Κολλέμβολα
| Κολλέμβολα Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων: Early Devonian–Recent | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Orchesella cincta
| ||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||
| ||||||||
| Τάξη | ||||||||
| ||||||||
Τα κολλέμβολα αποτελούν τη μεγαλύτερη από τις τρεις γραμμές των σύγχρονων εξάποδων οι οποίες δεν θεωρούνται πλέον έντομα (οι άλλες δύο είναι τα πρώτουρα και τα δίπλουρα). Αν και οι τρεις τάξεις μερικές φορές ομαδοποιούνται μαζί σε μια ομοταξία η οποία ονομάζεται εντόγναθα εξαιτίας των εσωτερικών τμημάτων του στόματός τους, δεν φαίνεται να σχετίζονται μεταξύ τους περισσότερο απ'ότι τα υπόλοιπα έντομα, που έχουν εξωτερικά στοματικά εξαρτήματα. Μερικές γενετικές μελέτες[1][2][3] υποδεικνύουν ότι τα κολλέμβολα αντιπροσωπεύουν μια ξεχωριστή εξελικτική πορεία από τα υπόλοιπα εξάποδα, αλλά άλλοι διαφωνούν.[4] Φαίνεται ότι αυτό οφείλεται στα ιδιαίτερα ποικιλόμορφα μοτίβα μοριακής εξέλιξης των αρθρόποδων.[5]
Το κολλέμβολα είναι παμφάγοι οργανισμοί οι οποίοι προτιμούν τις υγρές συνθήκες. Δεν εμπλέκονται άμεσα στην αποδόμηση της οργανικής ύλης, αλλά συνεισφέρουν έμμεσα, μέσω του κατακερματισμού της και του ελέγχου των μικροβιακών κοινοτήτων του εδάφους. Θεωρούνται ως βλαπτικοί οργανισμοί για τις καλλιέργειες. Ο όρος «κολλέμβολα» προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις κόλλα και έμβολο.
Περιγραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Τα κολλέμβολα φυσιολογικά έχουν μήκος μικρότερο από 6 χιλιοστά, έχουν έξι ή λιγότερα κοιλιακά τμήματα και έχουν μια σωληνοειδή απόφυση (το κολλοφόρο ή κοιλιακός σωλήνας) με κολλώδη κυστίδια, η οποία προβάλλει από το πρώτο κοιλιακό τμήμα. Τα ποδουρόμορφα και αντομοβρυόμορφα έχουν πολύ επίμηκες σώμα, ενώ τα συμφυπλέονα και τα νεελιπλέον έχουν σφαιρικό σώμα. Τα κολλέμβολα δεν έχουν τραχειακό αναπνευστικό σύστημα, με αποτέλεσμα η αναπνοή να γίνεται μέσω πόρων, με την εξαίρεση των σμινθουριδών, οι οποίες διαθέτουν ένα αδρό, αλλά πλήρως λειτουργικό, τραγχειακό σύστημα.[6]
Τα περισσότερα είδη διαθέτουν μια κοιλιακή απόφυση η οποία μοιάζει με διχαλωτή ουρά, το δικρανίδιο, η οποία διπλώνει κάτω από το σώμα και μπορεί να χρησιμοποιήθει ως έμβολο ώστε να ζώο να πραγματοποιήσει άλμα όταν κινδυνεύει. Κρατείται από τάση από μια μικρή δομή, τον καδίσκο, και όταν απελευθερώνεται, χτυπά στο έδαφος, με αποτέλεσμα το κολλέμβολο να εκτοξευθεί στον αέρα. Όλο αυτό λαμβάνει χώρα σε λιγότερο από 18 χιλιοστά του δευτερολέπτου.[7]
Τα κολλέμβολα έχουν την ικανότητα να μειώνουν το βάρος του σώματός τους μέχρι και 30% σε κάθε έκδυση αν η θερμοκρασία είναι αρκετά υψηλή. Η συρρίκνωση είναι γενετικά προκαθορισμένη. Καθώς οι θερμότερες συνθήκες αυξάνουν τους μεταβολικούς ρυθμούς και τις ανάγκες για ενέργεια, η μείωση του μεγέθους είναι πλεονέκτημα για την επιβίωσή τους.[8]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Frédéric Delsuc; Matthew J. Phillips; David Penny (2003). «Comment on Hexapod origins: monophyletic or paraphyletic?» (PDF). Science 301 (5639): 1482. doi:. PMID 12970547. http://www.sciencemag.org/cgi/reprint/301/5639/1482d.pdf.
- ↑ Francesco Nardi; Giacomo Spinsanti; Jeffrey L. Boore; Antonio Carapelli; Romano Dallai; Francesco Frati (2003). «Hexapod origins: monophyletic or paraphyletic?» (PDF). Science 299 (5614): 1887–1889. doi:. PMID 12649480. ftp://ftp.soest.hawaii.edu/engels/Stanley/Textbook_update/Science_299/Nardi-03.pdf.
- ↑ Francesco Nardi; Giacomo Spinsanti; Jeffrey L. Boore; Antonio Carapelli; Romano Dallai; Francesco Frati (2003). «Response to comment on Hexapod origins: monophyletic or paraphyletic?» (PDF). Science 301 (5639): 1482. doi:. https://www.researchgate.net/publication/235235283.
- ↑ Yan Gao; Yun Bu; Yun-Xia Luan (2008). «Phylogenetic relationships of basal hexapods reconstructed from nearly complete 18S and 28S rRNA gene sequences» (PDF). Zoological Science 25 (11): 1139–1145. doi:. PMID 19267625. http://decapoda.nhm.org/pdfs/31595/31595.pdf.
- ↑ Alexandre Hassanin (2006). «Phylogeny of Arthropoda inferred from mitochondrial sequences: strategies for limiting the misleading effects of multiple changes in pattern and rates of substitution» (PDF). Molecular Phylogenetics and Evolution 38 (1): 100–116. doi:. PMID 16290034. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-10-09. https://web.archive.org/web/20121009005719/http://www.csulb.edu/~dlunderw/entomology/Arthropodphylogeny2006.pdf. Ανακτήθηκε στις 2016-08-25.
- ↑ W. Maldwyn Davies (1927). «On the tracheal system of Collembola, with special reference to that of Sminthurus viridis, Lubb.» (PDF). Quarterly Journal of Microscopical Science 71 (281): 15–30. http://jcs.biologists.org/content/joces/s2-71/281/15.full.pdf.
- ↑ Ross Piper (2007). Extraordinary animals: an encyclopedia of curious and unusual animals. Santa Barbara: Greenwood Press.
- ↑ «The incredible shrinking springtail». Science 341 (6149): 945. 30 August 2013. doi:. http://www.sciencemagazinedigital.org/sciencemagazine/30_august_2013?pg=17#pg17.