Беканча

Беканча^[1] йа Йишлакхархо — йиш лакхарх болх бинарг; музыка кхочушйийриг: йиш, романс, ари, хор, эшар, и кхин дӀа; шен аз долуш музыкин гӀирс тӀехь музыка локху музыкант. Беканча — уггаре даьржина вокалхочун тайпа.

Беканчийн цхьа билгала музыкин говзалла хуьлу:

• оперин беканча
• камерин беканча — концертехь озаца музыка локху, дукха хьолехь фортепианоца йа кхечу музыкин гӀирсца
• джазан беканча
• эстрадин беканча
• халкъан беканча
• рок-беканча
• бард
• шансон-беканча
• хорист — хоран артист, килсехь — эшархо.

Классикин музыкехь а, оперехь а аьзнаш туьду музыкин гӀирсаш санна. Композиторш музыка йазйо беканчин озан башшхалла а, говзалла а лоруш, оцу гӀирсан.

Аьзнийн (цуьнга терра беканчийн а) классификацин дуккха а системаш йу. Цхьайолчара царех лору озан чӀогӀалла, аьлча а, мел чӀогӀа беканчега йиш лакхало; кхечара — мел лелаш ду, виртуозан, къаьсташ ду беканчийн аз; кхоалгӀачара йукъатуху музыкел арахьара амалш, масала тӀехулара сурт, актёран хьуьнарш, кхин дерш а.

Кхечаран алсама лелайо беканчин озан диапазон а, стен-боьршалла а классификаци. Йеккъа оцу шина хьесапца куьйгалла дича а, хуьлу шортта тайпанаш. Кхузахь дела йалх коьртаниг.

• Зударийн аьзнаш:
  • сопрано — зударийн лакхара аз
  • меццо-сопрано — зударийн йуккъера аз
  • контральто — зударийн лахара аз (хоран музыкехь тӀелаьцна деккъа альт алар)
• Божарийн аьзнаш:
  • тенор — божарийн лакхара аз
  • баритон — божарийн йуккъера аз
  • бас — божарийн лахара аз

Кхин тайпанаш — колоратурин сопрано, драмин тенор, бас-баритон, бас-буффо, бас-профундо. Кхин а йу зударийн озан диапазонехь локху божарийн-беканчийн категореш. Оцу тайпана аьзнаш кӀезиг ду, леладо, коьртаниг, оперехь. бароккон музыкехь дукхаха йолу ролаш йазйинера баьӀначарна — божаршна-беканчашна, къона болуш, озан мутаци ца хилийтархьама, боӀуш операци йинчарна, тӀаккха дуьсу лакхара, зударийн санна, аз (хьажа БаьӀна беканчаш). Таханлерачу вокалан лакхарехь и ролаш лелало, фальцет олу йишлакхаран кхиина техника йолчу, беканчега. Иштта тайпана беканчех олу сопранохой (изза контратенор, изза божарийн альт)^[2].

• Список 100 величайших певцов всех времён по версии журнала Rolling Stone (версия 2008 года)
• Список 200 величайших певцов всех времён по версии журнала Rolling Stone (версия 2023 года)