MDMA

MDMA

Enghraifft o'r canlynol	par o enantiomerau
Math	methylenedioxyphenethylamines, amphetamines
Màs	193.110279 uned Dalton
Fformiwla gemegol	C₁₁h₁₅no₂
Yn cynnwys	carbon, hydrogen, nitrogen, ocsigen
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Mae MDMA (3,4-methylenedioxy-N-methamphetamine), sy'n cael ei adnabod yn aml fel ecstasi (neu wrth y talfyriadau E, X, neu XTC), yn aelod rhannol-synthetig o deulu'r amffetamin o gyffuriau seicoweithredol^[1], yn îs-ddosbarth o'r ffenethylaminiaid.

Mae effeithiau arbrofol MDMA yn cyd-fynd a'r effeithiau a geir o'r rhan fwyaf o gyffuriau seicadelig. Caiff ei ystyried yn wahanol i gyffuriau eraill am ei fod yn creu awydd i glosio at bobl eraill a lleihad mewn teimladau o ofn a phryder. Mae'r effeithiau hyn wedi arwain at rai pobl i awgrymu efallai fod gan y cyffur fanteision therapiwtig i rai unigolion.

Cyn i ecstasi gael ei wneud yn sylwedd rheoledig, defnyddiwyd MDMA i gynorthwyo seicotherapi ond prin yw'r dogfennaeth o ganlyniadau hyn. Fodd bynnag, mae MDMA yn anghyfreithlon ymhob gwlad yn y byd o dan gytundeb yr Cenhedloedd Unedig, a gellir dwyn achos llys yn erbyn unrhyw un sy'n ei gynhyrchu, ei werthu neu sydd a'r cyffur yn eu meddiant.^[2] MDMA yw un o'r cyffuriau anghyfreithlon a ddefnyddir fwyaf yn y byd ^[3] a chaiff ei ddefnyddio mewn ystod o amgylchiadau cwbl wahanol i ddefnydd gwreiddiol y cyffur ym myd seicotherapi. Yn aml, cysylltir ei ddefnydd a'r diwylliant "rave" a'r mathau o gerddoriaeth sy'n gysylltiedig â hynny.

Ceir cryn anghydweld ym myd gwyddoniaeth, meddygaeth a chylchoedd polisïau cyffuriau ynglŷn â pheryglon MDMA, yn enwedig y posibilrwydd o ddifrod niwrowenwynig i system nerfol canolog y corff. Mae nifer o awdurdodau rheolaethol mewn sawl lleoliad ledled y byd wedi caniatau astudiaethau lle rhoir MDMA i bobl er mwyn gweld ei botensial therapiwtig, neu yn amlach, er mwyn cael gweld ei brif effeithiau.^[4]

Mae prif effeithiau cymryd MDMA yn gymharol gyson a gellir darogan ei effeithiau ymysg defnyddwyr.^[5][6][7] Mae'r effeithiau mwyaf cyffredin yn cynnwys:

• Ewfforia
• Llai a ddrwgdeimlad ac ansicrwydd
• Teimladau mwy agos at bobl eraill
• Teimladau o empathi at eraill
• Y gallu i drafod materion dadleuol yn ddi-ffwdan
• Teimlad cryf o heddwch mewnol a hunan-dderbyniad
• Teimlad o fewnwelediad ac eglurder meddyliol
• Dwyshad yn y synhwyrau, yn enwedig propriodderbyniaeth, clywed a chyffwrdd
• Llai o archwaeth bwyd
• Dargadwedd troethol
• Mydriasis - (ymledu abnormal o gannwyll y llygad)
• Mwy o egni corfforol
• Cynnydd yn nghyfradd y galon a phwysau gwaed
• Cynnydd yn nhymheredd y corff

Gall effeithiau eraill gynnwys:

• Dirywiad yn y cof tymor byr
• Trisma - (yr ên yn cloi)
• Bruxia - (rhincian dannedd na ellir ei reoli)
• Nystagmus (symudiadau llygaid cyflym, na ellir eu rheoli)
• Sawl awr o aflonydd-dra ar ôl yr effeithiau cychwynnol, weithiau gyda theimlad o ewfforia parhaus
• Cyfnod o iselder cyffredinol ar ôl yr effeithiau cychwynnol, sydd gan amlaf yn dod i ben o fewn ychydig ddyddiau.
• Golwg ychydig yn aneglur ar ôl yr effeithiau cychwynnol, sydd gan amlaf yn dod i ben ar ôl rhai dyddiau.

Mae'r siawns o gymhlethdodau difrifol yn cynyddu yn dibynnu ar faint o'r cyffur a gymerir, amgylchedd, faint o ymarfer corfforol a wneir, ac os cymysgir MDMA â chyffuriau eraill. Mae'r cymhlethdodau hyn yn cynnwys:

• Hyperthermia (o ganlyniad i amgylchedd gormodol a/neu diffyg hydradiad a/neu seibiau o ymarfer corfforol, dawnsio gan amlaf)
• Diffyg hydradiad (o ganlyniad i amgylchedd gormodol a/neu seibiau o ymarfer corfforol, dawnsio gan amlaf)
• Hyponatremia (o ganlyniad i ryddhad o hormon gwrth-ddiwretig a/neu mewn-gymryd gormod o hylifau, sy'n gymhlethdod prin)
• Syndrom Serotonin (credir mai oherwydd rhyddhad o ormod o serotonin, sydd weithiau'n cael ei achosi gan gyd-gymryd cyffuriau serotonergig eraill)

Eginyn erthygl sydd uchod am gemeg. Gallwch helpu Wicipedia drwy ychwanegu ato.