Trychineb awyr Llandŵ

Trychineb awyr Llandŵ

Enghraifft o'r canlynol	damwain awyrennu
Dyddiad	12 Mawrth 1950
Lladdwyd	80
Gwladwriaeth	y Deyrnas Unedig

Damwain awyren yn Llandŵ, Bro Morgannwg ym 1950 oedd Trychineb awyr Llandŵ. Ar y pryd, dyma'r ddamwain awyren waethaf yn y byd gydag 80 o'r teithwyr yn cael eu lladd^[1]. Roedd yr awyren Avro Tudor V wedi ei llogi gan gefnogwyr rygbi i hedfan i Iwerddon ar gyfer gêm Pencampwriaeth y Pum Gwlad rhwng Iwerddon a Chymru yn Belffast, ac achoswyd y ddamwain wrth i'r injan ballu ar y ffordd yn ôl i Gymru.

Ar 12 Mawrth 1950, dechreuodd yr awyren Avro 689 Tudor V, Star Girl, oedd yn berchen i gwmni Airflight Limited ac yn hedfan o dan yr enw "Fairflight",^[2] o Faes Awyr Dulyn ar daith i Faes Awyr yr Yr Awyrlu Brenhinol yn Llandŵ. Roedd 78 o deithwyr a 5 o griw ar yr awyren oedd wedi ei llogi gan gefnogwyr tîm rygbi Cymru ar gyfer gêm ym Mhencampwriaeth y Pum Gwlad yn erbyn Iwerddon yn Belffast.

Dywedodd llygad dyst wrth ohebwyr fod yr awyren yn teithio mor isel fel ei fod yn credu y byddai'n cael ei daro ganddi. Plymiodd yr awyren i'r llawr gyda'r adain dde'n taro'r llawr yn gyntaf cyn i'r trwyn a'r adain chwith daro'r llawr. Llwyddodd tri o'r teithwyr i oroesi'r ddamwain, gan gynnwys Handel Rogers a aeth ymlaen i fod yn llywydd Undeb Rygbi Cymru.^[3].

Ymysg y rhai fu farw oedd tri aelod o Glwb Rygbi Abercarn a chwech aelod o Glwb Rygbi Llanharan. Mae'r ddau glwb yn cofio'r trychineb ar eu bathodynau^[4][5]. Yn 2010, dadorchuddiwyd cofeb ym mhentref Sigginstone i gofio'r rhai fu farw^[3].