Μαντείο

Το μαντείο και ψυχομαντείο^[1], κατά την κλασική αρχαιότητα, ήταν ο επίσημος, θρησκευτικού χαρακτήρα θεσμός σε συγκεκριμένο τόπο, που εμπνεόταν σοφές συμβουλές, έδινε χρησμούς, ή προέβλεπε το μέλλον ως ενδιάμεσος με τους θεούς. Τα μαντεία θεωρούνταν πύλες μέσω των οποίων οι θεοί απευθύνονταν άμεσα στους ανθρώπους και υπό αυτή την έννοια διέφεραν από τους μάντεις που ερμήνευαν τα σημάδια των θεών μέσα από παρατήρηση της συμπεριφοράς των πουλιών, των εντοσθίων των ζώων ή άλλες μεθόδους

Οι μάντεις ήταν διερμηνείς των σημείων που δίνονταν από αυτούς. Οι Μάντεις χρησιμοποιούσαν πολλές μεθόδους για να αναλύσουν τη θέληση των θεών, όπως το διάβασμα των εντοσθίων διάφορων ζώων, το πέταγμα των πουλιών κ.α. Ήταν πιο πολλοί από τα μαντεία. Πολλές φορές ήταν περιπλανώμενοι, άλλες φορές (εάν ήταν φημισμένοι) καλούνταν για να γίνουν οι προσωπικοί μάντεις κάποιου υψηλόβαθμου στρατηγού, ή και βασιλιά.

Τα κυριότερα μαντεία ήταν αφιερωμένα στον Δία ή τον Απόλλωνα. Το παλιότερο ελληνικό μαντείο ήταν του Δία στη Δωδώνη της Ηπείρου. Σπουδαίο επίσης μαντείο για τους Έλληνες ήταν του Άμμωνα Δία στη Λιβύη. Όλα τα μαντεία του Δία όμως τα ξεπερνούσε το μαντείο του Απόλλωνα στους Δελφούς. Ήταν γνωστό από τους ομηρικούς χρόνους και στα τέλη του 6ου αιώνα κατακλύζονταν από προσφορές Ελλήνων και ξένων. Τους χρησμούς τους έδινε η ιέρεια Πυθία. Άλλα μαντεία του Απόλλωνα ήταν στα Δίδυμα της Μιλήτου, στην Κλάρο, στα Πάταρα της Λυκίας, στο Σπόδιο των Θηβών κ.ά. Σ' όλη την αρχαιότητα τα μαντεία επηρέαζαν το λαό στην καθημερινή του ζωή και τις πόλεις στις ιστορικές τους τύχες. Τον 7ο π.Χ. αιώνα υπήρχαν περίπου 100 μαντεία. Στα τέλη του 5ου π.Χ. αιώνα όμως, με τα διδάγματα των σοφιστών και την ορθολογιστική κριτική, το κύρος των μαντείων άρχισε να κλονίζεται. Ο Θουκυδίδης πίστευε ότι η μαντική οφείλεται στην αμάθεια^{[εκκρεμεί παραπομπή]}. Τον 4ο μ.Χ. αιώνα (έτος 362) καταγράφεται ο τελευταίος χρησμός του Μαντείου των Δελφών^[2].

Το Βικιλεξικό έχει σχετικό λήμμα:   μαντείο

• Μύθοι και μαντεία (Αρχείο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ)