Laser

Laser

Math	ffynhonnell golau, cydran optegol
Dyddiad darganfod	16 Mai 1960
Cynnyrch	laser beam
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Dyfais sy'n allyrru golau (ymbelydredd electromagnetig) yw laser trwy broses o’r enw allyriant ysgogol. Mae'r gair laser yn sefyll am light amplification by stimulated emission of radiation. Crëwyd y laser gyntaf gan ffisegwyr Charles Townes ac Arthur Schawlow yn labordai Bell. Mae un o safleoedd ymchwil gwyddonol gorau Ewrop yn y maes hwn yn Llanelwy, sef Technium OpTIC.^[1]

Mae ffoton gyda'r egni digonol yn cael ei amsugno gan atom ac mae electron yr atom yn symud o'r cyflwr isaf i'r cyflwr cynhyrfol.

Mae'r broses yma yn digwydd i'r gwrthdro i'r amsugniad. Mae'r electron yn disgyn ar hap o'r cyflwr uchaf cynhyrfol i'r cyflwr isaf ac mae'r cwymp yma yn creu allyriad ffoton o'r un egni. Mae cydweddau a chyfeiriadau'r allyriadau yma ar hap.

prif erthygl:allyriant ysgogol
Awgrymwyd y broses yma gan Albert Einstein yn 1917. Caiff yr electron sydd yn y cyflwr cynhyrfol uwch ei ysgogi i ddisgyn gan y ffoton sy'n dod mewn i'r atom. Maes electromagnetig sydd gan y ffoton sy'n achosi i'r ffoton syrthio. Bydd y ffoton newydd a ysgogir gan y ffoton gwreiddiol yn gadael yr atom yn gydwedd ac i'r un cyfeiriad a'r ffoton gwreiddiol.

Er mwyn cael y fwyaf o olau allan o'r ddyfais, rhaid cael y rhan fwyaf o'r electronau ar y lefel uwch cynhyrfol. Bydd hyn yn galluogi fwy ohonynt ddisgyn ac allyrru ffotonau. Mae yna broblem, mae'r ffotonau a gynhyrchir yn addas i'r electronau amsugno. Mae angen cael sefyllfa lle mae'r gyfradd allyriant ysgogol yn fwy na'r gyfradd amsugno gan yr electron- yna cynyddir arddwysedd y paladr laser. Wrth pwmpio electronau mae'r nifer o electronau cynhyrfol yn cynyddu a dyna yw gwrthdrawiad poblogaeth.

• Lidar
• Radar

• Laser Semiconductor - Gwahanol fathau - donfeddi Ar gael o laserau lled-ddargludyddion