Meranti
Meranti označava grupu tropskog listopadnog drveća (bjelogorica) iz grupe koja obuhvata različite vrste iz roda Shorea iz porodice Dipterocarpaceae. Razne botaničke vrste se komercijalno svrstavaju u grupe po boji: bijeli meranti (latinski: Shorea assamica) (8 vrsta), žuti meranti (latinski: Shorea gibbosa) (4 vrste), svijetlocrveni meranti (latinski: Shorea smithiana) (10 vrsta) i tamnocrveni meranti (latinski: Shorea argentifolia) i crveni lauan (2 vrste).[1] Sinonimi za meranti su Seraya i Balau.
Porijeklo
[uredi | uredi izvor]Drvo merantija raste pretežno u šumama Dipterocarpaceae u Maleziji, Brunejima, Indoneziji[2] i na Filipinima.[1] Trenutno je na tržištu zastupljena roba iz Malezije i Indonezije. Prirodna rasprostranjenost je čitavo područje jugoistočne Azije. Po procjenama međunarodnih ekoloških organizacija, drvo merantija se većim dijelom isporučuje iz ilegalne eksploatacije šuma i iz Indonezije se krijumčari u Maleziju. Zbog toga je njegova upotreba od strane organizacija WWF i Robin Wood kritizirana, ukoliko se porijeklo ne certificira sa pečatom Savjeta Šumarskog udruženja (engleski: Forest Stewardship Council (FSC).[3]
Opis
[uredi | uredi izvor]Stabla merantija dosežu visinu do 45 metara, ali i više. Trupci imaju maksimalni prečnik od 1,5 m i mogu biti do 25 m bez kvrga. Boja drveta varira od crvenkastosmeđe u srčiki, do žute i sivo-svijetlocrvene u ostalom dijelu trupca (bjeljika).[2] Meranti su poteške vrste drveta (0,30-0,53-0,97 g/cm³). Što je svijetliji, to je uglavnom lakši i manje je trajan. Crvene vrste zamjenjuju mahagoni pa ih tako i komercijalno nazivaju (tanguile mahagoni, bataan mahagoni). Uskladištena oblovina jako raspucava. Rezana građa zahtijeva striktno slaganje i zaštitu čeonog premaza.[1]
Osobine
[uredi | uredi izvor]| Osobine crvenog merantija[1] | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ZM (apsolutno suho) ρ0 (g/cm³) |
ZM (standardno suho) ρ1215 (g/cm³) |
ZM (neodređene vlažnosti) ρw (g/cm³) |
Nazivna ZM (standardno suho) ργ (g/cm³) |
Zapreminsko utezanje Uv (%) |
Tangencijalno utezanje Ut (%) |
Radijalno utezanje Ur (%) |
Longitudinalno utezanje Ul (%) |
Koeficijent zapreminskog utezanja k |
Savojna čvrstoća σb (MPa) |
Pritisna čvrstoća σpm (MPa) |
Zatezna čvrstoća σw (MPa) |
Smicajna čvrstoća σs (MPa) |
Čvrstoća cijepanja σc (MPa) |
Čvrstoća na udarac Aw (kJ/m²) |
Modul elastičnosti E (MPa x 10³) |
Tvrdoća po Janki HJ (MPa) |
Tvrdoća po Brinelu HB (MPa) |
Trajnost |
| 0,50 0,40-0,63 |
0,52 0,50-0,68 |
0,80-0,95 | - | 14,1 | 9,7 | 4,1 | 0,3 | 0,47 | 119 76,5-158 |
63 52,5-73,5 |
146 66-222 |
9,0 | - | 60 | 14,5 | - | 48 | mala[a] |
Upotreba
[uredi | uredi izvor]Drvo merantija upotrebljava se u proizvodnji furnira, kao i za proizvodnju šperploča i šperovanog drveta, za izradu namještaja, gradnju interijera, te za izradu građevinske stolarije (prozora i vanjskih vrata. Bolji i dekorativniji trupci se koriste za furnir i šperploče, inače se koristi za rezanu građu. Drvo je dobro za tokarenje, rezbarenje i intarziju, jer se lako obrađuje svim alatima.[1]
Vidi takode
[uredi | uredi izvor]![[icon]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/40px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png){kind=small} | Ovaj odlomak potrebno je proširiti. |
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ a b c d e f Alija Karahasanović, Nauka o drvetu, Svjetlost, Sarajevo ISBN 86-01-00984-0
- ^ a b Meranti na holz.at Arhivirano 11. 8. 2016. na Wayback Machine (de)
- ^ "www.wwf.ch". Arhivirano s originala, 8. 9. 2011. Pristupljeno 23. 12. 2016.