Jugoslavenska kinoteka

U januaru 1949. u okviru Zvezda filma obrazuje se posebno odjeljenje - Kinoteka, što je u stvari nova adresa za dotadašnji Filmski arhiv istog preduzeća. Milenko Karanović postaje prvi direktor Kinoteke. Samo koji mjesec kasnije, u maju, stvoren je fond od oko 700.000 metara filma. Dvije trećine tog fonda su činili domaći filmski materijali. Tri mjeseca kasnije 17. augusta 1949. godine u Službenom listu FNRJ broj 69. donosi se "Pravilnik o osnivanju i radu centralne jugoslavenske kinoteke", koji je 5. augusta te godine potpisao predsjednik Komiteta za kinematografiju Vladislav Ribnikar, uz saglasnost Predsjednika Vlade FNRJ i Ministra narodne odbrane Josipa Broza Tita koji je također potpisao taj dokument.^[1] Njenu djelatnost finansirala je do 1972. godine SFRJ, potom, naizmjenično grad Beograd i Republika Srbija.

Prilikom obilježavanja stogodišnjice filma na prostorima bivše Jugoslavije odlučeno je da se za Dan kinoteke uzme 6. juni. Tog dana 1896. godine Beograd je među prvim evropskim gradovima i prvi na Balkanu imao kinematograf.

Od 1951. godine Jugoslavenska kinoteka postaje 17. član FIAF-a (Međunarodne federacije filmskih arhiva) koja danas okuplja oko 92 kinoteke iz cijelog svijeta.^[2] Od 1995. postaje, po pozivu, član ACE-a (Asocijacija kinoteka zemalja evropske zajednice).^[3]

Prvi direktor kinoteke je bio Milenko Karanović od 1949. do 1955. godine. Poslije njega direktor je bio reditelj Vladimir Pogačić od 1955. do 1981. godine. Nakon njega je direktor bio filmski kritičar Živislav Bogdanović od 1981. do 1990. godine. Reditelj Slobodan Šijan je bio direktor oko godinu dana, a početkom 1992. godine direktorom je postao Radoslav Zelenović i ostao do 2016. godine kada ga nasljeđuje novinar i filmski kritičar Jugoslav Pantelić.

Jugoslavenska kinoteka je danas smještena u zgradi nekadašnje Beogradske opštine u Uzun Mirkovoj ulici, sagrađene 1846. godine, koja ima status spomenika kulture. Zgrada je služila opštinskim potrebama, a jedno vrijeme u njoj je bio hotel "Srpska kruna". Poslije niza godina, mjenjanja dotadašnjih stanara i namjena, Jugoslavenska kinoteka dobija na korišćenje 1995. godine zdanje u Uzun Mirkovoj, koju započinje sanacijom.^[4]

Jugoslavensku kinoteku danas čine:

• Filmski arhiv (centralni deo smješten u Košutnjaku),
• Muzej kinoteke (Kosovska 11),
• Biblioteka i Direkcija.

• Muzej Jugoslovenske kinoteke
• Zgrada Beogradske opštine
• Nagrada "Zlatni pečat"
• VIP Kinoteka

• "FIAF Members". fiafnet.org (jezik: engleski). International Federation of Film Archives. Pristupljeno 6. 4. 2021.
• "Jugoslovenska kinoteka". kinoteka.org.rs (jezik: srpski). Jugoslovenska kinoteka. Pristupljeno 6. 4. 2021.
• "ACE Contacts". ace-film.eu (jezik: engleski). Association of European Film Archives and Cinematheques. Pristupljeno 6. 4. 2021.