Gweld cod am Belenus

Nid oes gennych ganiatâd i olygu'r dudalen hon, am y rheswm canlynol:

Your IP address is in a range that has been blocked on all Wikimedia Foundation wikis.

The block was made by ‪Hasley‬. The reason given is Open proxy/Webhost: See the help page if you are affected: .

Start of block: 16:21, 18 Rhagfyr 2022
Expiry of block: 16:21, 18 Rhagfyr 2025

Your current IP address is 62.210.136.28. The blocked range is 62.210.0.0/16.

Cofiwch gynnwys yr holl fanylion uchod mewn unrhyw ymholiadau a wnewch. If you believe you were blocked by mistake, you can find additional information and instructions in the No open proxies global policy.

Otherwise, to discuss the block please post a request for review on Meta-Wiki. You could also send an email to the stewards VRT queue at stewards@wikimedia.org including all above details.

Cewch weld a chopïo côd y dudalen:

[[Rhestr o dduwiau iachaol|Duw iachaol]] Celtaidd hynafol yw '''Belenus''' ([[Galeg]]: ''Belenos'', ''Belinos''). Addolid Belenus hyd [[Gorynys yr Eidal]] i [[Ynysoedd Prydain]], gyda'r brif gysegrfa yn [[Aquileia]]. Drwy ''[[Interpretatio graeca#Interpretatio roman|interpretatio romana]]'', cysylltir Belenus ag [[Apollo|Apolon]], er bod ganddo beth ymreolaeth yn ystod [[Yr Ymerodraeth Rufeinig|oes y Rhufeiniaid]].<ref>{{Cite journal|title=On Henbane and Early European Narcotics|url=https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/zcph.1999.51.1.17/html|journal=zcph|date=1999|issn=0084-5302|pages=17–45|volume=51|issue=1|doi=10.1515/zcph.1999.51.1.17|language=en|first=P.|last=Schrijver}}</ref><ref>{{Cite book|title=Celtic culture: a historical encyclopedia|publisher=ABC-CLIO|date=2006|location=Santa Barbara, Calif.|isbn=978-1-85109-440-0|editor-first=John T.|editor-last=Koch}}</ref>

== Enw ==

=== Tystiolaeth ===
Mae'r [[theonym]] ''Belenus'' (neu ''Belinus''), sy'n ffurf Ladin ar yr Aleg ''Belenos'' (neu ''Belinos''), i'w weld mewn pum deg un arysgrif. Er bod y rhan fwyaf o'r arysgrifau hyn yn [[Aquileia]] ([[Friuli]], yr Eidal), prif le ei gwlt, ceir tystiolaeth o'i enw mewn llefydd ymhle y trigai siaradwyr ieithoedd Celtaidd, gan gynnwys [[Gâl]], [[Noricum]], [[Illyria]], [[Prydain Fawr|Britain]] ac [[Iwerddon]].{{sfn|Birkhan|2006|p=195}}

Mae'r ieithydd [[Blanca María Prósper]] yn dadlau mai ''Belinos'' yw'r enw gwreiddiol siŵr o fod,{{Sfn|Prósper|2017|p=258}} sydd hefyd i'w weld yn yr enw [[Belyn o Lŷn|''Belyn'']], sydd hefyd yn enw ar arweinydd Cymreig a fu farw yn 627 AD.{{sfn|Birkhan|2006|p=195}} Mae amrywiadau eraill ar yr enw yn cynnwys ''Bellinus'' ac efallai ''Belus''.<ref name="MacKillop">{{Harvnb|MacKillop|2004}}, s.v. ''Belenus''.</ref> Efallai y bu'r [[Gwyddelod]] a'r [[Brythoniaid]] hynafol yn ei adnabod yn ''Bel'', ''[[Beli Mawr|Beli]]'', a ''Bile.''{{Sfn|Leeming|2005|p=48}}

=== Etymoleg ===
{{wiktionary|Belenus}}Mae etymoleg y gair ''Belenos'' dal i fod yn aneglur. Cyfieithir ef yn draddodiadol yn 'y golau' neu 'y llachar', o'r bôn [[Proto-Indo-Ewropeg]] ''*bʰelH-'', 'can, bân, gwyn'. Mae'r theori hwn yn boblogaidd oherwydd y ''[[Interpretatio Romana|interpretatio romana]]'' o ''Belenos'' yn '[[Apollo|Apolon]] Galiaidd', sy'n dduw ag iddo briodoleddau'r haul.{{Sfn|Schrijver|1999|p=|pp=24–25}}{{Sfn|Delamarre|2003|p=72}}

=== Epithedau ===
Yng Ngâl a Phrydain hynafol, cysylltwyd [[Apollo|Apolon]] â'r haul ac iacháu.{{Sfn|Aldhouse-Green|1997|pp=30–31}} Mae [[Rhestr duwiau a duwiesau Celtaidd|sawl enw]] arall arno, gan gynnwys ''Belenus'', ''Vindonnus'', ''[[Grannus]]'', ''[[Borvo]]'', ''[[Maponos]]'', a ''[[Moritasgos]]''.{{Sfn|Aldhouse-Green|1997|pp=30–31}}<ref name="Jufer">Nicole Jufer & Thierry Luginbühl (2001). ''Les dieux gaulois : répertoire des noms de divinités celtiques connus par l'épigraphie, les textes antiques et la toponymie.'' Paris: Editions Errance. {{ISBN|2-87772-200-7}}.</ref>

Addolid y duw yn Apollo Belenus yn [[Sainte-Sabine]] (Bourgogne), lle addolwyd ef gan bererinion sâl.

== Cyfeiriadau ==
<references />
[[Categori:Mytholeg Geltaidd]]

Defnyddir y nodiadau hyn ar y dudalen hon:

Dychwelyd at Belenus.

Wedi dod o "https://cy.wikipedia.org/wiki/Belenus"