[go: up one dir, main page]
Μετάβαση στο περιεχόμενο

Δαμαριώνας Νάξου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 37°03′07.26″N 25°28′46.51″E / 37.0520167°N 25.4795861°E / 37.0520167; 25.4795861

Δαμαριώνας
Δαμαριώνας is located in Greece
Δαμαριώνας
Δαμαριώνας
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΝοτίου Αιγαίου
Περιφερειακή ΕνότηταΝάξου
ΔήμοςΝάξου & Μικρών Κυκλάδων
Δημοτική ΕνότηταΔρυμαλίας
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμαΝησιά Αιγαίου Πελάγους
ΝομόςΚυκλάδων
Υψόμετρο300-330
Πληθυσμός
Μόνιμος357
Έτος απογραφής2021
Πληροφορίες
Ονομασία κατοίκωνΔαμαριωνίτης - Δαμαριωνίτισσα
Ταχ. κώδικας84300
Τηλ. κωδικός22850
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Δαμαριώνας Νάξου είναι ένα ημιορεινό παραδοσιακό χωριό στο κέντρο της Νάξου και ένα από τα 38 χωριά και οικισμούς που υπάγονται στο Δήμο Δρυμαλίας. Είναι χτισμένος στους πρόποδες του βουνού Ράχη στην άκρη του λεκανοπέδιου της Τραγαίας και σε υψόμετρο 300-330 μέτρων. Απέχει 16 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα της Νάξου, τη Χώρα. Στο διοικητικό διαμέρισμα του Δαμαριώνα υπάγονται επίσης τα χωριά Αγιασσός, Βουρβουριά, Δαμαλάς, και Πυργάκι. Οι οικισμοί Αγιασσός και Πυργάκι είναι υπήνεμοι, παραλιακοί, με μεγάλες ωραίες αμμουδιές και βρίσκονται νοτιοδυτικά του Δαμαριώνα σε απόσταση περίπου 15 χιλιομέτρων. Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός από το 1978.[1][2]. Επίσης, ο Δαμαριώνας είναι ο τόπος καταγωγής του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ηλιουπόλεως και Θείρων κυρού Χρυσοστόμου Μαυρογιαννόπουλου(Οικουμενικό Πατριαρχείο) ο οποίος εκοιμήθη στις 13 Απριλίου του 2022 στην Αθήνα και ενταφιάστηκε εκεί.

Ιστορία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκτιμάται ότι ο Δαμαριώνας άρχισε να κτίζεται από το 1400 μ.Χ. και μετά. Οι πρώτοι κάτοικοι του Δαμαριώνα κατοικούσαν, όπως εκτιμάται, στην παράλια νοτιοδυτική περιοχή της Αγιασσού. Ο φόβος, όμως, των πειρατών, που από τον 7ο μ.Χ. αιώνα λυμαίνονταν τα νησιά των Κυκλάδων, τους ανάγκασε να τραβηχτούν στο εσωτερικό του νησιού, αρχικά στη θέση Ροαλίδια, στην πλαγιά του Κάστρου του Απαλίρου και αργότερα στη σημερινή θέση που είναι ο Δαμαριώνας.

Γνωστές οικογένειες από το Δαμαριώνα είναι των Τζιμπλάκη, Βερώνη, Δέτση, Προμπονά, Τζαννίνη, Γρατσία, Κάτσαρη, άλλες.

Ονομασία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δεν είναι γνωστό από πού προήλθε η ονομασία Δαμαριώνας. Σύµφωνα µε την παράδοση, το χωριό πήρε το όνοµά του από την Δάµαρις, την Αθηναία, που μαζί µε τον 'Αγιο Διονύσιο πρώτοι πίστεψαν στο χριστιανισμό. Η Δάμαρις δίδαξε το χριστιανισμό στους Δαμαριωνίτες αργότερα και αυτοί για να την τιμήσουν, χάρισαν το όνομά της στο χωριό τους. Ωστόσο, η άποψη αυτή δε φαίνεται πειστική.Είναι αρκετά παλιό το όνομα,αναφέρεται στα χρόνια του Δούκα Κρίσπου του Β'(1433)αλλά το συναντάμε και σε έγγραφο του 1544 μαζί με την εκκλησία του χωριού τον Χριστό.Κατά τον Ζερλέντη, η λέξη παράγεται από το αρχαίο όνομα Δαμαρίων.Άλλη ερμηνεία είναι ότι προέρχεται από τη δαμάρα(=ρητινόδεντρο) διατηρώντας την αρχαία κατάληξη -ωνας( έτσι και Λυωνας από τη λυγών-λυγαριά).Άρα λοιπόν ήταν το μέρος όπου φύτρωνε, ίσως τα παλιά χρόνια, η δάμαρη.Πιθανότερη πάντως φαίνεται η εκδοχή του Ζερλέντη.

Οικονομία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βασική ασχολία των κατοίκων είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία. Τα πολλά ελαιοτριβία φανερώνουν τη µεγάλη παραγωγή λαδιού που είχε κάποτε το χωριό. Σήµερα λειτουργεί µόνο ένα, που είναι και το πιο σύγχρονο του νησιού. Εξίσου µεγάλη είναι και η παραγωγή τυριού, λόγω των µεγάλων εκτάσεων βοσκοτόπων καθώς και βελανιδιών, από το µεγάλο παλιό δάσος µε τις βελανιδιές, στη Ράχη.

Αξιοθέατα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αξιοθέατα του Δαμαριώνα είναι η προτομή του μεγάλου Δαμαριωνίτη φιλικού της Επανάστασης του 1821 Ιωάννη Παπαρρηγόπουλου, το μνημείο των πεσόντων Δαμαριωνιτών στους εθνικούς μας αγώνες, η προτομή του ιατρού Γεωργίου Βερώνη στην είσοδο του χωριού, οι πλακόστρωτοι στενοί δρόμοι του, η Πλατεία του Πάτελου, η Πλατεία Ποτηρού με τον τεράστιο γέρικο πλάτανο, τα αρχοντικά Προμπονά, Βασιλικούλας και Μπακάλαινας. Στο Δαμαριώνα λειτουργεί Δημοτικό Σχολείο, και Πνευματικό και Πολιτιστικό Κέντρο. Ο ιερός ναός του χωριού είναι αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Υπάρχει, επίσης, και ιδιωτική λαογραφική συλλογή, η οποία είναι ελεύθερη για τους επισκέπτες.

Στο Δαμαριώνα υπάγονται πολλά γραφικά παλαιοχριστιανικά ξωκκλήσια στην περιοχή του Μπαούζη και η περίφημη παλαιοχριστιανική εκκλησία, η Καλορίτσα, χτισμένη σε σπηλιά στη δυτική πλευρά του βουνού Άη Λιας.

Πληθυσμιακή εξέλιξη

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Έτος 1835 1879 1889 1896 1907 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πληθυσμός 534 584 497 522 572 605 620 668 618 583 514 320 313 373 333
Πηγές [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17]

Διοικητικές μεταβολές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Το 1835, με 534 κατοίκους (153 οικογένειες), προσαρτάται στον νεοϊδρυθέντα Δήμο Τραγαίας της επαρχίας Νάξου, με έδρα τον οικισμό του Χαλκείου.[3][18]
  • Το 1912, ο Δήμος Τραγαίας καταργείται και δημιουργείται η κοινότητα Χαλκείου. Δημιουργείται κοινότητα Δαμαριώνος με έδρα τον οικισμό του Δαμαριώνα.[19]
  • Το 1997, με την εφαρμογή του προγράμματος Καποδίστριας (νόμος 2539/97), η κοινότητα Δαμαριώνος καταργείται και ο ομώνυμος οικισμός προσαρτάται στο νεοσύστατο δήμο Δρυμαλίας με έδρα τον οικισμό Χαλκείο.[20] Συγκεκριμένα, με το πρόγραμμα Καποδίστριας υπαγόταν στο Δημοτικό Διαμέρισμα Δαμαριώνος, του Δήμου Δρυμαλίας, του νομού Κυκλάδων, στο γεωγραφικό διαμέρισμα Νήσων Αιγαίου Πελάγους.[16]
  • Το 2010, με την εφαρμογή του προγράμματος Καλλικράτης (νόμος 3852/2010), καταργείται ο δήμος Δρυμαλίας και ο οικισμός του Δαμαριώνα προσαρτάται στο νεοσύστατο δήμο Νάξου & Μικρών Κυκλάδων.[21]

Σήμερα, μετά τη τελευταία μεταβολή του 2010 (πρόγραμμα Καλλικράτης), αποτελεί μαζί με τους οικισμούς Αγιασσό ( 83 κ.), Βουρβουριά ( 11 κ.), Δαμαλάς ( 32 κ.) και Πυργάκι ( 48 κ.) την Τοπική Κοινότητα Δαμαριώνος ( 507 κ.). Η τ.κ. Δαμαριώνος υπάγεται στη δημοτική ενότητα Δρυμαλίας, του δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, της περιφερειακής ενότητας Νάξου (του πρώην νομού Κυκλάδων), στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου.[17]

Ξωκλήσια

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Παναγία της Σπηλιάς. Είναι κτισμένη μέσα σε μικρή σπηλιά δίπλα σε ρεματιά. Η παράδοση λέει ότι σε αυτή τη σπηλιά, πριν πολλά χρόνια, κρύφτηκε μια αρχοντοπούλα και γλίτωσε από τους πειρατές που την κατεδίωκαν. Βρίσκεται περίπου 3 χλμ νότια των χωριών Δαμαριώνας και Δαμαλάς, απέναντι από το ύψωμα του Άι Λιά, στην περιοχή Ξερόκαμπο.[22][23]

Συλλογή φωτογραφιών

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  • Μερική άποψη του Δαμαριώνα
    Μερική άποψη του Δαμαριώνα
  • Αγροτικός δρόμος στην περιοχή του Δαμαριώνα και του Δαμαλά
    Αγροτικός δρόμος στην περιοχή του Δαμαριώνα και του Δαμαλά
  • Η Παναγία της Σπηλιάς (Αύγουστος 2007)
    Η Παναγία της Σπηλιάς (Αύγουστος 2007)
  • Το εσωτερικό της Παναγιάς της Σπηλιάς
    Το εσωτερικό της Παναγιάς της Σπηλιάς

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ «ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΝΑΞΟY» από old.domiki.gr. Αρχειοθετήθηκε 01/09/2018. Ανακτήθηκε 31/08/2018.
  2. ↑ «ΦΕΚ-594/Δ/78» σελ. 6333 (σελ. 5 του pdf), από αναζήτηση ΦΕΚ. Ανακτήθηκε 31/08/2018.
  3. ↑ 3,0 3,1 ΦΕΚ Α4/1835 σελ. 31 και 38 (σελ. 3 και 10 του pdf ) από ΕΕΤΑΑ. Δημοσιεύθηκε 26 Φεβρ.1835. Αρχειοθετήθηκε 08/03/2018. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
  4. ↑ «Πληθυσμός 1879», Μέρος τρίτον σελ. 97 (σελ. 182 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 25/04/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  5. ↑ «Πληθυσμός: απογραφή της 15-16 Απριλίου 1889», σελ. 110 (σελ. 133 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  6. ↑ «Στατιστικά αποτελέσματα της απογραφής του πληθυσμού κατά την 5-6 Οκτωβρίου 1896», σελ. 125 (σελ. 232 του pdf ), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  7. ↑ «Στατιστικά αποτελέσματα της γενικής απογραφής του πληθυσμού κατά την 27 Οκτωβρίου 1907», σελ. 409 (σελ. 412 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/11/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  8. ↑ «Πληθυσμός του Βασιλείου της Ελλάδος κατά την απογραφή της 19 Δεκεμβρίου 1920», σελ. 182 (σελ. 203 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 07/06/2015. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  9. ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 15-16 Μαϊου 1928», σελ. 215 (σελ. 235 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 04/03/2016. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  10. ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 16 Οκτωβρίου 1940», σελ. 243 (σελ. 267 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 25/04/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  11. ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογαφήν της 7ης Απριλίου 1951», σελ. 121 (σελ. 121 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 04/03/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  12. ↑ «Αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 19ης Μαρτίου 1961», Πίνακας 1, σελ. 275 (σελ. 345 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 06/03/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  13. ↑ «Πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφήν της 14ης Μαρτίου 1971», σελ. 115 (σελ. 115 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 24/10/2014. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  14. ↑ «Αποτελέσματα απογραφής πληθυσμού - κατοικιών της 5ης Απριλίου 1981», σελ. 448 (σελ. 448 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 08/01/2018. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  15. ↑ «Πραγματικός πληθυσμός της Ελλάδος κατά την απογραφή της 17ης Μαρτίου 1991 κατά νομούς, επαρχίες, δήμους, κοινότητες και οικισμούς», σελ. 148 (σελ. 150 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 20/08/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  16. ↑ 16,0 16,1 «Απογραφή πληθυσμού - κατοικιών της 18ης Μαρτίου 2001», σελ. 270 (σελ. 270 του pdf), από ΕΛΣΤΑΤ. Αρχειοθετήθηκε 29/07/2017. Ανακτήθηκε 08/01/2018.
  17. ↑ 17,0 17,1 «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10848 (σελ. 374 του pdf), και σε μορφή Excel «Πίνακας αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ Πληθυσμού-Απογραφής 2011 Αρχειοθετήθηκε 2019-11-28 στο Wayback Machine.» στην ιστοσελίδα της ΕΛΣΤΑΤ Αρχειοθετήθηκε 2018-07-06 στο Wayback Machine.. Αρχειοθετήθηκε 24/11/2017. Ανακτήθηκε 09/01/2018.
  18. ↑ «1835 σχηματισμός Δήμων Νάξου»από orinosaxotis.blogspot.gr. Δημοσιεύθηκε 02/01/2015. Αρχειοθετήθηκε 09/03/2018. Ανακτήθηκε 09/03/2018.
  19. ↑ «ΦΕΚ 261Α 31/8/1912» σελ. 1515 (σελ. 3 του pdf), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 16/06/2012. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
  20. ↑ «ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997» σελ. 8815 (σελ. 27 του pdf), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 30/03/2017. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
  21. ↑ «ΦΕΚ 87Α - 07/06/2010» σελ. 1791 (σελ. 7 του pdf ), από ΕΕΤΑΑ. Αρχειοθετήθηκε 27/02/2018. Ανακτήθηκε 27/02/2018.
  22. ↑ Βιντεοπαρουσίαση της «Παναγιάς της Σπηλιάς» από τον Μανόλη Λυκουρόπουλο (4 λεπτά video στο youtube).
  23. ↑ Η θέση «37° 01′ 43.59″ N, 25° 27′ 37.8″ E» στο googlemap.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Δαμαριώνας_Νάξου&oldid=10539650"