Άγκα
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
 | |
| Νομική μορφή | aktiebolag |
|---|---|
| Κλάδος | Χημική βιομηχανία |
| Ίδρυση | 1904 |
| Ιδρυτής | Νιλς Γκούσταφ Νταλέν |
| Έδρα | Lidingö και Lidingö, Σουηδία |
| Μητρική | Linde Group |
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος |
 Πολυμέσα | |
| δεδομένα () | |
Με την ονομασία Άγκα φέρονται οι περίφημες φωτιστικές μηχανές φάρων, της διεθνούς φήμης κατασκευάστριας εταιρείας "AGA", της άλλοτε "Aktiebolaget Gas-Accumulator" στη Στοκχόλμη.
Οι μηχανές αυτές αφορούν τον αυτόματο ναυτικό φωτισμό των ακτών που λειτουργούν με ασετυλίνη "εν απορροφήσει". Προϊόντα της παραπάνω εταιρείας ήταν οι εφευρέσεις του μεγάλου ευεργέτη των ναυτιλλομένων Γουσταύου Νταλέν, ο οποίος τελικά κατά τους συνεχείς πειραματισμούς του τυφλώθηκε θαυμάζοντας τις εφευρέσεις του. Όμως, παρά την τύφλωσή του, συνέχισε να τις τροποποιεί και να τις βελτιώνει. Μάλιστα για τις εφευρέσεις του αυτές, ειδικά για το απλούν σχετικά της κατασκευής τους, αλλά και το ευφυέστατο της επινόησής των, και ιδιαίτερα για τις υπηρεσίες που προσφέρουν στη παγκόσμια ναυτιλία, ο εφευρέτης από το 1913, πριν το ατύχημά του, έτυχε του βραβείου Νόμπελ.
Οι φωτιστικές μηχανές αυτές είναι ειδικές για φάρους αυτόματης συνεχούς λειτουργίας, χωρίς την ανάγκη ανανέωσης της φωτιστικής ύλης για ένα χρόνο και πλέον, που ανάβουν κατά το σκότος ή όταν πάψουν να υφίστανται οι ακτίνες του Ήλιου, και σβήνουν μόλις πέσουν σ' αυτές οι ακτίνες του Ήλιου. Στα πλεονεκτήματα επίσης αυτών είναι ότι δεν απαιτούν κτιριακή εγκατάσταση και ύπαρξη φαροφυλάκων, με συνέπεια να κρίνονται ως οι πλέον ενδεδειγμένες για ερημονησίδες ή βραχονησίδες καθώς και σε επισήμανση αβαθών.
Οι πρώτοι αυτόματοι φάροι "συστήματος Άγκα" τοποθετήθηκαν στο Γκαίσφετεν (1907) και στο Λαιτζερχόλμεν (1908) στη Σουηδία. στις Μεσογειακές ακτές εμφανίστηκαν για πρώτη φορά όταν η Αυστρία το 1911 εισήγαγε συσκευή Άγκα για το φωτισμό του υφάλου Περικολόζε του Ακρωτηρίου Προμοντόρε της Ίστριας, που τότε ήταν στην κατοχή της. Συνέχεια δε εκείνου ακολούθησε ο φωτισμός του Φιούμε. Η Ελλάδα, ως δεύτερη τότε ναυτική Χώρα, ήταν έτοιμη να εγκαταστήσει αυτόματους φάρους άλλου συστήματος που θα λειτουργούσαν με ανθρακασβέστιο με πολλούς ενδοθερμικούς κινδύνους, ενώ στερούνταν και μέσων αυτόματης αφής και σβέσης. Έτσι μετά από εισαγωγή κάποιου μικρού αριθμού για δοκιμαστική χρήση και μετά 18μηνων δοκιμών που στέφθηκαν με επιτυχία άρχισαν με γοργό ρυθμό να φωτίζονται όλα τα επικίνδυνα για τη ναυσιπλοΐα σημεία των χωρικών υδάτων στα οποία ήταν αδύνατη η ίδρυση επιτηρούμενου φάρου. Στο σημείο αυτό αξίζει ν' αναφερθεί ότι η προώθηση και συμπλήρωση του ελληνικού φαρικού συστήματος με τέτοιους αυτόματους φάρους οφείλεται περισσότερο στους Υπουργούς των Ναυτικών Ελευθέριο Βενιζέλο, Νικόλαο Στράτο και Κωνσταντίνο Ρέπουλη.
Το 1939 από τους 378 φάρους και φανούς του ελληνικού φαρικού δικτύου οι 158 ήταν τύπου Άγκα (διαφόρων τύπων και εντάσεων). Κατά τη διάρκεια δε της κατοχής πολλοί καταστράφηκαν από τους εισβολείς αλλά και ένα ακόμη μέρος από έλληνες προκειμένου να καρπωθούν κέρδος από το άριστο μέταλλό τους. Αμέσως μετά την απελευθέρωση η αναπλήρωση αυτών ολοκληρώθηκε σχετικά σε διάστημα 10 ετών.