Górski janowy krick
| |
| Górski janowy krick (Ribes alpinum) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Eudikotyledony Jědrowe eudikotyledony | |
| pórěd: | (Saxifragales) |
| swójźba: | Hendryškowe rostliny (Grossulariaceae) |
| rod: | Janowy krick[1] (Ribes) |
| družyna: | Górski janowy krick |
| wědomnostne mě | |
| Ribes alpinum | |
| L. | |
Górski janowy krick (Ribes alpinum) jo kerk ze swójźby hendryškowych rostlinow (Grossulariaceae).
Wopis
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Górski janowy krick jo w lěśe zeleny, gusto roznogaśowany kerk, kótaryž dośěgnjo wusokosć wót 0,8 až do 1,5 (2) m. Rostlina jo zwětšego jadnorodnikojska.
Wurostki su gładke a swětłozelene abo swětłošere. Gałuzy njenjasu śernje. Škóra se wót staršych źělow w smužkach pušći.
Łopjena
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Měnjate łopjena su wogonkate, tśilapate až pěślapate a gropnje zubate. Wóni stoje na krotkich wurostkach w gustych promjenjach a dośěgnu dłujkosć wót 2 až do 4 cm. Łopjency maju tśirožkatu až kulojtu wobcerbu a dośěgnu šyrokosć wót 3 až do 5 cm, su na górnem boku blěźe zelene, na dolnem boku pitśku błyšćece. Jich wogonki su załzojśe kósmate.
Kwiśonki
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Kwiśo wót apryla až do maja. Styrilicbne abo pěślicbne kwiśonki su zelenojśe-žołte a dośěgnu wjelikosć wót 5 až do 9 mm. Muske kwiśonki stoje pó źaseśoch až pó tśiźasćoch w rownych, 2-3 cm dłujkich granach, mjaztym až žeńske kwiśonki stoje pó dwěma až pó pěśoch w rownych, krotšych granach. Kronowe łopjeńka su krotše ako keluškowe łopjeńka.
Płody
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Jagody su kulowate, pśeswěśaśe cerwjene a njesłodnje słoźe. Płody se wokoło dnja swětego Jana wócerwjeniju.
Stojnišćo
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Rosćo w górskich a žłobišćowych lěsach, na górskich ługowych łukach a w skalnych krickach. Ma lubjej wutkate, zwětšego kalkate zemje. Ale teke na śamnych stojnišćach rosćo.
Rozšyrjenje
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Rostlina jo w pódpołnocnej a srjejźnej Europje, ale teke w pódpołnocnej a pódzajtšnej Aziji rozšyrjona, pśi comž w Alpach we wusokosćach wót 2000 m, na pódpołdnju až do pópołnocno-špańskich górinow, Apeninow, górinow Balkańskeje połkupy wustupujo.
Wužywanje
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Kulturne sorty se za sajźenje žywych płotow wužywaju a pódla drogach sajźaju, dokulaž derje połchłodk a wótpłuny znjasu.
Nožki
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]Žrědła
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]- Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, bok 775 (nim.)
- Bruno P. Kremer: Steinbachs Naturführer Bäume & Sträucher, ISBN 978-3-8001-5934-5, bok 272 (nim.)
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, bok 456 (nim.)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, bok 406 (nim.)
- Steinbachs Großer Pflanzenführer, ISBN 978-3-8001-7567-3, bok 294 (nim.)
Wótkaze
[wobźěłaś | žrědłowy tekst wobźěłaś]- Górski janowy krick. W: FloraWeb.de. (nim.)