Βιλούσα
Η Βιλούσα (Wilusa) (Χεττιτική γλώσσα: 𒃾𒇻𒊭 wi-lu-ša) ή Βιλούσια ήταν αρχαία πόλη της ύστερης Εποχής του Χαλκού στην δυτική Ανατολία γνωστή από αποσπασματικές αναφορές που γίνονται σε αυτήν σε χεττιτικές επιγραφές. Η πόλη είναι γνωστή για την ταύτισή της με τον αρχαιολογικό χώρο της Τροίας και συνεπώς για την πιθανή σχέση της με τον θρυλικό Τρωικό Πόλεμο.
Σχέση με Τροία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η πόλη της Βιλούσας έχει ταυτιστεί με τον αρχαιολογικό χώρο της Τροίας. Αυτή η σύνδεση είχε αρχικά προταθεί το 1924 από τον Ελβετό γλωσσολόγο Έμιλ Φόρερ, ο οποίος είχε επίσης ταυτίσει το χεττιτικό όνομα Αχιγιάβα με το ελληνικό φύλο των Αχαιών. Ο Φόρερ ξεκίνησε την έρευνά του λόγω της ομοιότητας που εντόπισε ανάμεσα στο χεττιτικό όνομα 𒃾𒇻𒊭 (Wilusa) "Βιλούσα" ή "Βίλουσα" και το τοπωνύμιο 𒋫𒊒𒄿𒊭 (T[a]ruisa) "Τ[α]ρούισα" με το ελληνικό "Ϝίλιος / Ϝίλιον" (Wílios-on) > Ἴλιον και "Τροία". Περαιτέρω μελέτες στην ιστορία και γεωγραφία των Χετταίων φαίνεται να υποστηρίζουν την συγκεκριμένη ταύτιση, η οποία, παρόλα αυτά, δεν έχει ακόμη πλήρως καθιερωθεί.[1][2] Μια εναλλακτική θεωρία υποστηρίζει ότι η Βιλούσα μπορεί να ταυτίζεται με την βυζαντινή πόλη Ἴλουζα που βρισκόταν στην περιοχή της σημερινής Επαρχίας Ντενιζλί.
Ιστορία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η αρχαιότερη αναφορά στην Βιλούσα εντοπίζεται σε καταγραφές του 1.400 π.Χ. Σε αυτές αναφέρεται ως ένα από τα 20 κράτη-μέλη της συνομοσπονδίας της Ασσούβας, μια αποτυχημένη προσπάθεια κρατών (συχνά αποκαλούνται Λουβικά κράτη) της δυτικής Ανατολίας να αντιταχθούν στην Χεττιτική Αυτοκρατορία. Τα γεγονότα αυτά αναφέρονται σε πολλές από τις σωζόμενες Χεττιτικές επιγραφές, μεταξύ των οποίων στα Χρονικά του Τουδαλίγια Α΄. Στις επιγραφές η πόλη αναφέρεται ως Βιλούσια, και όχι ακόμα ως Βιλούσα, ενώ γίνονται ξεχωριστές αναφορές στην Ταρούισα. Ορισμένα ευρήματα, όπως ένα Μυκηναϊκού τύπου σπαθί στην Χαττούσα, υποδηλώνουν πως οι Αχαιοί (Ahhiyawa) ίσως να υποστήριξαν την εξέγερση.[3][4][5][6]
Στα τέλη του 14ου αι. π.Χ. η Βιλούσα βρισκόταν σε ανακωχή με τους Χετταίους. Υπό την βασιλεία του Κουκκούννι διατηρήθηκαν ειρηνικές σχέσεις με τον Σουπιλουλιούμα Α΄, παρότι η εξέγερση συνεχιζόταν σε γειτονικά βασίλεια. Στις αρχές του 13ου π.Χ. αι. η Βιλούσα, όπως και άλλα κράτη της δυτικής Ανατολίας, ήταν υποτελής στην Χεττιτική Αυτοκρατορία και είχαν στρατιωτικές υποχρεώσεις απέναντί της. Στην Συνθήκη του Αλαξάντου υπογραμμίζονται οι υποχρεώσεις του βασιλιά της Βιλούσας απέναντι στους Χετταίους.
Κατά την βασιλεία του Μουβατάλι Β΄ υπήρξε η ανάγκη αποστολής στρατού για την επαναφορά του Χεττιτικού ελέγχου στην πόλη. Σύμφωνα με μια θεωρία ο φιλικά προσκείμενος προς τους Χεττάιους ηγεμόνας της Βιλούσας είχε ανατραπεί από έναν τοπικό άρχοντα με το όνομα Πιγιαμαράντου, ο οποίος δρούσε εκ μέρους των Αχιγιάβα. Αυτή η ερμηνεία υποστηρίζεται από την Επιστολή Ταβαγκαλάβα που υποδηλώνει διαφωνίες μεταξύ Χετταίων και Αχιγιάβα αναφορικά με την Βιλούσα, αλλά εξακολουθεί να παραμένει αβέβαιη.[7]
Η τελευταία αναφορά στην πόλη από αρχαιολογικό εύρημα γίνεται στην Επιστολή της Μιλαβάτα (Μιλήτου) απεσταλμένη από τον βασιλιά Τουδαλίγια Δ΄, στην οποία εκφράζει την επιθυμία του για την επαναφορά στον θρόνο του έκπτωτου βασιλιά Βάλμου. Έχει προταθεί πως η πτώση του Βάλμου μπορεί να οφείλεται στις επιδρομές των Αχιγιάβα, μολονότι δεν γίνεται κάποια αναφορά σε αυτές στην επιστολή.[8][9] Η επιστολή αναφέρει επίσης ότι ο Βάλμου ζήτησε πολιτικό άσυλο από τον Ταρκασνάβα, ο οποίος υπήρξε ηγεμόνας του βασιλείου Μίρα, νοτιοδυτικά της Ανατολίας.
Βασιλείς
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Κουκκούννις (περ. 1350 π.Χ.?) - προκάτοχος του Αλαξάντου, σύγχρονος του Σουπιλουλιούμα Α΄.
- Αλαξάντου (περ. 1300 - μετά το 1280 π.Χ.) - σύγχρονος με τους Χετταίους βασιλείς Μουρσίλις Β΄ και Μουβατάλις Β', με τους οποίους υπέγραψε συνθήκη ειρήνης.
- Πιγιαμαράντου (περ. 1270 - 1250 π.Χ.?) - εικαζόμενος βασιλιάς της Αρζάβας, ο οποίος προσάρτησε στο βασίλειό του περιοχές των Χετταίων συμπεριλαμβανομένης της Βιλούσας.
- Βάλμου (περ. 1250 - μετά το 1220 π.Χ.) - υποτελής του βασιλιά των Χετταίων Τουδαλίγια Δ' που εκθρονίστηκε μετά από πιθανές επιδρομές από το φύλο των Αχαιών.
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Beckman, Gary· Bryce, Trevor· Cline, Eric (2012). The Ahhiyawa Texts. Brill. σελίδες 1–6. ISBN 978-1589832688.
- ↑ Bryce, Trevor (2005). The Trojans and their Neighbours. Taylor & Francis. σελ. 86,181-182. ISBN 978-0-415-34959-8.
- ↑ Bryce, Trevor (2011). «The Late Bronze Age in the West and the Aegean». The Oxford Handbook of Ancient Anatolia. Oxford University Press. doi:.
- ↑ Bryce, Trevor (2005). The Trojans and their Neighbours. Taylor & Francis. σελ. 59. ISBN 978-0-415-34959-8.
- ↑ Cline, Eric (2014). 1177 BC: The Year Civilization Collapsed. Princeton University Press. σελίδες 33–35. ISBN 978-0691168388.
- ↑ Beckman, Gary· Bryce, Trevor· Cline, Eric (2012). «Epilogue: Mycenaean-Hittite Interconnections in the Late Bronze Age Revisited». The Ahhiyawa Texts. Brill. ISBN 978-1589832688.
- ↑ Hoffner, Beckman. Letters from the Hittite Kingdom, 2009. p. 297.
- ↑ Bryce, Trevor (2005). The Trojans and their Neighbours. Taylor & Francis. σελίδες 112, 183. ISBN 978-0-415-34959-8.
- ↑ Beckman, Gary· Bryce, Trevor· Cline, Eric (2012). The Ahhiyawa Texts. Brill. σελίδες 278–279, 123, 131–133. ISBN 978-1589832688.