Nia Ben Aur

 

Golygyddion y sgript oedd Cleif Harpwood a Tecwyn Ifan gyda Geraint Jarman yng ngofal y farddoniaeth.

Cafwyd cymorth Cwmni Theatr Cymru i lwyfannu'r sioe wreiddiol. "Doedd y sioe, i fod yn onest, ddim yn rhy lwyddiannus iawn yn dechnegol", meddai Mici Plwm, "...gan iddynt gael helynt garw gyda'r meics. Fyddai'r Eisteddfod bryd hynny, hwyrach, ddim yn paratoi'n ddigon trylwyr ar gyfer cynhyrchiad cyn i gystadlu'r dydd ddod i ben. Mae gen i frith gof bod rhyw gystadleuaeth gerddorol bwysig ar y llwyfan tan tua hanner awr wedi deg ac wedyn criw technegol Nia Ben Aur yn gorfod mynd ati i wneud y gwaith technegol, gosod lefelau meics ac ati, yn cynnwys meics radio bryd hynny, math oedd yn anodd iawn i'w gosod o ran lefelau. Chafodd y Ilwyfaniad ddim y chwara teg y dylai fod wedi'i dderbyn gan yr Eisteddfod."^[1]

"Beth dwi’n ei gofio ydi’r police escort" medde Heather Jones oedd yn portreadu Nia Ben Aur; "Digwydd bod, o’n i mewn sioe arall o’r enw Beca a’i Phlant yng Nghaerfyrddin yn rhywle, ac roedden nhw’n poeni fydden i ddim yn cyrraedd Nia Ben Aur mewn pryd. Wrth gwrs, doedd yna ddim byd ar yr hewlydd yr adeg yna o’r nos, felly roedd e’n dda i ddim; dim traffic, dim byd, dim trwbl o gwbl! Ond roedd yn gwneud i mi chwerthin, cael police escort am y tro cyntaf yn fy mywyd!"^[2]

• Nia Ben Aur
• Osian
• Traethydd
• Y Brenin Ri

• Agoriad - cyfansoddwr Hefin Elis ^[3]
• Cân y Gweithwyr - cyfansoddwr Tecwyn Ifan
• Cŵyngân Osian - cyfansoddwr Phil Edwards a Tecwyn Ifan
• Cwsg Osian - cyfansoddwr Alun Sbardun Huws a Cleif Harpwood
• Pwy Yw? - cyfansoddwr Phil Edwards a Tecwyn Ifan
• Tyred - cyfansoddwr Phil Edwards
• Croesi - cyfansoddwr Hefin Elis
• Hei! - cyfansoddwr Tecwyn Ifan
• Croeso Nôl - cyfansoddwr Hefin Elis
• Osian yw ei Enw Ef - cyfansoddwr Cleif Harpwood
• Ri - cyfansoddwr Hefin Elis a Phil Edwards
• Tir Na N'og - cyfansoddwr Ac Eraill ac Edward H Dafis
• O, Osian - cyfansoddwr Caryl Parry Jones a Geraint Jarman
• Nia - cyfansoddwr Cleif Harpwood
• Ffalala - cyfansoddwr Phil Edwards
• Cerdded - cyfansoddwr Iestyn Garlick, Phil Edwards a Tecwyn Ifan
• Chi sydd ar Fai - cyfansoddwr Ac Eraill a Cleif Harpwood
• Nia Ben Aur - cyfansoddwr Cleif Harpwood a Tecwyn Ifan

 

Llwyfannwyd y sioe am y tro cyntaf yn Eisteddfod Genedlaethol Caerfyrddin ym 1974; cyfarwyddwr Wynford Ellis Owen; cynllunydd Martin Morley a Stanley Williams; cyfarwyddwr cerdd Hefin Elis; cast:

• Nia Ben Aur - Heather Jones
• Osian - Cleif Harpwood
• Traethydd - Gruffudd Miles
• Y Brenin Ri - Dewi Pws Morris
• gyda Ac Eraill, Sidan, Hergest ac Edward H Davies

"Ro’n i’n hoffi beth o’n i’n ei wisgo", medde Heather Jones; "Yn anffodus ar y noson, doedd y meicroffôns ddim yn gweithio’n iawn, ac roedd rhaid i Cleif Harpwood ganu i lawr ffrynt fy ffrog i, achos mai dim ond fy mic i oedd yn gweithio! Roedd hwnna’n ddiddorol. [...] Roedd y sain yn wael, ac yn y papurau newydd roedd sôn fod pawb yn siomedig eu bod nhw methu’n clywed ni. Dyna pam ei bod hi wedi bod mor bwysig bod Huw Jones wedi gofyn i ni wneud recordiad yn Sain yn 1975. Roedd y sain a’r harmonïau yn iawn, a phopeth yn ffantastig."^[2]

 

Yn 2003, fe gynhyrchodd Theatr na n'Óg addasiad newydd o'r sioe gerdd, yn defnyddio caneuon o'r sioe wreiddiol ond gyda sgript gan Siôn Eirian; cyfarwyddwr Geinor Jones; cast:

• Nia Ben Aur - Tara Bethan
• Osian - Huw Llyr
• Traethydd - Phylip Hughes
• Y Brenin Ri - Rhodri Evan
• gyda Jennifer Vaughan, Ffion Wilkins a Neil Williams.

"Dwi'n credu bod Siôn [Eirian] wedi gwneud gwaith campus gyda'r sgript," meddai'r actor Philip Hughes, "mae'n swreal a llenyddol iawn a dwi'n credu ei fod yn clymu'r caneuon yn ddestlus i'r stori." ^[4]

 

 

Llwyfannwyd y sioe unwaith eto yn Eisteddfod Genedlaethol Rhondda, Cynon, Taf 2024 i ddathlu 50 mlynedd ers y llwyfaniad cyntaf. Fel "Cyngerdd Côr yr Eisteddfod" ddisgrifwyd y noson, a "[g]wedd newydd sbon ar hen glasur."^[5] Patrick Rimes a Sam Humphreys fu'n gyfrifol am roi "gwedd werinol ac electro i’r caneuon, a Bardd Plant Cymru, Nia Morais [...] [yn] creu sgript newydd sbon ar gyfer y sioe".^[5] Trefniannau corawl gan Richard Vaughan; cyfarwyddo Angharad Lee; cast:

• Nia Ben Aur - Bethan Mclean
• Storïwr - Victoria Pugh
• Osian - Gareth Elis
• Cychwr - Ioan Gwyn

"Dyma brosiect côr yr Eisteddfod eleni, ac un o’r cyd-arweinyddion yw’r cerddor, Osian Rowlands, sydd hefyd yn brif weithredwr y fenter iaith leol yn Rhondda Cynon Taf. Meddai Osian, “Mae bod yn rhan o ddehongliad newydd o sioe sy’n gymaint rhan o hanes cerddorol Cymru wedi bod yn brofiad arbennig iawn i mi a fy nghyd-arweinyddion, Gavin Ashcroft ac Elin Llywelyn. Roedden ni’n ymwybodol o’r cysylltiad lleol, gan fod Cleif Harpwood yn gyn-ddisgybl yn Ysgol Rhydfelen ac yn gwybod y byddai hwn yn brosiect fyddai’n apelio at bobl o bob oed. Ond roedd hi’n dipyn o sioc pan ddaeth bron i 400 o bobl i’r ymarfer cyntaf yn Nhrefforest ddechrau’r flwyddyn! Mae ‘na nifer fawr o gantorion di-gymraeg yn y côr eleni, ac rydyn ni’n ymfalchïo yn y ffaith fod pawb eisiau bod yn rhan o’r Eisteddfod. Dyma gyfle gwych i ddangos bod y Gymraeg yn llawer mwy nag iaith yr ystafell ddosbarth, ac rydw i’n gobeithio y bydd y profiad o ganu yn y côr yn rhoi hyder i bobl ddefnyddio mwy o Gymraeg yn y dyfodol.”^[5]

• Gwefan fersiwn Theatr na n'Óg Archifwyd 2008-10-06 yn y Peiriant Wayback
• Llun o glawr albwm o ganeuon y sioe^{[dolen farw]} gan Sain ar wefan y cwmni
• Llun o glawr sengl gan Sain ar wefan Flickr

  Eginyn erthygl sydd uchod am Gymru. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.