις 18 Αυγούστου 2015.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Nikopol (Нікополь) στο The History of Cities and Villages of the Ukrainian SSR
- ↑ Demianov, V.: «Mala Kamianka (МАЛА́ КА́М’ЯНКА)» στην Εγκυκλοπαίδεια της Σύγχρονης Ουκρανίας
- ↑ Bazhan, O. Nikopol (НІКОПОЛЬ). Encyclopedia of History of Ukraine
- ↑ Speer, Albert (1995). Inside the Third Reich. Λονδίνο: Weidenfeld & Nicolson. σελ. 430. ISBN 9781842127353.
- ↑ «Lista municipiilor înfrățite din România» [List of municipality twinnings in Romania] (στα Ρουμανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2017.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Το παρόν λήμμα ενσωματώνει κείμενο από έκδοση που είναι πλέον κοινό κτήμα: Chisholm, Hugh, επιμ.. (1911) «Nikopol» Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα 19 (11η έκδοση) Cambridge University Press, σελ. 692
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Επίσημος ιστότοπος Αρχειοθετήθηκε 2009-02-25 στο Wayback Machine.