Pergam

Pergam i njegov višeslojni kulturni pejzaž
Svjetska baština
Lokacija	Turska
Kriterij	i,ii,iii,iv,vi
Referenca	1457
Uvrštenje	2014. (38. sjednica)
Površina	332,5 ha
Sajt

Pergam (starogrč. Pérgamon, lat. Pergamum) je antički grad u sjeverozapadnom dijelu Anadolije, nedaleko od današnje Bergame, Turska.Nalazi se na listi mjesta svjetske baštine.^[2]

Osnovan je u 3. vijeku p.n.e. kao prijestonica dinastije Atalida, po prepoznatljivivom urbanističkom planu. Zbog geografskog položaja, postao je važan kulturni, naučni i politički centar. Od spomenika iz starogrčkog perioda u gradu, treba spomenuti: pozorište, Gimnaziju na tri terase, veliki oltar, nekropolu sa tumulima, cjevovode pod pritiskom, gradske zidine i svetište Kibele na brdu Kale. Iz tog vremena je Zeusov žrtvenik podignut 180. pne. u slavu zajedničke pobjede Pergama, Rimljana i Rodosa nad sirijskim vladarom Antiohom III.

Pergamska biblioteka (s oko 200.000 svitaka) bila je uz aleksandrijsku, vodeća tokom helenističkog perioda. Otkrili su je njemački arheolozi 1878.-1886. Pergament (pergamena), pisaći materijal dobiven preradom kože ovaca ili koza, je dobio ime upravo prema gradu Pergamu.

Nakon rimskih osvajanja 133. godine p.n.e, Pergamon je postao metropola i bio je glavni grad rimske provincije Azije tokom rimskog carskog perioda. Rimljani su zadržali postojeće strukture iz grčkog perioda, dodajući nove kulturne i imperijalne funkcije. Izgrađene su mnoge važne građevine:

Asklepijevo svetište, dobro poznati centar za liječenje čiji sveti izvor još uvek teče.
rimsko pozorište sa jednim od najvećih rimskih amfiteatara;
akvadukt
Trajanov hram
Serapeum.

Tokom bizantijskog perioda, zbog premještanja trgovačkih puteva i političkih centara iz Egejske regije u Konstantinopolj i Istanbul, Pergamon je iz velikog helenističkog i rimskog centra pretvoren u grad srednje veličine.

Osmanlije su gradu dale sve neophodne urbane strukture, kao što su džamije, terme, mostovi, hanovi, natkriveni bazari, osmanske pijace i vodovodni sistemi koji su prekrivali slojeve rimskih i bizantskih naselja.